Με το δυνατότερο πρόγραμμα των τελευταίων ετών, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας ανοίγει τις πύλες του από 22 Σεπτεμβρίου έως 3 Οκτωβρίου και μας περιμένει στις αίθουσες Ιντεάλ, Δαναός, Τριανόν, Αίγλη Ζαππείου, Ριβιέρα, Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Στέλλα και Σινέ Φλερύ αλλά και στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Για να βοηθήσουμε λίγο να βρείτε τον δρόμο σας ανάμεσα στους δεκάδες τίτλους που θα προβληθούν κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, ετοιμάσαμε αυτό τον οδηγό επιβίωσης, με επιλογές από το πρόγραμμα που έστησαν οι άνθρωποι του φεστιβάλ.
Φυσικά, μερικές από τις καλύτερες ταινίες που είδαμε κατά καιρούς στις Νύχτες Πρεμιέρας ήρθαν από το πουθενά, σε μια αίθουσα που μπήκαμε τυχαία, σε μια προβολή για την οποία είχαμε διαβάσει ελάχιστα. Και δεν τις ξεχάσαμε ποτέ, λίγο για την χαρά της ανακάλυψης και λίγο περισσότερο γιατί τις είδαμε στην αίθουσα, ο ένας πλάι στον άλλο. Όπως θα θέλαμε να βλέπουμε όλες τις ταινίες, αν μπορούσαμε.
Ταινίες Έναρξης και Λήξης
Φέτος το φεστιβάλ ανοίγει με μία ταινία που ξεχώρισε στις Κάννες, το A Hero του Ιρανού Ασγκάρ Φαραντί. Ακόμα ένα σενάριο-σταυροβελονιά, που θα λέγαμε με όρους παλαιοκριτικής, μαζί με το χαρακτηριστικό, ιδιότυπο σασπένς του Ιρανού σε ένα φιλμ που επικυρώνει τη θέση του ανάμεσα στους κορυφαίους δημιουργούς που εργάζονται σήμερα.
Η φετινή ταινία λήξης είναι το Dune, το μεγαλόπνοο sci-fi έπος του Ντενί Βιλνέβ που οι φαν του είδους περιμένουν πώς και πώς. Η ταυτόχρονη προβολή σε Ιντεάλ και Δαναό εξασφαλίζει περισσότερες θέσεις, υποψιαζόμαστε, όμως, πως δεν θα είναι αρκετές για να καλύψουν τη ζήτηση, γι’ αυτό κινηθείτε εγκαίρως.
Τα Αγαπημένα των Φεστιβάλ
Η φετινή επιλογή των Νυχτών ανάμεσα σε ταινίες που προκάλεσαν αίσθηση σε φεστιβάλ του εξωτερικού περιλαμβάνει μερικές από τις πιο πολυαναμενόμενες ταινίες της χρονιάς, όπως η νέα οπτικοακουστική πανδαισία του Γουές Άντερσον The French Dispatch, ο αμφιλεγόμενος, προκλητικός Χρυσός Φοίνικας της Ζουλιά Ντικουρνό Titane και το Last Duel του Ρίντλεϊ Σκοτ με τους Ματ Ντέιμον, Μπεν Άφλεκ, Τζόντι Κόμερ και Άνταμ Ντράιβερ.
Πλάι σε αυτές ξεχωρίζουμε αρκετές ακόμα από το φετινό πρόγραμμα. Τη γλυκύτατη Μικρή Μαμά της Σελίν Σιαμά, που μοιάζει με στροφή 180 μοιρών μετά το Πορτρέτο μιας Γυναίκας που Φλέγεται. Το Νinjababy, ένα Juno όπου οι διαλογικές εξυπνάδες αντικαθίστανται από οπτικά ευρήματα. Το Sublet, μια gay, light εκδοχή της Σύντομης Συνάντησης. Το Χειρότερο Κορίτσι στον Κόσμο του Γιοακίμ Τρίερ, ο οποίος, με τη φόρα του Thelma, δίνει τη γυναικεία εκδοχή της κρίσης των 30. Το ιδιοσυγκρασιακό Memoria του Απιτσατπόνγκ Γουερασεθακούλ με την Τίλντα Σουίντον κι έναν, όπως λέγεται, καταπληκτικό ηχητικό σχεδιασμό. Την πιο ερεθιστική κι ερεθισμένη ταινία του φεστιβάλ, το Η Νύχτα Ανήκει στους Εραστές. Το Earwig της Λουσίλ Χατζιχαλίλοβιτς, ένα φιλμικό αξιοπερίεργο, γοητευτικό για εκείνους που θα συγχρονιστούν με το μήκος κύματος που εκπέμπει. Και πολλές ακόμα, για τις οποίες διαβάσαμε τόσα και τόσα μέσα στη χρονιά σε έντυπα και sites του εξωτερικού.
