Ειδήσεις Ελλάδα
16ο ΠΤ-Κέρκυρα
Το παρακάτω υπόμνημα κατατέθηκε στην 85η ΣτΑ του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, από τον Πρόεδρο του 16ου ΠΤ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ, κο Γεώργιο Νίνο, σχετικά με τα Υπόχρεα Πρόσωπα Ν.4557/2018.
ΥΠΟΧΡΕΑ ΠΡΟΣΩΠΑ Ν.4557/2018
Με τον Ν.4557/2018, ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η οδηγία (κανονισμός) της ΕΕ 2015/849, σχετικά με την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Εκείνο όμως που παρατηρούμε είναι ότι στην Ελληνική νομοθεσία υιοθετήθηκαν κάποιες γενικεύσεις πέραν του πνεύματος της ευρωπαϊκής οδηγίας, οι οποίες «στοχοποιούν» χωρίς λόγο το λογιστή – φοροτέχνη. Το όλο ζήτημα διαπιστώνεται καλύτερα, αν αντιπαραβάλουμε την φρασεολογία που χρησιμοποιείται στα δύο νομοθετήματα και την αιτιολογική έκθεση της οδηγίας που αφορά νομικούς και λογιστές – ελεγκτές – φορολογικούς συμβούλους. Ας δούμε λοιπόν πρώτα τις επίμαχες διατάξεις των δύο νομοθετημάτων (οι υπογραμμίσεις ενδεικτικές στα νομοθετήματα).
Α. ΟΔΗΓΙΑ ΕΕ 2015/849. ΑΡΘΡΟ 2 – ΥΠΟΧΡΕΑ ΠΡΟΣΩΠΑ.
1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στις ακόλουθες υπόχρεες οντότητες:1. στα πιστωτικά ιδρύματα·2. στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς·3. στα ακόλουθα φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατά την άσκηση των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων:α) ελεγκτές, εξωτερικούς λογιστές και φορολογικούς συμβούλους·β) συμβολαιογράφους και άλλους ελεύθερους επαγγελματίες νομικούς, όταν συμμετέχουν, είτε ενεργώντας εξ ονόματος και για λογαριασμό των πελατών τους στο πλαίσιο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών ή συναλλαγών επί ακινήτων είτε βοηθώντας στον σχεδιασμό ή στη διενέργεια συναλλαγών για τους πελάτες τους σχετικά με:i) την αγορά και πώληση ακινήτων ή επιχειρήσεων·ii) τη διαχείριση χρημάτων, τίτλων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων των πελατών τους·iii) το άνοιγμα ή τη διαχείριση τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών ταμιευτηρίου ή λογαριασμών τίτλων·iv) την οργάνωση των εισφορών των αναγκαίων για τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών·v) τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών καταπιστευματικής διαχείρισης (trust), επιχειρήσεων, ιδρυμάτων ή ανάλογων σχημάτων·γ) φορείς παροχής υπηρεσιών σε εταιρείες καταπιστευματικής διαχείρισης ή επιχειρήσεις που δεν εμπίπτουν ήδη στο πεδίο εφαρμογής του στοιχείου α) ή β)·
Αιτιολογική έκθεση οδηγίας
9) Οι επαγγελματίες νομικοί, όπως ορίζονται από τα κράτη μέλη, θα πρέπει να υπόκεινται στην παρούσα οδηγία, όταν συμμετέχουν σε χρηματοοικονομικές ή εταιρικές συναλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της παροχής φορολογικών συμβουλών, όπου υπάρχει ο μεγαλύτερος κίνδυνος κατάχρησης των υπηρεσιών αυτών των επαγγελματιών νομικών με σκοπό τη νομιμοποίηση των εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες ή για σκοπούς χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Σκόπιμο είναι, ωστόσο, να προβλεφθούν εξαιρέσεις από οποιαδήποτε υποχρέωση αναφοράς πληροφοριών που αποκτήθηκαν πριν, κατά τη διάρκεια ή έπειτα από νομικές διαδικασίες ή κατά τη διάρκεια της διαπίστωσης της νομικής θέσης του πελάτη. Συνεπώς, η παροχή νομικών συμβουλών θα πρέπει να εξακολουθεί να υπόκειται στην υποχρέωση τήρησης του επαγγελματικού απορρήτου, εκτός εάν ο ίδιος ο επαγγελματίας νομικός συμμετέχει σε νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή σε χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, εάν οι νομικές συμβουλές παρέχονται με σκοπό τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή εάν ο επαγγελματίας νομικός γνωρίζει ότι ο πελάτης ζητά νομικές συμβουλές με σκοπό τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
