Η αρχή της ισότητας των φύλων, η οποία βασίζεται στους πυλώνες της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που απασχολούν τόσο τους διεθνείς οργανισμούς όσο και τις σύγχρονες επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται να την ενσωματώσουν έμπρακτα στην κουλτούρα και στον τρόπο λειτουργίας τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΟΗΕ χαρακτηρίζει την ισότητα των φύλων ως τη μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο όρος gender gap είναι μια σύνθετη έννοια και αναφέρεται στις υπάρχουσες αποκλίσεις και ανισότητες που παρατηρούνται στον χώρο των επιχειρήσεων, στην κοινωνία αλλά και στην πολιτική. Με το δημοφιλές ακρωνύμιο E (environment) S (Society) G (Governance) αναφερόμαστε στα κριτήρια για το Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Εταιρική Διακυβέρνηση. Αυτά αποτελούν κάποια από τα σύγχρονα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας και του ηθικού αντίκτυπου των επενδύσεων, των εταιρειών και των οργανισμών.
Τα περιβαλλοντικά κριτήρια αξιολογούν τον αντίκτυπο μιας εταιρείας στο περιβάλλον, όπως η χρήση ενέργειας, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και η διαχείριση απορριμμάτων. Τα θέματα της εταιρικής διακυβέρνησης αφορούν την ικανότητα των επιχειρήσεων να δημιουργούν μακροπρόθεσμα αξία και να συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη. Τέλος, τα κοινωνικά κριτήρια αξιολογούν τον αντίκτυπο μιας εταιρείας στα ενδιαφερόμενα μέρη της, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων, των πελατών και των κοινοτήτων στις οποίες δραστηριοποιείται.
Στο σημείο αυτό εισέρχεται ο ρόλος των κοινωνικά υπευθύνων επενδύσεων. Ενα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα στον χώρο των ηθικών επενδύσεων είναι η πίεση που μπορούν να ασκήσουν – και σε πολλές περιπτώσεις ασκούν – οι θεσμικοί επενδυτές όπως είναι τα Αμοιβαία Κεφάλαια και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και οι ακτιβιστές επενδυτές στις εισηγμένες σε χρηματιστηριακές αγορές επιχειρήσεις, για αύξηση της αντιπροσώπευσης των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια, σε διευθύνουσες θέσεις, και θέσεις στελεχών, καθώς και την ισότητα στις αμοιβές και τη δυνατότητα επαγγελματικής ανέλιξης όχι μόνο για τις γυναίκες αλλά και για τους έγχρωμους εργαζόμενους. Η πίεση αυτή ασκείται ήδη στις χώρες της Ευρώπης και δευτερευόντως στις ΗΠΑ έχει επηρεάσει τον τρόπο που οι εταιρείες αντιμετωπίζουν τα θέματα της ποικιλομορφίας, της συμπερίληψης και του εμφύλιου χάσματος.
Η αυξημένη προσοχή που έχει δοθεί στην έμφυλη ποικιλομορφία έχει οδηγήσει επίσης σε ρυθμιστικές αλλαγές. Οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές έχουν αρχίσει να ελέγχουν σε μεγαλύτερο βαθμό τον βαθμό αντιπροσώπευσης των γυναικών στις εταιρείες.
Ενδιαφέροντα είναι τα επιστημονικά ευρήματα που αφορούν τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων πολιτικών αυτών.
Σύμφωνα με μια πολύ ενδιαφέρουσα και σίγουρα πρωτότυπη έρευνα της S&P Global Market Intelligence, με τίτλο «Οταν οι γυναίκες διοικούν, οι εταιρείες κερδίζουν», οι εταιρείες με γυναίκες στη θέση της οικονομικής διευθύντριας (CFO) έχουν μεγαλύτερα κέρδη, ενώ η απόδοση των μετοχών τους είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του μέσου όρου της αγοράς.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι οι εταιρείες με μεγαλύτερη ποικιλομορφία μεταξύ των φύλων στο διοικητικό συμβούλιο είναι πιο κερδοφόρες και μεγαλύτερες σε μέγεθος σε σχέση με αντίστοιχες εταιρείες που δεν δίνουν σημασία σε αυτά τα θέματα. Σε γενικές γραμμές, η πρωτοβουλία της S&P Global #ChangePays, η οποία διερευνά τη σημασία της έμφυλης ισότητας και των συμπεριληπτικών οικονομιών, αναδεικνύει τα οικονομικά πλεονεκτήματα των εταιρειών που υιοθετούν την έμφυλη ποικιλομορφία σε σχέση με αντίστοιχες εταιρείες που δεν το κάνουν. Καθώς η έμφυλη ποικιλομορφία παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο στην επιχειρηματική στρατηγική και επίδοση, οι εταιρείες που καθυστερούν να σημειώσουν πρόοδο στον τομέα της συμπερίληψης ενδεχομένως να ενέχουν και μεγαλύτερο επενδυτικό κίνδυνο. Το θέμα της συμπερίληψης αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία και δημοσιότητα, αν και, σύμφωνα με τους ειδικούς που έδωσαν συνέντευξη στην S&P Global Market Intelligence, θα χρειαστούν χρόνια για να εξαλειφθεί πλήρως το έμφυλο χάσμα.
Τα ευρήματα αυτά βρίσκονται σε συμφωνία με τα ευρήματα των εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ, οι οποίοι υπολογίζουν ότι για να επιτευχθεί απόλυτη ισότητα σε παγκόσμιο επίπεδο θα χρειασθούν 131 χρόνια!
Ενα άλλο ιδιαίτερα ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης είναι ότι οι γυναίκες αποτελούν την πλέον ανεκμετάλλευτη πηγή ανάπτυξης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση στις αποτιμήσεις των χρηματιστηριακών αγορών. Η επιτάχυνση της αύξησης του ΑΕΠ των ΗΠΑ σε περίπτωση αυξημένης συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της παγκόσμιας κεφαλαιοποίησης των αγορών κατά το εντυπωσιακό ποσό των 5,87 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε διάστημα 10 χρόνων.
Τα ευρήματα αυτά έρχονται σε συμφωνία με προηγούμενη μελέτη της McKinsey με τίτλο «How advancing women’s equality can add 12 trillion dollars to global growth, 2015», η οποία έδειξε ότι αν οι χώρες σημείωναν πρόοδο στη γεφύρωση του έμφυλου χάσματος αντίστοιχη της ηγέτιδας χώρας στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή τους, θα προστίθετο στο παγκόσμιο ΑΕΠ του 2025 το εντυπωσιακό ποσό των 12 τρισ. δολαρίων.
Οι αναλυτές της εταιρείας επεσήμαναν ότι σε ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο σενάριο όπου όλες οι χώρες θα υιοθετήσουν πλήρως τις στρατηγικές απόλυτης ισότητας των δύο φύλων, η αύξηση του ΑΕΠ το 2025 θα ανερχόταν στα 28 τρισ. δολάρια!
Η μείωση του έμφυλου χάσματος και η αύξηση της μισθολογικής διαφάνειας μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω συνδυασμένων δράσεων των κυβερνήσεων, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, τις τελικές αποφάσεις καλούνται να υλοποιήσουν οι επιχειρήσεις, μέσω συγκεκριμένων δράσεων και μέτρων που θα λάβουν.
Στην υλοποίηση των δράσεων αυτών φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει η εφαρμογή των κριτηρίων ESG παρά τις δυσκολίες αντικειμενικής ποσοτικοποίησης των αποτελεσμάτων τους.
Ο κ. Νικόλαος Φίλιππας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, πρόεδρος και ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
