Από το ένθετο «Υγεία: Φάρμακο και Ομορφιά»
Συνέντευξη στην Ανθή Αγγελοπούλου[email protected]
Ο πρωτεργάτης της ρομποτικής χειρουργικής στην Ελλάδα και διεθνώς αναγνωρισμένος δρ Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης MD, PhD, FACS – διευθυντής Γενικής, Βαριατρικής, Ογκολογικής και Ρομποτικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, μας αποκαλύπτει τις νέες εξελίξεις στον χώρο της ρομποτικής χειρουργικής και εξηγεί πώς λειτουργεί το πρωτοποριακό μηχάνημα Da Vinci.
Ο δρ Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης μας εξηγεί το πόσο έχει βοηθήσει τους επιστήμονες στο να προσφέρουν ένα άριστο και ασφαλές αποτέλεσμα στον ασθενή τους, αλλά και τον ίδιο τον ασθενή να λαμβάνει αυτό που ονομάζουμε «ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών στην υγεία».
Η ρομποτική χειρουργική αποτέλεσε την εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Δεδομένης της εξέλιξης της ιατρικής τεχνολογίας, θεωρείτε ότι θα μπορούμε κάποια στιγμή να μιλάμε για μετά-Da Vinci εποχή;
«Εκτός του ότι αρκετές εταιρείες επενδύουν τεράστια ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη νέων ρομποτικών χειρουργικών συστημάτων, την ίδια στιγμή διάφορες άλλες τεχνολογίες, όπως το 5G και η επαυξημένη πραγματικότητα, έρχονται να πλαισιώσουν τη ρομποτική χειρουργική. Επομένως, είμαι σίγουρος πως το μέλλον προβλέπεται λαμπρό».
Οι νέες τεχνικές της ψηφιακής τεχνολογίας που προσφέρονται σήμερα, λειτουργούν συνεργατικά με την κλασική χειρουργική;
«Πριν ένας χειρουργός εκπαιδευτεί και προσφέρει λαπαροσκοπική ή ρομποτική χειρουργική στους ασθενείς του θα πρέπει να έχει αρτιότατη εκπαίδευση στην κλασική ανοικτή χειρουργική. Αυτό χρειάζεται όχι μόνο ώστε να είναι γνώστης των χειρουργικών επεμβάσεων, αλλά και γιατί σε περίπτωση ανάγκης μετατροπής της επέμβασης σε ανοικτή, να γνωρίζει πώς θα φέρει εις πέρας το χειρουργείο».
Το χειρουργικό σύστημα Da Vinci είναι το πρώτο το οποίο εγκρίθηκε από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Υλικών (FDA) για την πραγματοποίηση ρομποτικών επεμβάσεων. Πώς ξεκίνησε και πότε;
«Το πρωτότυπο μηχάνημα της Intuitive Surgical έκανε τις πρώτες δοκιμές το 1997 και ονομάστηκε Lenny, από το παιδικό όνομα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Στη συνέχεια το πρωτότυπο εξελίχθηκε σε δύο ξεχωριστά μηχανήματα που πήραν τα ονόματα Leonardo και Mona αντίστοιχα. Το τελικό πρωτότυπο που αποφασίστηκε να κυκλοφορήσει στην αγορά ονομάστηκε Da Vinci. Το 2000 το FDA έδωσε έγκριση στο Da Vinci για 2 επεμβάσεις γενικής χειρουργικής. Το 2001 δόθηκε η έγκριση για ρομποτική προστατεκτομή. Πλέον, σε όλον τον κόσμο το σύστημα Da Vinci έχει άδεια για όλες τις επεμβάσεις της γενικής χειρουργικής και κάθε 28 δευτερόλεπτα ξεκινά μία νέα επέμβαση ρομποτικής χειρουργικής στον κόσμο!».
Σε ποιες επεμβάσεις χρησιμοποιείται πλέον το ρομποτικό σύστημα;
«Στη γενική χειρουργική, τα πλέον εξειδικευμένα κέντρα του κόσμου, όπως η δική μας κλινική, χρησιμοποιούν τη ρομποτική τεχνολογία για τις κήλες του κοιλιακού τοιχώματος, τη χολοκυστεκτομή, τη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, αλλά και σε πολύ πιο απαιτητικές επεμβάσεις, όπως οι παθήσεις του στομάχου, του παγκρέατος και του ήπατος, καθώς και το παχύ έντερο και το ορθό. Όλες οι παθήσεις, καλοήθεις ή κακοήθεις αντιμετωπίζονται ρομποτικά».
Τι προσφέρει η ρομποτική χειρουργική στον ασθενή και τι στον επιστήμονα χειρουργό;
«Στον ασθενή προσφέρει το άριστο αποτέλεσμα και στον χειρουργό και την ομάδα του προσφέρει απαράμιλλη ευελιξία κινήσεων, τεράστια ευκρίνεια μέσω τρισδιάστατης εικόνας και κυρίως επιτρέπει την πρόσβαση σε εξαιρετικά απαιτητικές περιοχές της κοιλίας. Τέτοιες επεμβάσεις είναι οι ρομποτικές παγκρεατεκτομές (επέμβαση Whipple και περιφερική παγκρεατεκτομή), ρομποτική μερική ή ολική γαστρεκτομή και ρομποτική κολεκτομή ή ρομποτική χαμηλή πρόσθια εκτομή. Τα οφέλη αφορούν κυρίως την ελαχιστοποίηση των επιπλοκών».
