Η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν δεν ήταν η σκληρή απάντηση που φοβόντουσαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν και άλλοι ηγέτες της Δύσης. Η εξέλιξη προσέφερε μια ανακούφιση, καθώς οι δύο πλευρές, παρότι διατηρούν την ρητορική ισχύος, δείχνουν πως επιδιώκουν – τουλάχιστον για την ώρα – να αποκλιμακώσουν την ένταση, τερματίζοντας αυτόν τον γύρο των αντιποίνων.
Ωστόσο Ιράν και Ισραήλ με τις κινήσεις τους επισφράγισαν το πέρασμα από τον «σκιώδη πόλεμο» σε μια απευθείας σύγκρουση και αυτό είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι με τη φωτιά, στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής. Πλέον οι δύο ορκισμένοι εχθροί ξεπέρασαν το κρίσιμο όριο του αμοιβαίου φόβου και της αυτοσυγκράτησης.
Προσεκτικά χτυπήματα
Την 1η Απριλίου το Ισραήλ αποφάσισε να ανατρέψει τα δεδομένα στη διαμάχη με το Ιράν. Χτυπώντας το ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, γνώριζε πως θα προκαλούσε τα αντίποινα της Τεχεράνης, αλλά φαίνεται πως τα υποτίμησε.
Το Ιράν προχώρησε σε μια μαζική εκτόξευση πυραύλων και drones κατά του Ισραήλ. Η επίθεση ήταν εντυπωσιακή αλλά όχι ουσιαστική. Η Τεχεράνη ενημέρωσε έγκαιρα πως θα χτυπήσει, δίνοντας χρόνο στο Ισραήλ και στους συμμάχους του, κυρίως τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία που διατηρούν δυνάμεις στην περιοχή, να προετοιμαστούν για την αναχαίτιση της επίθεσης. Επίσης έσπευσε να γνωστοποιήσει πως τα αντίποινά του θα περιοριστούν σε αυτή την κίνηση.
Ο Τζο Μπάιντεν προέτρεψε το Ισραήλ να εκλάβει την επιτυχημένη αναχαίτιση ως νίκη. Όμως η ισραηλινή ηγεσία απέρριψε αυτό το ενδεχόμενο και ενημέρωση από την πλευρά της πως σύντομα θα απαντήσει. Τελικά το Ισραήλ προχώρησε σε μια επίσης περιορισμένη επίθεση στην πόλη Ισφαχάν, η οποία επίσης αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά από το Ιράν.
Στη συγκεκριμένη περιοχή βρίσκονται υποδομές του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και σύμφωνα με ισραηλινές πηγές το μήνυμα που εστάλη στην Τεχεράνη ήταν πως «επιλέξαμε να μην χτυπήσουμε τις πυρηνικές σας εγκαταστάσεις αυτή τη φορά, αλλά θα μπορούσαμε να το κάνουμε».
Λάθος εκτιμήσεις
Από την αρχή αυτής της κρίσης, σημειώνει το BBC σε ανάλυσή, του και οι δύο πλευρές έδειξαν πόσο λάθος κατανοούν η μία την άλλη. Το Ισραήλ πίστευε πως το Ιράν δεν απαντούσε με πιο δυναμικό τρόπο από την δικό του χτύπημα στο προξενείο στη Δαμασκό, όπου σκοτώθηκε ο στρατηγός Μοχάμεντ Ρεζά Ζαχέντι και ακόμη έξι αξιωματούχοι.
Το Ιράν ανακοίνωσε ότι θεωρεί την επίθεση ως χτύπημα στο δικό του έδαφος. Το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι οι εγκαταστάσεις δεν προστατεύονταν από διπλωματικές συμβάσεις, καθώς το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν τις είχε μετατρέψει σε στρατιωτικό φυλάκιο.
Η Τεχεράνη από την άλλη ήλπιζε, όπως και οι δυτικοί σύμμαχοι, ότι το Ισραήλ δεν θα απαντούσε στα δικά της αντίποινα και το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» θα ολοκληρωνόταν. Αυτός ήταν ένας ακόμη λάθος υπολογισμός.
Προς εκτόνωση;
Εάν η επίθεση στο Ισφαχάν δεν ακολουθηθεί από άλλα χτυπήματα, τότε οι εντάσεις αναμένεται να εκτονωθούν άμεσα. Η περιορισμένη επιχείρηση στην ιρανική πόλη, υπογραμμίζει το BBC, ενδεχομένως να ήταν μια προσπάθεια του Ισραηλινού πρωθυπουργού από τη μια να δώσει μια απάντηση στην Τεχεράνη, αλλά από την άλλη να μη δημιουργήσει μια νέα ένταση με τον Τζο Μπάιντεν, με τον οποίο οι σχέσεις είναι ήδη τεταμένες.
Εάν ισχύει αυτό, τότε το επόμενο μεγάλο ερώτημα είναι εάν η περιορισμένη αυτή επίθεση στο Ιράν είναι αρκετή για να ικανοποιήσει τους πιο ακραίους του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου του Ισραήλ, οι οποίοι ζητούσαν μια ισχυρή απάντηση στην Τεχεράνη, ώστε να αποκατασταθεί η αποτρεπτική αξιοπιστία του Ισραήλ έναντι των εχθρών του.
Μεταξύ αυτών που ζητούσαν σκληρά αντίποινα ήταν και στενοί σύμμαχοι του υπερεθνικιστικού συνασπισμού του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ χαρακτήρισε το χτύπημα στην Ισφαχάν ως αδύναμο.
Αλλαγή των κανόνων
Κατά τη Δύση η καλύτερη επιλογή πλέον είναι τόσο το Ιράν όσο και το Ισραήλ να χαράξουν μια πορεία αποκλιμάκωσης. Ωστόσο, αναφέρει το BBC, ακόμη κι αν αυτό είναι το τέλος αυτού του σταδίου της κρίσης, έχουν δημιουργηθεί νέα προηγούμενα.
Το Ιράν χτύπησε απευθείας το Ισραήλ και το Ισραήλ απάντησε με τη δική του άμεση επίθεση. Αυτή είναι μια κρίσιμη αλλαγή σε αυτό που συχνά αναφέρεται στην περιοχή ως «κανόνας του παιχνιδιού» και αφορά τα όρια που διέπουν τη μακρά σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ.
Ο μακροχρόνιος «σκιώδης πόλεμος» μεταξύ των δύο χωρών έχει βγει από τη «σκιά». Το Ιράν και το Ισραήλ έδειξαν ότι παρά την εμμονική προσοχή τους ο ένας στον άλλον, δεν είναι καλοί στο να διαβάζουν τις εκατέρωθεν προθέσεις. Σε ένα εξαιρετικά εύφλεκτο μέρος του κόσμου, αυτό δεν είναι ενθαρρυντικό.
