Ο κόσμος γλίτωσε παρά λίγο ένα πυρηνικό ατύχημα, δήλωσε σήμερα ο Ουκρανός Πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αναφερόμενος στην αποσύνδεση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια από το δίκτυο ηλεκτροδότησης για ώρες, χθες, λόγω των ρωσικών βομβαρδισμών στην περιοχή.
Οι δύο τελευταίοι αντιδραστήρες που λειτουργούσαν στο εργοστάσιο το οποίο ελέγχεται από τη Ρωσία αποσυνδέθηκαν από το ουκρανικό δίκτυο την Πέμπτη μετά από πυρκαγιές που προκάλεσαν ζημιά σε εναέριες γραμμές ηλεκτρικής ενέργειας, ανακοίνωσε η κρατική πυρηνική εταιρεία της Ουκρανίας Energoatom.
Ο πυρηνικός σταθμός έχει πληγεί αρκετές φορές από βομβαρδισμούς τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που αυξάνει τις τις ανυσηχίες για ένα σοβαρό ατύχημα, μόλις 500 χιλιόμετρα από το σημείο του χειρότερου πυρηνικού ατυχήματος στον κόσμο, την καταστροφή του Τσερνόμπιλ το 1986.
Σύμφωνα με ανάλυση του Reuters, ο σταθμός διαθέτει έξι σοβιετικού σχεδιασμού υδρόψυκτους αντιδραστήρες που περιέχουν Ουράνιο 235, το οποίο έχει ημιζωή – χρόνος που χρειάζεται για να μειωθεί η ραδιενέργεια στη μισή ποσότητα της αρχικής- είναι άνω των 700 εκατομμυρίων ετών.
Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1980 και ο έκτος αντιδραστήρας του συνδέθηκε στο δίκτυο το 1995.
Από τις 22 Ιουλίου, μόνο δύο από τους αντιδραστήρες του λειτουργούν σύμφωνα με την Υπηρεσία Πυρηνικής Ενέργειας
Πόσο πιθανόν όμως είναι ένα πυρηνικό ατύχημα στον σταθμό;
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η πτώση της παροχής νερού. Το νερό υπό πίεση χρησιμοποιείται για τη μεταφορά της θερμότητας μακριά από τον αντιδραστήρα και για την επιβράδυνση των νετρονίων ώστε επιτρέψει στο εμπλουτισμένο ουράνιο να συνεχίσει την αλυσιδωτή του αντίδραση.
Εάν το νερό κοπεί και βοηθητικά συστήματα όπως οι γεννήτριες ντίζελ δεν καταφέρουν να διατηρήσουν τον αντιδραστήρα δροσερο, ο αντιδραστήρας θα θερμανθεί πολύ γρήγορα.
Σε υψηλές θερμοκρασίες, το υδρογόνο θα μπορούσε να απελευθερωθεί από την μόνωση ζιρκονίου και ο αντιδραστήρας να αρχίσει να λιώνει.
Οι αποθήκες αποβλήτων
Εκτός από τους αντιδραστήρες, μέσα στον σταθμό υπάρχει εγκατάσταση αποθήκευσης αναλωμένου καυσίμου -πυρηνικά απόβλητα – που χρησιμοποιούνται επίσης για την ψύξη του χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου.
«Οι χώροι αναλωμένου καυσίμου είναι μεγάλες δεξαμενές με ράβδους αποβλήτων. Η θερμοκρασία τους είναι πολύ υψηλή ανάλογα με το πόσο καιρό βρίσκονται εκεί», αναφέρει η Κέιτ Μπράουν, ιστορικός περιβάλλοντος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. είπε η Κέιτ Μπράουν, περιβαλλοντολόγος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, της οποίας το βιβλίο «Εγχειρίδιο για την επιβίωση » τεκμηριώνει την πλήρη κλίμακα της καταστροφής του Τσόρνομπιλ.
Κι εδώ το νερό είναι κρίσιμος παράγοντας,
«Αν δεν ανανεωθεί το νερό, και εξατμιστεί το υπάρχον, τοτε θα αχρηστευτεί η επένδυση ζιρκονίου γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ανάφλεξη που θα απελευθερώσει ένα ολόκληρο σύμπλεγμα ραδιενεργών ισοτόπων».
Διαρροή υδρογόνου από δεξαμενή αναλωμένου καυσίμου προκάλεσε έκρηξη στον αντιδραστήρα 4 στην πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα της Ιαπωνίας το 2011.
Σύμφωνα με την ενημερωση της Ουκρανίας στην Διεθνή Αρχή Ατομικής Ενέργειας ( ΔΟΑΕ) το 2017, υπήρχαν συνολικά περισσότεροι από 2.200 τόνοι πυρηνικού υλικού στις αποθήκες αποβλήτων- εξαιρουμένων των αντιδραστήρων
Αγχωμένοι εργαζόμενοι
Μετά την εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, οι ρωσικές δυνάμεις ανέλαβαν τον έλεγχο του εργοστασίου στις αρχές Μαρτίου.
Το ουκρανικό προσωπικό συνεχίζει να χειρίζεται τον σταθμό, με ειδικές ρωσικές στρατιωτικές μονάδες να φρουρούν την εγκατάσταση και Ρώσους ειδικούς στα πυρηνικά να δίνουν συμβουλές.
Η ΔΟΑΕ έχει προειδοποιήσει ότι το προσωπικό λειτουργεί κάτω από εξαιρετικά αγχωτικές συνθήκες.
«Εάν υπήρχε πυρηνικό ατύχημα, δεν είναι σαφές ποιος θα το αντιμετώπιζε κατά τη διάρκεια ενός πολέμου
«Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί αν σε κατάσταση πολέμου έχουμε πυρηνική έκτακτη ανάγκη», είπε ο Μπράουν. «Το 1986 όλα λειτουργούσαν όπως λειτουργούσαν στη Σοβιετική Ένωση, ώστε να μπορέσουν να κινητοποιηθούν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι και ο αναγκαίος εξοπλισμός»,λέει η Μπράουν.
Ποιος θα αναλάμβανε αυτή τη λειτουργία αυτή τη στιγμή;
Πάντως, οι ειδικοί λένε ότι το κτίριο που στεγάζει τους αντιδραστήρες είναι σχεδιασμένο να αντέχει σε μεγάλες κρούσεις, πράγμα που σημαίνει ότι ο κίνδυνος μεγάλης διαρροής εκεί είναι περιορισμένος.
«Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα παραβίασης του κτιρίου, ενώ είναι ακόμη λιγότερο πιθανό να καταστραφεί ο ίδιος ο αντιδραστήρας από κάτι τέτοιο. Αυτό σημαίνει ότι το ραδιενεργό υλικό είναι καλά προστατευμένο», δήλωσε ο Mark Wenman, αναγνώστης στα πυρηνικά υλικά στο Nuclear Energy Futures, Imperial College του Λονδίνου.