Όταν ακούει ο ασθενής για μία ελάχιστα τραυματική και επεμβατική χειρουργική μέθοδο, τι πρέπει να καταλαβαίνει με απλούς όρους;
«Ότι αποφεύγουμε τις μεγάλες τομές της ανοικτής χειρουργικής ώστε να δώσουμε λύση στο πρόβλημα του ασθενούς. Αυτό επιτυγχάνεται κάνοντας μικρές τομές λίγων χιλιοστών, μέσω των οποίων διέρχονται στην κοιλία μία κάμερα και τα εργαλεία με τα οποία θα πραγματοποιηθεί η επέμβαση, είτε λαπαροσκοπική είτε ρομποτική. Έτσι ο ασθενής αποφεύγει όλες τις επιπλοκές της ανοικτής χειρουργικής, όπως λοιμώξεις αναπνευστικού, μετεγχειρητικό άλγος, αργή ανάρρωση και αργή επιστροφή στην καθημερινότητα, λοιμώξεις τραύματος και μετεγχειρητικές κήλες».
Για να μπορεί ένας χειρουργός να αναλάβει επεμβάσεις με το ρομποτικό σύστημα τι εκπαίδευση πρέπει να λάβει και για πόσο χρονικό διάστημα, για να πούμε ότι είναι έτοιμος;
«Ο χειρουργός και η ομάδα του θα πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί πολύ καλά και στο είδος της επέμβασης που θα διενεργήσουν αλλά και στη ρομποτική χειρουργική. Αυτό προϋποθέτει να έχουν παρακολουθήσει αρκετά εκπαιδευτικά σεμινάρια στο εξωτερικό, να έχουν περάσει τη βασική εκπαίδευση της κατασκευάστριας εταιρείας και κυρίως να έχουν δίπλα τους έναν ειδικό εκπαιδευτή (expert proctor). Ως proctor της κατασκευάστριας εταιρείας έχω επισκεφθεί εκατοντάδες νοσοκομεία στο εξωτερικό και στη χώρα μας, ώστε να επιβλέψω άλλους χειρουργούς στα πρώτα τους βήματα στη ρομποτική χειρουργική».
Ποιοι ασθενείς θεωρούνται κατάλληλοι για να υποβληθούν σε ρομποτική χειρουργική;
«Όλοι οι ασθενείς ανεξαρτήτως ηλικίας ή πάθησης δύνανται να υποβληθούν σε ρομποτική επέμβαση γενικής χειρουργικής. Το γεγονός πως με τη ρομποτική χειρουργική έχουμε ελαχιστοποιήσει τις μετεγχειρητικές επιπλοκές, μας δίνει τη δυνατότητα να μπορούμε να προσφέρουμε χειρουργικές επιλογές σε ασθενείς που 15-20 έτη νωρίτερα δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν».
Οι ρομποτικές επεμβάσεις μιας τομής πραγματοποιούνται στη χώρα μας στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Ωστόσο, έχετε παρουσιάσει τα αποτελέσματα της τεχνικής αυτής σε διεθνείς διοργανώσεις στην Ευρώπη (Σόφια, Μιλάνο, Παρίσι, Βρυξέλλες, Μόσχα), στην Ασία (Σεούλ, Πεκίνο) και στην Αμερική (Σικάγο, Σαν Φρανσίσκο). Ποιο είναι το feedback που έχετε λάβει από αυτές τις παρουσιάσεις, από τους συναδέλφους σας;
«Ήμασταν ένα από τα 3 μοναδικά κέντρα στον κόσμο όταν μας επέλεξε η κατασκευάστρια εταιρεία για να εφαρμόσουμε πρώτοι τη ρομποτική χειρουργική διά μίας τομής. Τα αποτελέσματά μας δημοσιεύθηκαν και τα ανακοινώσαμε σε πληθώρα συνεδρίων του εξωτερικού. Οι συνάδελφοί μας τα αποδέχθηκαν με ενθουσιασμό. Ήδη είναι έτοιμο το τελευταίο ρομποτικό σύστημα Da Vinci SP (Single Port), το οποίο αναμένεται να πάρει έγκριση στην Ευρώπη άμεσα. Η κατασκευή του βασίστηκε στα δικά μας αποτελέσματα. Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άκρως ικανοποιητικό και η συσσωρευμένη εμπειρία της κλινικής μας, με περισσότερες από 17.000 λαπαροσκοπικές και 4.500 ρομποτικές επεμβάσεις, μας επέτρεψε να προσφέρουμε καθημερινά τη ρομποτική χειρουργική διά μίας τομής παρά το ότι είναι μία άκρως απαιτητική χειρουργική τεχνική».
* O Δρ Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης MD, PhD, FACS είναι διευθυντής Γενικής, Βαριατρικής, Ογκολογικής και Ρομποτικής Χειρουργικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, μέλος Academy of Master Surgeon Educators, American College of Surgeons, MAMSE, καθηγητής Χειρουργικής Ohio State University, USA, επιστημονικός διευθυντής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, μέλος Δ.Σ. Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής (CRSA), μέλος Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής (SRS).