Διεθνές Διαγωνιστικό Μπρούνο Ρεϊντάλ: Eξομολόγηση ενός Δολοφόνου
Στο Διαγωνιστικό Τμήμα ξεκινούμε από το Azor του Αντρές Φοντάνα, που για τον υπογράφοντα είναι από τις ταινίες της χρονιάς. Σινεμά ανένταχτο, κάπου ανάμεσα στην ταινία τρόμου, τη μαύρη κωμωδία και τη σάτιρα, καμωμένο με weird συντακτικό και arthouse γραμματική, με μια διαρκή αίσθηση αδιόρατης απειλής, ανάλογη με εκείνη του πρόσφατου The Nest του Σον Ντέρκιν, με το οποίο έχει και θεματικές συγγένειες.
Από εκεί και πέρα επισημαίνουμε το Human Factors, εκπρόσωπο ενός σινεμά τύπου Χάνεκε, που μέσα από την εξέταση ενός γεγονότος από διαφορετικές οπτικές γωνίες επιχειρεί την ανατομία της σύγχρονης πυρηνικής οικογένειας, το Cryptozoo, ένα ψυχεδελικό animation που παντρεύει τον μαγικό ρεαλισμό με το πολιτικό σχόλιο και έχει και την Αγγελική Παπούλια στο φωνητικό καστ του, και το Μπρούνο Ρεϊντάλ: Eξομολόγηση ενός Δολοφόνου, ένα έργο αρκετά βαρύ, μα oπλισμένο με ένα λεπτοδουλεμένο voice-over που σκιαγραφεί ένα ανατριχιαστικό πορτρέτο. Και ποιος ξέρει, άραγε, ποιο άλλο διαμαντάκι θα προκύψει μέσα από τις ταινίες που διεκδικούν τη φετινή Χρυσή Αθηνά;
Διεθνές Διαγωνιστικό Ντοκιμαντέρ Ναύτης των Βουνών
Από το διαγωνιστικό τμήμα του ντοκιμαντέρ ξεχωρίζει σίγουρα το Cow της Άντρεα Άρνολντ, ένα ντοκιμαντέρ που σε βάζει κυριολεκτικά στη θέση μιας αγελάδας, ακολουθώντας την από απόσταση αναπνοής. Σε σημεία βρίσκεσαι να αναρωτιέσαι πώς το γύρισε, όσοι το είδαν στις Κάννες μιλούν για μια πραγματική φιλμική εμπειρία.
Πλάι σε επιλογές από το εξωτερικό, όπως το υπαρξιακό ταξίδι του Ναύτης των Βουνών ή τον οικολογικό εφιάλτη των Αόρατων Δαιμόνων, βρίσκουμε και εγχώριες καταθέσεις στο σινεμά τεκμηρίωσης, όπως η Οφειλή του Σταύρου Ψυλλάκη και το Χτίστες, Νοικοκυρές και η Οικοδόμηση της Σύγχρονης Αθήνας των Τάσου Λάγγη και Γιάννη Γαϊτανίδη.
Μουσική & Φιλμ
Αγαπημένο τμήμα για διόλου ευκαταφρόνητη μερίδα θαμώνων του φεστιβάλ, το Μουσική & Φιλμ έχει στο φετινό του ρόστερ δύο από τους πιο ηχηρούς τίτλους της φετινής χρονιάς. Ο ένας είναι το A-ha: Η Ταινία, που ακολουθεί τη διάσημη μπάντα από τη γέννησή της μέχρι την καθιέρωσή της στην εμπροσθοφυλακή της synth-pop σκηνής και αναδεικνύει τα προβλήματα που δημιούργησε η διασημότητα στις σχέσεις μεταξύ τους.
