Τέμπη. Ενας τόπος φυσικού κάλλους. Τέμπη. Ενας τόπος τραγωδίας. Μια ρωγμή στη μνήμη του σύγχρονου Ελληνα, ο οποίος ακόμη και αν ποτέ δεν φαντάστηκε ταξίδι στα Τέμπη, είχε στο άκουσμά τους έναν τόπο φυσικού και ωραίου. Περισσότερο από έναν χρόνο τώρα το σημείο επανέρχεται ως τόπος θανάτου στη συζήτηση και χαράζει τον καιρό, που μοιάζει αδιάφορα κατά τα άλλα να περνάει μέσα στη συμβατικότητα του καθημερινού.
Κάθε χαραγή είναι βαθύτερη από την όψη της. Είναι μια ρωγμή. Πολλές οι ρωγμές. Διαπερνούν το πολιτικό και θεσμικό σώμα. Ραγίζουν το πρόσωπό του, διασπούν τη συνοχή του, δοκιμάζουν την ανθεκτικότητά του. Αμφιβολία, καχυποψία, άρνηση, απόσταση, άρση εμπιστοσύνης στη βαθύτερη ζώνη της ατομικής και συλλογικής ύπαρξης. Ζητήματα ζωής και θανάτου όπως τα Τέμπη ανακεφαλαιώνουν την ατομική και συλλογική εμπειρία και όσο και αν το αποτέλεσμα αυτής της ανακεφαλαίωσης δεν μοιάζει χειροπιαστό, προστίθεται στις συλλογικές εναποθέσεις και κυοφορεί αιφνίδιες αλλαγές.
Κάθε ρωγμή είναι μια κρίση. Κρίση Δικαιοσύνης. Η έρευνα, η Εξεταστική στη Βουλή, η αμφισβήτηση, η μομφή της συγκάλυψης, ο φόβος των συγγενών για ατιμωρησία, η προσφυγή τους στην Ευρώπη για απόδοση δικαιοσύνης, οι συνειρμοί με καθυστερήσεις και αναβολές, το περίπλοκο της διερεύνησης, η πολιτική εκδοχή από πλευράς εξουσίας για τις ευθύνες και τον ακριβή προσδιορισμό τους, έρχονται να ανακινήσουν κάθε μικρή ή μεγαλύτερη εμπειρία του καθενός ξεχωριστά, πέρα από το τραγικό γεγονός. Εκεί η ασφάλεια δοκιμάζεται και η προσδοκία μιας εγγύησης από τη Δικαιοσύνη μικραίνει και μοιάζει σαν αυταπάτη.
Κρίση του κράτους. Αυτό που ονομάζουμε κρατικό μηχανισμό, πλέγμα εξουσίας ρυθμιστικό, με τη φαντασία της αποτελεσματικής λειτουργίας υπέρ των ανθρώπων αναπόσπαστα να το συνοδεύει, δέχεται συντριπτικό πλήγμα. Οι συγκοινωνίες δεν είναι ασφαλείς – συμπεραίνει κανείς ακούγοντας τις ημέρες αυτές απίστευτες ιστορίες που συνδέονται με τη ζωή και την ασφάλεια –, οι υπηρεσίες οι παρεχόμενες από το κράτος κατατάσσονται αυθόρμητα σε χαμηλότερα κριτήρια και απαιτήσεις, μια απογοήτευση και παραίτηση προκύπτει. Η ατομική ματιά στα πράγματα κερδίζει και αυτό που ονομάζουμε συλλογικό γίνεται αντιληπτό ως πρόφαση στο πεδίο άσκησης κυριαρχίας από το πολιτικό προσωπικό.
Κρίση εμπιστοσύνης. Η ρωγμή γίνεται χάσμα. Τι και ποιον να εμπιστευθείς, το ερώτημα πλανάται άλλοτε βουβά και άλλοτε ως κραυγή διαμαρτυρίας στους δρόμους, στον τόπο του εγκλήματος ή στις αίθουσες και στους διαδρόμους στις Βρυξέλλες. Η συνύπαρξη προϋποθέτει την εμπιστοσύνη. Και επειδή δεν υπάρχουν ιδανικές καταστάσεις, εμπιστοσύνη σε έναν βαθμό, επαρκή για τον διάλογο, την πιθανή συνεννόηση στα σημαντικά, στη δημιουργική πάντως αντιπαράθεση για τη διάκριση του σημαντικού από το ασήμαντο.
Η τυφλή σύγκρουση με σκοπό την επιβεβαίωση μιας αριθμητικής κυριαρχίας – στόχος εφικτός – μεγαλώνει τις ρωγμές και μικραίνει τη συνειδητή αποδοχή και υποστήριξη σε ένα σύστημα που θέλει να λέγεται πολιτικό.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
