Στις 13 Μαΐου 1990 ο αγώνας ανάμεσα στην Ντινάμο Ζάγκρεμπ και στον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου δεν ξεκίνησε ποτέ. Θλιβερά επεισόδια ανάμεσα σε Σέρβους και Κροάτες με 60 τραυματίες άφησαν το αθλητικό θέαμα ανενεργό. Στην πραγματικότητα αυτή ήταν η επίσημη έναρξη των εχθροπραξιών στην τότε ενωμένη Γιουγκοσλαβία. Ακόμη και σήμερα έξω από το στάδιο Μάξιμιρ του Ζάγκρεμπ υπάρχει η πινακίδα : «Για τους οπαδούς του συλλόγου μας που ξεκίνησαν τον πόλεμο με τη Σερβία σε αυτό το μέρος στις 13/5/1990». Αυτός ο ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν ξεκίνησε ποτέ ήταν ο καταλύτης που οδήγησε στη βίαιη διάλυση του γιουγκοσλαβικού κράτους.
Τελετουργική βία, εκφοβισμός του «εχθρού»
Ιδιες σκηνές επανελήφθησαν τον Οκτώβριο του 2014, όταν ο αδελφός του αλβανού πρωθυπουργού Ολσι Ράμα προκάλεσε άγρια επεισόδια και ατελείωτο ξυλοδαρμό μεταξύ των παικτών Αλβανίας και Σερβίας κυκλοφορώντας με drone τη σημαία της μεγάλης Αλβανίας. Ο ίδιος συνελήφθη αλλά η φωτιά άναψε και πάλι με στόχο την ηγεσία στο Κόσοβο. Ούτε εκείνος ο αγώνας τελείωσε ποτέ. Ακραίες αντιδράσεις κλιμακώθηκαν στη Σερβία και στην Αλβανία. Το ποδόσφαιρο απέδειξε και πάλι την «ικανότητά» του να «ομογενοποιεί» τα έθνη και να οδηγεί σε καταστάσεις ανεξέλεγκτης βίας.
Η χρήση τελετουργικής βίας για την προσβολή και τον εκφοβισμό του εχθρού στο γήπεδο είναι μια συνηθισμένη πρακτική στην υποκουλτούρα των οπαδών. Οι λεκτικές προσβολές γίνονται γρήγορα πραγματική βία που οδηγεί σε ανεξέλεγκτες καταστροφές και δυστυχώς και σε θανάτους. Η χειραγώγηση με εθνικιστικά αισθήματα εξακολουθεί να λειτουργεί σε όλα τα Βαλκάνια, σε όλη την Ευρώπη. Στην περιοχή όπου η οικονομική και κοινωνική κατάσταση, που προκαλείται από νεοφιλελεύθερες οικονομικές ατζέντες, φτάνει σε κατάρρευση, η στροφή προς την ακροδεξιά πτέρυγα και ο εθνικισμός επιδεινώνουν κάθε κατάσταση.
Οι φυλές των «Ούλτρας» και οι συμμαχίες
Οι χούλιγκαν «αδελφοποιούνται» με θρησκευτικά κριτήρια, αλλά και προϋπάρχουσες αντιθέσεις μεταξύ ομάδων. Οι ούλτρας του ΠΑΟΚ, ομόχρωμοι με αυτούς της Παρτίζαν και της Μπεσίκτας, είναι μια φράξια. Παναθηναϊκός, Ραπίντ και Ντινάμο Ζάγκρεμπ μια άλλη. Απέναντί τους οι Ντέλιε του Ερυθρού Αστέρια που είναι οι εδώ και τριάντα πέντε χρόνια αδέλφια με τους οπαδούς του Ολυμπιακού. Πολιτικοποιημένη πλευρά εκείνων της ΑΕΚ είναι στην ίδια οικογένεια με Λιβόρνο και παραδοσιακά με τη Μαρσέιγ. Ορθόδοξοι εναντίον μουσουλμάνων, όλοι εναντίον των ακροδεξιών, η αναβίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η πρώην Αυστροουγγαρία, ο ισχυρός Βορράς, ο φτωχός Νότος και τα κατάλοιπα αιώνων και άσβεστων διαφορών σε όλα τα επίπεδα λειτουργούν εμπρηστικά για την κλιμάκωση της βίας.