Ο άλλος είναι το Velvet Underground, η νέα προσθήκη στο μουσικό παρακλάδι τη φιλμογραφίας του Τοντ Χέινς –έχει κάνει τα Velvet Goldmine και I’m Not There– αυτήν τη φορά υπό τη μορφή μιας ταινίας τεκμηρίωσης. Μέσα από ακυκλοφόρητο οπτικοακουστικό υλικό, ανέκδοτες ηχογραφήσεις, μαρτυρίες προσώπων της εποχής, ο Χέινς μελετά τι κρύβεται πίσω από την πολιτιστική επίδραση της μπάντας.
Σημειώστε επίσης το Καλοκαίρι της Σόουλ, ταινία που θα προλογίσει ο μουσικός παραγωγός και παρουσιαστής G-Poly (Γιώργος Πολυχρονίου).
Αφιέρωμα «Ζωές σε Μετάβαση: Trans Cinema Matters»
To trans αφιέρωμα του φεστιβάλ έρχεται για να αφηγηθεί «ιστορίες trans χαρακτήρων, πολυφωνικές, παθιασμένες, αλέγκρες, κάποιες φορές μελαγχολικές, αλλά πάντα αγαπησιάρικες», που φιλοδοξούν να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε και κατανοούμε τα άτομα της κοινότητας.
Αν πρέπει να ξεχωρίσουμε κάποιες, θα σταθούμε σίγουρα στο απολαυστικό Tangerine του Σον Μπέικερ, το οποίο είχε γυρίσει εξ’ ολοκλήρου με κινητό, το εμβληματικό ντοκιμαντέρ Paris is Burning, μια κινηματογραφική «φούσκα» που σε μεταφέρει στη νεοϋορκέζικη drag σκηνή των τελών των ‘80s και, βέβαια, την Στρέλλα του Πάνου Κούτρα, μια προβολή μετά το τέλος της οποίας θα ακολουθήσει συζήτηση με θέμα «Η trans ορατότητα στον κινηματογράφο και τα mainstream αφηγήματα vs αληθινής ζωής».
Αφιέρωμα «This is Orson Welles: Η Αποκατάσταση μιας Ιδιοφυΐας»
Ο κινηματογραφικός κανόνας ανανεώνεται διαρκώς κι από μια πλευρά αυτό είναι καλό, συνεπάγεται εξέλιξη. Κάπως έτσι, το 2012 ο Πολίτης Κέιν έχασε την πρώτη θέση στην ψηφοφορία του Sight and Sound για την καλύτερη ταινία όλων των εποχών από το Vertigo.
Καθώς νεότεροι θεατές και επαγγελματίες αποστρέφονται το σινεμά που έγινε από κάποια χρονολογία και πίσω, είναι εύλογο η ταινία που θα καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε σχετικές έρευνες να είναι χρονικά μεταγενέστερη από την προκάτοχό της. Όπως εύλογο είναι και κάποιοι δημιουργοί να ξεχνιούνται, αν σταματήσουμε να μιλάμε γι’ αυτούς, αν αντιμετωπίζουμε τις ταινίες τους σαν τοτέμ, αντί να τις συζητούμε σαν να βγήκαν σήμερα και, φυσικά, αν δεν τις προβάλλουμε στον κόσμο.
Από αυτή την άποψη, το αφιέρωμα του φεστιβάλ στον Όρσον Γουέλς τελεί θεάρεστο έργο, φέρνει ξανά σε επαφή το κοινό με το έργο ενός υπερταλαντούχου, αυθάδη δημιουργού που από την αφάνεια πέρασε στη μυθολόγηση κι από εκεί κινδυνεύει να περάσει και πάλι στην αφάνεια, αν το έργο του έρχεται σε επικοινωνία με το κοινό μόνο μέσω της ακαδημαϊκής οδού, αντί του φυσικού του χώρου: της μεγάλης οθόνης.