(10) Υπηρεσίες άμεσα συγκρίσιμες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ομοίως, όταν παρέχονται από επαγγελματία που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας. Προκειμένου να διαφυλαχθούν τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης (ο «Χάρτης»), όσον αφορά τους νόμιμους ελεγκτές, τους εξωτερικούς λογιστές και τους φορολογικούς συμβούλους, οι οποίοι, σε ορισμένα κράτη μέλη, δικαιούνται να υπερασπίζονται ή να εκπροσωπούν έναν πελάτη στα πλαίσια δικαστικών διαδικασιών ή να διαπιστώνουν τη νομική του θέση, οι πληροφορίες τις οποίες αποκτούν κατά την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων δεν θα πρέπει να υπόκεινται στις υποχρεώσεις αναφοράς που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία.
Β. Ν.4557/2018. ΑΡΘΡΟ 5 – ΥΠΟΧΡΕΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
1. Για τους σκοπούς του παρόντος, ως υπόχρεα νοούνται τα εξής πρόσωπα:α) τα πιστωτικά ιδρύματα και κάθε πιστωτικός φορέας του ν. 4438/2016 (Α’ 220),β) οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί,γ) οι ορκωτοί ελεγκτές-λογιστές και οι εταιρείες ορκωτών ελεγκτών-λογιστών που έχουν εγγραφεί στο δημόσιο μητρώο της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων, καθώς και οι ιδιώτες ελεγκτές,δ) οι εξωτερικοί λογιστές-φοροτεχνικοί και κάθε άλλο πρόσωπο που αναλαμβάνει να παρέχει, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων συνδεδεμένων προσώπων, υλική βοήθεια, συνδρομή ή συμβουλές σχετικά με φορολογικά θέματα, ως κύρια επιχειρηματική ή επαγγελματική δραστηριότητα,ε) οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι, όταν συμμετέχουν, ενεργώντας εξ ονόματος και για λογαριασμό των πελατών τους, σε χρηματοπιστωτικές συναλλαγές ή συναλλαγές επί ακινήτων και όταν βοηθούν στον σχεδιασμό ή τη διενέργεια συναλλαγών για τους πελάτες τους σχετικά με: εα) την αγορά ή πώληση ακινήτων ή επιχειρήσεων, εβ) τη διαχείριση χρημάτων, τίτλων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων των πελατών τους, εγ) το άνοιγμα ή τη διαχείριση τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών ταμιευτηρίου ή λογαριασμών τίτλων, καθώς και τη σύσταση χρηματικών παρακαταθηκών και προεχόντως αυτών που αφορούν σε εγγυοδοσίες που διατάσσονται από τη δικαστική αρχή στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών, εδ) τις αναγκαίες εισφορές για τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών, εε) τη σύσταση, λειτουργία ή διοίκηση εταιρειών, εμπιστευμάτων (trusts), εταιρειών εμπιστευματικής διαχείρισης, επιχειρήσεων, ιδρυμάτων ή ανάλογων σχημάτων ή αντίστοιχων νομικών μορφωμάτων,…………………..2. Όταν υπόχρεο φυσικό πρόσωπο αναλαμβάνει επαγγελματική δραστηριότητα ως υπάλληλος υπόχρεου νομικού προσώπου, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα βαρύνουν το νομικό πρόσωπο και όχι το φυσικό. Αν αναλαμβάνει επαγγελματική δραστηριότητα ως υπάλληλος ή συνεργαζόμενος με οποιαδήποτε σύμβαση ή συμφωνία με μη υπόχρεο νομικό πρόσωπο, το υπόχρεο φυσικό πρόσωπο τηρεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα, σύμφωνα με τις αποφάσεις της αρμόδιας αρχής που εποπτεύει την κατηγορία των υπόχρεων προσώπων στην οποία ανήκει το ανωτέρω φυσικό πρόσωπο.
