Η Σάνα Μάριν, φέρελπις πολιτικός, που σίγουρα δεν θα εξαφανιστεί από την πολιτική σκηνή, μπορεί να ήταν αγαπητή – μέχρι ένα σημείο – αλλά δεν κατάφερε να επανεκλεγεί στην πρωθυπουργία της Φινλανδίας, την οποία έβαλε στο ΝΑΤΟ εν ριπή οφθαλμού. Εντούτοις, οι ψηφοφόροι, επέλεξαν τον κεντροδεξιό ηγέτη Πέτερι Όρπο, πρώην ΥΠΟΙΚ και πολιτικό με αξιόπιστο -μεγάλο- ιστορικό στην κομματική πολιτική.
Ο Όρπο έπεισε τους ψηφοφόρους ότι η φινλανδική οικονομία αντιμετώπιζε προβλήματα και ότι ο ίδιος – και όχι η ελεύθερη και πιο σπάταλη αντίπαλός του Σάνα Μάριν – ήταν το σταθερό χέρι που χρειάζεται η Φινλανδία.
Η αλλαγή θα σηματοδοτήσει μια ριζική αλλαγή στον τόνο για τη Φινλανδία και για την ευρύτερη ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η Μάριν, μια δημοφιλής προσωπικότητα στα αριστερά της πολιτικής της ΕΕ, βρέθηκε σε δύσκολη θέση πέρυσι μετά τη δημοσιοποίηση ενός βίντεο που την έδειχνε να χορεύει ξέφρενα σε ένα πάρτι με φίλους της. Ωστόσο, ήταν η φήμη της κυβέρνησής της στην οικονομική πολιτική που της στοίχισε.
Στις εκλογές της Κυριακής, η προσωπικότητα του Όρπο κέρδισε. Έπαιξε με τους βαθιά ριζωμένους (αν και καθημερινούς) φινλανδικούς φόβους για την αύξηση του δημόσιου χρέους και προσέφερε συγκεκριμένες (αν και καθημερινές) λύσεις, όπως περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες.
«Ξεκινάμε τις κυβερνητικές διαπραγματεύσεις με κεντρικό θέμα την οικονομία», δήλωσε ο Όρπο καθώς η καταμέτρηση των ψήφων πλησίαζε στο τέλος της.
Ο Όρπο, 53 ετών, είναι μια προσωπικότητα του οποίου η καριέρα έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό στη σκιά μεγαλύτερων προσωπικοτήτων, από τον πρώην πρωθυπουργό Αλεξάντερ Σταμπ έως τον μαζικά δημοφιλή συνάδελφό του στο Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, τον πρόεδρο Σάουλι Νιινίστο. Για να μην αναφέρουμε την Μάριν.
Ο Όρπο, ο κεντροδεξιός ηγέτης του NCP, ανέβηκε σταθερά μέσα από την ιεραρχία σε καίριους υποστηρικτικούς υπουργικούς ρόλους μέχρι που έγινε ηγέτης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Με 14.000 οπαδούς, ο λογαριασμός του Όρπο στο Instagram δεν έχει τη φινέτσα της κ. Μάριν -με 1 εκατομμύριο οπαδούς- αλλά δίνει μια αίσθηση του πώς θέλει να παρουσιάσει τον εαυτό του: Μια ανάρτηση της ημέρας των εκλογών προβάλλει τον δείχνει να βγαίνει με τα σκυλιά του στο χιόνι.
Μια άλλη πρόσφατη καταχώρηση τον δείχνει στη δεκαετία του 1990 ως φοιτητή νομοθέτη, με το φαινομενικό υπονοούμενο ότι υπήρξε ισόβιος δημόσιος υπάλληλος.
Ενώ οι επικριτές έχουν περιγράψει το στυλ του ως άχαρο, άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι ένας αποτελεσματικός πολιτικός.
Οι διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό θα προσφέρουν στον Όρπο μια πρώιμη και υψηλού ρίσκου ευκαιρία να δείξει ότι μπορεί να ασκήσει πολιτική στο υψηλότερο επίπεδο. Αν καταφέρει να επιτύχει μια συμφωνία που να ικανοποιεί τόσο τη συντηρητική όσο και τη φιλελεύθερη πτέρυγα του NCP, αυτό θα ήταν ένα ισχυρό πρώιμο επίτευγμα, λένε οι παρατηρητές.
Σταδιακή άνοδος
Ο Όρπο γεννήθηκε στο Köyliö, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Φινλανδίας, και έχει μεταπτυχιακό στις Κοινωνικές Επιστήμες από το κοντινό Πανεπιστήμιο του Turku, σύμφωνα με το βιογραφικό σημείωμα που έχει αναρτήσει στον ιστότοπο του κοινοβουλίου. Είναι παντρεμένος με δύο παιδιά και τα προφίλ του δείχνουν ότι τα χόμπι του περιλαμβάνουν τη μαγειρική και το ψάρεμα.
