Η συζήτηση που έγινε την Παρασκευή στη Βουλή για την στεγαστική κρίση παρουσίασε μεγάλο ενδιαφέρον. Το ζήτημα έχει λάβει έντονες κοινωνικές διαστάσεις επιβαρύνοντας κατά πολύ το πακέτο «ακρίβεια». Η προσπάθεια ανεύρεση στέγης στα μεγάλα αστικά κέντρα, τις φοιτητουπόλεις και τις τουριστικές περιοχές έχει εξελιχθεί σε ένα μικρό εφιάλτη. Υπέρογκα ποσά για λίγα μόλις τετραγωνικά, που ξεπερνούν το μισό (και βάλε) του εισοδήματος ενός νέου ανθρώπου. Τι μάθαμε από τη συζήτηση στη Βουλή;
Οι «άνευρες» εξαγγελίες
Η μεγάλη είδηση δεν υπήρξε. Οι εξαγγελίες του Πρωθυπουργού για την αντιμετώπιση ενός από τα μεγαλύτερα προβλήματα που υπάρχουν στη χώρα, αυτή τη στιγμή, χαρακτηρίζονται, από παράγοντες της αγοράς, άνευρες. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης απαντώντας στην επίκαιρη ερώτηση του Προέδρου του ΠαΣοΚ Νίκου Ανδρουλάκη, προανήγγειλε την αύξηση του ορίου για Golden Visa σε μεγάλες πόλεις και νησιά, το οποίο μπορεί να φτάσει και στις 800.000.
Ωστόσο, όπως φάνηκε και από τη συζήτηση στη Βουλή, μια παρέμβαση όσον αφορά την «χρυσή βίζα», αν και στην σωστή κατεύθυνση δεν αρκεί. Οι τιμές των ενοικίων έχουν ανέβει πάνω από 40% την τελευταία 6ετία με οικογένειες, νέους ανθρώπους και φοιτητές να βρίσκονται σε αδιέξοδο σχετικά με την εύρεση κατοικίας. Παράλληλα, τα μέτρα που έχουν ληφθεί και τα προγράμματα που τρέχουν μέχρι στιγμής, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν συνολικά το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, αναγκάζοντας τους πολίτες να βάλουν «βαθιά» το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουν υπέρογκα ποσά για τη στέγασή τους.
Η συζήτηση το τελευταίο διάστημα έχει επικεντρωθεί γύρω από το άνοιγμα των κλειστών κατοικιών, με τα σπίτια αυτά στην περίπτωση που δοθούν στην αγορά να θεωρείται πως θα οδηγήσουν σε αποσυμπίεση των τιμών.
Θα λύσουν το πρόβλημα τα «κλειστά» σπίτια;
Σύμφωνα με τον δείκτη SPI του Spitogatos, το τέταρτο τρίμηνο του 2023 η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης κατοικιών πανελλαδικά παρουσίασε αύξηση κατά 8,8%, ενώ η μέση ζητούμενη τιμή πώλησης κατοικιών αυξήθηκε κατά 11,9% σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Όπως αναφέρει στο ΒΗΜΑ ο πρόεδρος του Συλλόγου Κτηματομεσιτών Αττικής Λευτέρης Ποταμιάνος, οι τιμές αυτή την περίοδο έχουν «πιάσει» την κορυφή, με την αγορά να έχει αρχίσει να εμφανίζει σημάδια κόπωσης: «Μπορεί να υπάρχει πρόβλημα προσφοράς ακινήτων αλλά τα εισοδήματα των Ελλήνων δεν ανταποκρίνονται στις τιμές αυτές. Οπότε έχουμε φτάσει στην κορύφωσή τους αυτή την περίοδο».
Ο ίδιος λέει πως τιμές θα παραμείνουν ψηλά, ενώ αναφέρθηκε και στο σχέδιο για το «άνοιγμα» των κλειστών ακινήτων, ώστε να εκτονωθεί η στεγαστική κρίση: «Το άνοιγμα των κλειστών κατοικιών θα αποσυμπιέσει την κατάσταση γιατί θα υπάρχουν περισσότερες προσφερόμενες κατοικίες. Λείπουν αρκετές χιλιάδες ακίνητα από την αγορά για να έρθει η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης».