Ολη η Ευρώπη έχει πλέον πρόβλημα. Ραγδαία αύξηση της εγκληματικότητας, ανεργία, ψυχολογικά προβλήματα, καταπίεση, ανάγκη για διέξοδο και ηθική ανάταση δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Τα επεισόδια πολλαπλασιάζονται. Οι χούλιγκαν πολλές φορές λειτουργούν παραστρατιωτικά. Ζουν από το ποδόσφαιρο και αναπτύσσουν άλλου είδους δραστηριότητες. Από τη στιγμή που δεν έχουμε πόλεμο δημιουργούμε πολλά θερμά επεισόδια όπου 300 από τη μια πλευρά κι άλλοι τόσοι από την άλλη, σφάζονται μέχρι τελικής πτώσεως.
Δεν αντέχουν τον μετανάστη αλλά τον χρησιμοποιούν όπου χρειαστεί, θεωρούν εαυτόν ανώτερο από τον άλλον, ενώ η οικονομική εξαθλίωση, αλλά και το εύκολο μαύρο χρήμα, οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές.
Στην Κροατία έχουν προσπαθήσει πολύ κατά του χουλιγκανισμού. Χωρίς αποτέλεσμα. Οι ΒΒΒ κυριαρχούν. Πανηγυρίζουν για τη βίαιη συμπεριφορά, τη ρατσιστική κακοποίηση και τις συγκρούσεις τους με την αστυνομία στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Εκατομμύρια ευρώ έχουν πληρώσει οι κροατικές αρχές σε πρόστιμα για τα δεκάδες επεισόδια που έχουν προκαλέσει τα «Μπλε Κακά Παιδιά».
Η δράση τους εδώ και χρόνια δεν περιορίζεται εντός των συνόρων. Πριν από την Ελλάδα έχουν συγκρουσθεί με οπαδούς άλλων ομάδων σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Συλλαμβάνονται δεκάδες, αλλά δεν περιορίζονται.
Οι Αρχές αδυνατούν να τους σταματήσουν. Οι ποδοσφαιρόφιλοι έχουν πάψει να πηγαίνουν στο γήπεδο. Στο Ζάγκρεμπ το υπουργείο Παιδείας έκανε μαθήματα αθλητικής συμπεριφοράς στα σχολεία για να δείξει στους μαθητές γιατί η βία είναι κακή και πώς πρέπει να συμπεριφέρονται για να κάνουν ένα παιχνίδι ένα ευχάριστο γεγονός για όλους.
Απέτυχε. Το μίσος και ο άκρατος εθνικισμός κυριαρχούν. Τα παιδιά που μεγαλώνουν δεν συνειδητοποιούν καν ότι, για παράδειγμα, δεν είναι αποδεκτό να αποδοκιμάζεις όταν ακούγεται ένας εθνικός ύμνος άλλης χώρας ή ότι οποιαδήποτε καταστροφή περιουσίας θα είχε τελικά κόστος σε όλους. Θεωρούν επιτυχία, περηφάνια, διάκριση το να βρίσουν και να χτυπήσουν τον άλλον. Δεν αναπτύχθηκαν τυχαία οι ακροδεξιές συμπεριφορές παγκοσμίως.
Ραντεβού θανάτου στην Ευρώπη
Στην Ολλανδία, στη Γαλλία και στο Βέλγιο τα ραντεβού θανάτου αυξάνονται. Οι Αρχές αδυνατούν να αντιδράσουν. Η ανεξέλεγκτη βία, οι νέες μορφές επικοινωνίας, το σκοτεινό Ιντερνετ, ξεπερνούν τις δυνατότητές τους. Και δεν είναι μόνο το ποδόσφαιρο. Είναι μια γενικευμένη κρίση αξιών που οδηγεί σε αποσταθεροποίηση τα πάντα. Εντός και εκτός Ευρώπης.
Αραγε μπορεί το ποδόσφαιρο να παραμένει γιορτή; Υπάρχει ευ αγωνίζεσθαι όπως θα δούμε σε τέσσερις μέρες στο UEFA SUPER CUP στο σπίτι του Ολυμπιακού, το «Γ. Καραϊσκάκης»; Ή μήπως θα δικαιωθεί οριστικά ο Οργουελ που έγραφε το 1945 στο «The Sporting Spirit»: «Το ποδόσφαιρο δεν έχει καμία σχέση με το ευ αγωνίζεσθαι. Συνδέεται με μίσος, ζήλια, καυχησιολογία, παραβίαση όλων των κανόνων και σαδιστική ευχαρίστηση παρακολούθησης βίας. Είναι πόλεμος χωρίς τα κανόνια». Οσο και αν στις μέρες μας τα κανόνια γίνονται μαχαίρια κάραμπιτ, εμείς είμαστε πάντα με τα εκατομμύρια μικρά παιδιά που χαμογελούν υπέροχα, με τη φανέλα και το αυτόγραφο του Μέσι, του Χάαλαντ, του Ρονάλντο…