Σ.Σ. επί της παραγράφου 2. Η επιχείρηση (ΝΠ) ή ο επιχειρηματίας, ο οποίος και διαπράττει τυχόν πράξη φοροδιαφυγής ή νομιμοποίησης παράνομου χρήματος, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΟ ΠΡΟΣΩΠΟ, αλλά ο υπάλληλος της επιχείρησης του λογιστής, ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΟ ΠΡΟΣΩΠΟ!!!ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΑΤΩΝ
Α. Το πρώτο που παρατηρούμε είναι ότι, στην ορολογία της ΕΕ αναφέρονται σε «ελεγκτές, εξωτερικούς λογιστές και φορολογικούς συμβούλους» ενώ στην Ελληνική ορίζονται «οι ορκωτοί ελεγκτές-λογιστές και οι εταιρείες ορκωτών ελεγκτών-λογιστών… οι εξωτερικοί λογιστές-φοροτεχνικοί και κάθε άλλο πρόσωπο που αναλαμβάνει να παρέχει, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων συνδεδεμένων προσώπων, υλική βοήθεια, συνδρομή ή συμβουλές σχετικά με φορολογικά θέματα, ως κύρια επιχειρηματική ή επαγγελματική δραστηριότητα».
Συμπερασματικά στην ΕΕ και σε συνδυασμό με τα σημεία 9) & 10) της αιτιολογικής έκθεσης της οδηγίας, ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ στα υπόχρεα πρόσωπα:- Οι μισθωτοί λογιστές ρητώς,- Όλη η κατηγορία του οικονομολογικού επαγγέλματος (ελεγκτές – εξωτερικοί λογιστές – φορολογικοί σύμβουλοι) εάν δεν μετέχουν στις συγκεκριμένες πράξεις i) – v) της παραγράφου 3.β) του άρθρου 2 της οδηγίας, όπως δηλαδή και όλοι οι νομικοί.
Αντιθέτως στην Ελληνική Νομοθεσία, μέσω της αρχικής διατύπωσης της παραγράφου 1.γ), 1.δ) του άρθρου 5 & εμμέσως της παραγράφου 2 του ιδίου άρθρου, ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ στα υπόχρεα πρόσωπα:
– Όλοι οι ανήκοντες στα οικονομολογικά επαγγέλματα ανεξαρτήτως αν είναι ελεύθεροι επαγγελματίες ή μισθωτοί (λογιστές – φοροτεχνικοί, ορκωτοί λογιστές – ελεγκτές, εταιρείες αυτών κ.λπ.),- Για κάθε δραστηριότητα του επαγγέλματός τους.
Β. Το δεύτερο που πρέπει να δούμε, είναι η διαφορά ουσίας στην ορολογία των οικονομολογικών επαγγελμάτων, που υπάρχει μεταξύ ΕΕ και Ελλάδας, σε συνδυασμό με τη διαφορά στην κατηγοριοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων αντίστοιχα. Ποιο συγκεκριμένα,
Στην ΕΕ, το μέγεθος των λεγόμενων μικρών ή πολύ μικρών επιχειρήσεων είναι πολύ μεγαλύτερο αυτών που θεωρούνται τέτοιες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό δε ότι με βάση τα ελληνικά δεδομένα, μία συνήθης εδώ μικρή επιχείρηση στην ΕΕ θεωρείται πολύ μικρή, όπως το ίδιο και στην κατηγορία μεσαία και μικρή επιχείρηση.