«Δεν ξέρω γιατί διστάζουν»
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι για εισαχθούν τα κλειστά ακίνητα στην κτηματαγορά η ΠΟΜΙΔΑ πρότεινε όσοι ιδιοκτήτες τα διαθέσουν προς μακροχρόνια μίσθωση 3 ετών, να απαλλαγούν για το ίδιο χρονικό διάστημα από τον αναλογούντα φόρο που αντιστοιχεί στα μισθώματα. Σε αυτό το πλαίσιο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), Στράτος Παραδιάς τονίζει στο ΒΗΜΑ πως «το κράτος δεν χάνει τίποτα με το να χαρίσει τη φορολογία από ένα σπίτι που έτσι και αλλιώς θα παραμείνει κλειστό. Αντίθετα θα κερδίσει, λύνοντας ένα κοινωνικό θέμα». Πρόσθεσε δε ότι «υπάρχουν χιλιάδες σπίτια κλειστά, κυρίως γιατί οι ιδιοκτήτες δεν έχουν λεφτά να τα επισκευάσουν και σκέφτονται ότι και να βρουν λεφτά να τα ανακαινίσουν, θα τους τα πάρει μετά το κράτος με την φορολογία. Εμείς με αυτό το μέτρο θέλουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα και να βοηθήσουμε να πάρουν οι ιδιοκτήτες την απόφαση να νοικιάσουν τα σπίτια τους».
Μάλιστα ο ίδιος επισημαίνει πως ο Πρωθυπουργός δεν ανέφερε τίποτα σχετικά με το εν λόγω μέτρο κατά την παρέμβασή του την Παρασκευή στη Βουλή, λέγοντας ότι «δεν ξέρω γιατί διστάζουν». Παράλληλα, άγνωστος παραμένει ακόμα ο ακριβής αριθμός των κλειστών κατοικιών καθώς η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει ανακοινώσει ακόμα τα αποτελέσματα από την καταγραφή κτιρίων το 2021.
Τα προγράμματα στέγασης που «τρέχει» η κυβέρνηση
Ο Πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ αναφέρει δε ότι τα προγράμματα που έχει υλοποιήσει η κυβέρνηση είναι καλά αλλά θέλουν πολύ χρόνο για να αποδώσουν. Στο ίδιο πλαίσιο και ο Λευτέρης Ποταμιάνος αναδεικνύει την ανάγκη για πακέτο μέτρων, λέγοντας παράλληλα ότι και το άνοιγμα των κλειστών ακινήτων δεν αρκεί για την αποκλιμάκωση των τιμών που έχει διαμορφωθεί στην αγορά: «Δεν φτάνει μόνο το μέτρο του ανοίγματος των κλειστών κατοικιών. Θέλει πακέτο μέτρων για να λυθεί το θέμα της κοινωνικής στέγασης».
Ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα που έχει υλοποιήσει η κυβέρνηση είναι το «Σπίτι μου» για τη στεγαστική αποκατάσταση νέων και ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, ενώ τρία ακόμα όπλα στην φαρέτρα της είναι το «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», το «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» και το «Κάλυψη» που απευθύνεται σε νέους, ηλικίας 25-39 ετών, που είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και δεν έχουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω», που αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα, θα μπορούν να συμμετέχουν ιδιοκτήτες κατοικιών με ετήσιο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ, ενώ αποκλείονται όσοι έχουν ενταχθεί σε προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης για οποιοδήποτε ακίνητό τους τα τελευταία πέντε έτη.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ΠαΣοΚ το πρόγραμμα «Σπίτι μου», το οποίο αναμένεται να ωφελήσει 9.700 δικαιούχους ή τα πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους» και «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», αφορούν είτε όσους έχουν τη δυνατότητα αγοράς κατοικίας ή ευνοούν κυρίως τους ιδιοκτήτες και όχι τους ενοικιαστές, που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα σπίτι.