Η συνεργασία του με το Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού χρονολογείται από τη δεκαετία του 1990, και αργότερα έγινε υπουργός Γεωργίας υπό τον πρώην πρωθυπουργό του Σταμπ, προτού υπηρετήσει ως υπουργός Εσωτερικών και Οικονομικών υπό τον πρωθυπουργό του Κόμματος του Κέντρου Γιούχα Σίπιλα.
Ο Όρπο αμφισβήτησε τον Σταμπ για την ηγεσία του NCP το 2016, αφού τον κατηγόρησε ότι επέτρεψε την πτώση της υποστήριξης των ψηφοφόρων. Ο Όρπο δήλωσε ότι θα μπορούσε να αποκαταστήσει την ενότητα του κόμματος και να το επαναφέρει στην εξουσία, και κέρδισε εύκολα τον Σταμπ στις εσωκομματικές εκλογές.
«Μπορούμε να γίνουμε το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας, μπορούμε να τα πάμε πολύ καλύτερα», δήλωσε στους υποστηρικτές του μετά την εκλογή του ως αρχηγού του κόμματος το 2016.
Μετά από μια οριακή εκλογική ήττα το 2019, ο Όρπο επέλεξε να οδηγήσει το κόμμα του στην αντιπολίτευση αντί να συμμετάσχει σε συνασπισμό με τους Σοσιαλδημοκράτες. Ξεκίνησε να ξαναχτίσει το κύρος του ως παραδοσιακή κεντροδεξιά οικονομική εναλλακτική λύση που ήταν πρόθυμη να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες και να περιορίσει τις αυξήσεις φόρων.
Ενόψει των εκλογών της Κυριακής, προσπάθησε να παίξει με τους βαθιά ριζωμένους φινλανδικούς φόβους για το δημόσιο χρέος, παρουσιάζοντας τη Μάριν και το κόμμα της ως απειλή για τη δημοσιονομική υγεία της χώρας, τακτική που τελικά τον δικαίωσε.
Lehtikuva/Heikki Saukkomaa via REUTERS
«Θέλω να διορθώσω την οικονομία μας. Θέλω να ενισχύσω την οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο Όρπο στο AFP το Σάββατο, προσθέτοντας ότι η Μάριν «δεν ανησυχεί για την οικονομία. Δεν ανησυχεί για το χρέος».
Όπως αναφέρει το Politico, η εστίαση του Όρπο στην «εγκρατή» δημοσιονομική πολιτική φάνηκε να αποδίδει καρπούς, και όταν απευθύνθηκε στο πλήθος στο τέλος της βραδιάς, η συνήθης συγκρατημένη συμπεριφορά του είχε αντικατασταθεί από μια πανηγυρική διάθεση.
Το μήνυμά του για την επιστροφή της δημοσιονομικής τάξης στη Φινλανδία είχε απήχηση στους συμπολίτες του, είπε, και το κόμμα του ήταν πλέον -όπως είχε ορκιστεί ότι θα μπορούσε να γίνει το 2016- το μεγαλύτερο στη χώρα.
«Αυτό είναι πραγματικά μεγάλη υπόθεση», είπε.
Όλα ανοιχτά
Ο Πέτερι Όρπο μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση από πιο επιθετικούς δημόσιους ομιλητές όπως η κ. Μάριν.
Τον Οκτώβριο, κατηγορήθηκε ότι υποτιμά τις γυναίκες και αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη αφού αναφέρθηκε σε «κραυγές» της Μάριν και της υπουργού Οικονομικών Ανίκα Σααρίκο σε μια συζήτηση.
Ο Όρπο έγινε επίσης πρωτοσέλιδο τον Δεκέμβριο όταν επέκρινε την απόφαση του υπουργού Άμυνας του Κόμματος του Κέντρου Άντι Καϊκόνεν να πάρει άδεια πατρότητας εν μέσω της υποψηφιότητας της Φινλανδίας για το ΝΑΤΟ, ένα σχόλιο που ερμηνεύτηκε ως επιβολή αρνητικών στερεοτύπων για τους πατέρες.
Ενώ ο Όρπο το 2017 απέκλεισε μια κυβερνητική συνεργασία με το ακροδεξιό Κόμμα των Φινλανδών, σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία δήλωσε ότι θα κρατήσει τις επιλογές του ανοιχτές, παρά τη σύγκρουση με το κόμμα για τη μετανάστευση, την ΕΕ και την κλιματική πολιτική.
«Κατά τη γνώμη μου, η Φινλανδία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς περισσότερη μετανάστευση εργατικού δυναμικού. Θέλω να κρατήσω τη Φινλανδία μια ανοιχτή, διεθνή χώρα», δήλωσε στο AFP.
Ταυτόχρονα βέβαια, να σημειωθεί ότι είχε δηλώσει πως η Φινλανδία δεν έχει ακροδεξιό κόμμα. Οι διαπραγματεύσεις ξεκινούν και μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες. Επομένως είναι ακόμα ανοιχτό ποιοι θα αποτελέσουν τους κυβερνητικούς εταίρους, σε μια εκλογική αναμέτρηση με τα ποσοστά των κομμάτων πολύ κοντά το ένα με το άλλο.