Υπάρχει επίσης μεγάλη διαφορά στις φορολογικές υποχρεώσεις που έχουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις στην ΕΕ και στην Ελλάδα. Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ (πλην ελαχίστων), για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις με ΚΕ από 25χιλ. έως 50 χιλ. €, υφίσταται απαλλαγή από τον ΦΠΑ και τη συνακόλουθη τήρηση βιβλίων ενώ στην χώρα μας το όριο είναι κατά πολύ μικρότερο (10 χιλ. €), στις δε ενδοκοινοτικές συναλλαγές (αποκτήσεις – παραδόσεις – υπηρεσίες) η διαφορά των ορίων είναι χαώδης. Στην Ελλάδα γενικότερα ισχύουν τα με διαφορά χαμηλότερα όρια.
Μια μικρή επιχείρηση ή μια πολύ μικρή με ΚΕ στα όρια (2 εκ. €) στην ΕΕ, συνήθως διαθέτει μισθωτό λογιστή (στην πλειοψηφία τους) και χρησιμοποιούν τους εξωτερικούς λογιστές και φορολογικούς συμβούλους για διάφορα ποιο εξειδικευμένα φορολογικά θέματα. Αντιθέτως στην Ελλάδα, η πλειοψηφία των επιχειρήσεων ανήκει στην κατηγορία των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, χρησιμοποιούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία εξωτερικούς λογιστές, γιατί αδυνατούν να συντηρήσουν έστω και κατ’ ελάχιστο όχι μόνον μισθωτό λογιστή, αλλά και το ελάχιστα απαιτούμενο τεχνολογικό κόστος. Μόνον μεσαίες επιχειρήσεις κάποιου μεγέθους και μεγάλες στη χώρα μας έχουν τη δυνατότητα να συντηρούν εσωτερικό λογιστήριο και μισθωτό λογιστή – φοροτεχνικό.
Συμπερασματικά λοιπόν,- Αυτός που θεωρείται στην ΕΕ εσωτερικός (μισθωτός) λογιστής, είναι στην Ελλάδα ο εξωτερικός λογιστής – φοροτεχνικός (ελεύθερος επαγγελματίας).- Αυτός που θεωρείται στην ΕΕ εξωτερικός λογιστής και φορολογικός σύμβουλος, ασχολείται κυρίως με εξειδικευμένα θέματα και όχι με τα συνήθη (καταχώρηση βιβλίων – σύνταξη δηλώσεων κλπ) που ασχολείται στην Ελλάδα ο εξωτερικός λογιστής – φοροτεχνικός. Γ. Το τρίτο που πρέπει να δούμε είναι ο ελεγκτικός τομέας και τις δυνατότητες – υποχρεώσεις που του καθορίζει το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο σε Ελλάδα και χώρες της ΕΕ.
Στην Ελλάδα οι ορκωτοί λογιστές – ελεγκτές, ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με θέματα ορθής φορολογικής και λογιστικής απεικόνισης, δηλαδή ελέγχουν την ορθή τήρηση της φορολογικής, ασφαλιστικής νομοθεσίας και την ορθή απεικόνιση των οικονομικών καταστάσεων. Δεν έχουν καμία άλλη δυνατότητα ή εξουσιοδότηση να ελέγξουν τίποτε άλλο πέραν αυτών που αποτυπώνονται στα λογιστικά βιβλία των επιχειρήσεων, μιλάμε δηλαδή για άκρως τυπικό φορολογικό έλεγχο και όχι για έλεγχο ουσίας (εικονικότητα συναλλαγών, πόθεν έσχες κ.λπ.) όπως έχουν οι Ελληνικές φορολογικές αρχές. Τον ίδιο έλεγχο αλλά σε μικρότερο βαθμό, είναι υποχρεωμένος να κάνει επίσης και ο λογιστής – φοροτεχνικός κατά την καταχώρηση των βιβλίων, τη σύνταξη των φορολογικών δηλώσεων (μέσω των λογιστικών διαφορών) και των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων.