Ο Πολίτης Κέιν, οι Υπέροχοι Άμπερσονς, το Άγγιγμα του Κακού, ο Κύριος Αρκάντιν σε αποκατεστημένη, σχεδόν ολοκληρωμένη κόπια, το F for Fake και οι περισσότερες δημιουργίες του Γουέλς θα παιχτούν σε μια αίθουσα του φεστιβάλ, σε προβολές που θα προλογίσουν εκλεκτοί ομιλητές, όπως ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, οι δικοί μας Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος και Τίνα Μανδηλαρά, και ο Τάσος Μελεμενίδης του Cinobo.
Μετά τα Μεσάνυχτα
Οριακές δημιουργίες, ανατριχίλες, καφρίλα, αίμα και σπέρμα σε ένα τμήμα του φεστιβάλ μέσα από το οποίο έχουμε δει μέσα στα χρόνια εξωφρενικά φιλμ που απέκτησαν cult status, αλλά και διαμαντάκια είδους, όπως τα Tale of Two Sisters και It Follows. Στο φετινό Μετά τα Μεσάνυχτα ο Νίκολας Κέιτζ αφήνεται να οργιάσει στο Αιχμάλωτος στη Γη των Φαντασμάτων του Σίον Σόνο, ο Μπεν Γουίτλι επανακάμπτει μετά την αστοχία του Rebecca με το In This Earth, το βρετανικό Censor λέγεται πως θυμίζει Berberian Sound Studio και ότι έχει φανταστικό φινάλε, η Θλίψη απευθύνεται σε ΠΑΡΑ πολύ γερά στομάχια –προειδοποιούμε–, την παράσταση, όμως, κλέβει ο Έντγκαρ Ράιτ με το πολυαναμενόμενο Last Night in Soho του, το οποίο από το φεστιβάλ Βενετίας προσγειώνεται στις Νύχτες Πρεμιέρας για να μας ταξιδέψει στο Λονδίνο των ‘60s μέσα από έναν λαβυρινθώδη φιλμικό εφιάλτη.
Επίσης φέτος θα δούμε και το Possession του Αντρέι Ζουλάφσκι σε μια ειδική προβολή, αφιερωμένη στη μνήμη του κριτικού Τάσου Θεοδωρόπουλου, που αγαπούσε πολύ τον Ζουλάφσκι γενικά και αυτή την ταινία ειδικότερα, μα δυστυχώς δεν θα είναι μαζί μας για να την παρακολουθήσουμε παρέα – κάπου ευχόμαστε να εισβάλει ξαφνικά στην αίθουσα στα μισά της προβολής υπό τους ήχους του Alejandro της Lady Gaga. Αν θα μπορούσε να το κάνει κάποιος, αυτός θα ήταν ο Τάσος.
Δείτε ακόμα: Λουίς Μπουνιουέλ: Ένας Μεγάλος Σουρεαλιστής
Όπως κάθε χρόνο, μερικές από τις καλύτερες ελληνικές ταινίες μικρού μήκους της σεζόν συμμετέχουν στο διαγωνιστικό τμήμα του τμήματος Ελληνικές Μικρές Ιστορίες – μην το σνομπάρετε, ο επόμενος Λάνθιμος μπορεί να κρύβεται εκεί και θα μπορείτε να λέτε ότι τον ανακαλύψατε πρώτοι.
Επίσης, στο πλαίσιο του τμήματος Icons προβάλλονται ταινίες αφιερωμένες σε μεγάλες προσωπικότητες. Από τις φετινές επιλογές θα συνιστούσαμε να μην χάσετε το Λουίς Μπουνιουέλ: Ένας Μεγάλος Σουρεαλιστής, ένα πληρέστατο και χορταστικό πορτρέτο του μεγάλου δημιουργού.
Να σημειωθεί, τέλος, πως το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει κάποιες από τις ταινίες του φεστιβάλ και ψηφιακά, μέσω της ειδικής πλατφόρμας του φεστιβάλ.
Περισσότερες πληροφορίες στο aiff.gr