Για όλα αυτά στην Ελλάδα, τόσο οι ορκωτοί ελεγκτές – λογιστές, όσο και οι λογιστές – φοροτεχνικοί, υπάλληλοι ή ελεύθεροι επαγγελματίες ή εταιρείες κ.λπ., ελέγχονται αρμοδίως και δεν υφίσταται μέχρι σήμερα κενό νόμου.
Φυσικά να αναφερθεί εδώ όμως ότι, τόσο οι ορκωτοί λογιστές – ελεγκτές, όσον και οι λογιστές – φοροτεχνικοί στην Ελλάδα, ουδεμία πρόσβαση έχουν, όταν ασκούν τον κατά νόμον έλεγχο που υποχρεούνται, σε στοιχεία περί εικονικότητας συναλλαγών, προέλευσης χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, τραπεζικών λογαριασμών και λοιπών συναλλαγών ή πληροφοριών, το πεδίο αυτό ανήκει αποκλειστικά στις ελληνικές φορολογικές αρχές.
Αντιθέτως στην ΕΕ όπως φαίνεται, ο ελεγκτικός τους ρόλος μάλλον είναι περισσότερο διευρυμένος λόγω και των μεγεθών των επιχειρήσεων αλλά και του καθεστώτος των εξωχώριων εν γένει εταιριών που υφίσταται διαχρονικά, υποκαθιστώντας μάλιστα τις εκεί φορολογικές αρχές σε κάποιο βαθμό, πράγμα που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα για τον ίδιο λόγο (μέγεθος και είδος επιχειρήσεων).
Συμπερασματικά λοιπόν,
– Στην Ελλάδα ο φορολογικός έλεγχος είναι τυπικός, προπαρασκευαστικός του ελέγχου που είναι αρμόδια να κάνει η φορολογική αρχή, χωρίς περαιτέρω επέκταση σε ειδικότερα θέματα εικονικότητας προέλευσης συναλλαγών.- Στην ΕΕ ο φορολογικός έλεγχος είναι ενδεχόμενα περισσότερο σε θέματα ουσίας, λόγω και του υφιστάμενου μεγέθους και μορφής των επιχειρήσεων, αλλά και των διεθνών συναλλαγών που είναι μόνιμες.
Δ. Το τέταρτο και επίσης σημαντικό που πρέπει να εξετάσουμε μεταξύ ΕΕ και Ελλάδας, είναι η διασπορά των επιχειρήσεων σε σχέση με το μέγεθός τους και η τεχνολογική υποδομή αυτών, σε συνδυασμό και με τον ρόλο του εξωτερικού λογιστή ή φορολογικού συμβούλου ή όπως αλλιώς ονομάζεται σε κάθε χώρα.
Αν εκφράσουμε τον αριθμό των επιχειρήσεων κάθε χώρας σε σχέση με τον πληθυσμό της και την γεωγραφική της έκταση, θα παρατηρήσουμε ότι στην Ελλάδα υπάρχει σε συντριπτική αναλογία ο μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων ανά κατηγορία. Όπως επίσης αν θέσουμε ως κριτήριο το μέγεθος των επιχειρήσεων, θα διαπιστώσουμε εύκολα ότι η Ελλάδα είναι μακράν η κατεξοχήν χώρα των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων. Συνεκτιμούμενων δε των προαναφερθέντων παραγόντων, είναι απολύτως φυσιολογικό το γεγονός ότι το τεχνολογικό επίπεδο των επιχειρήσεων στην ΕΕ υπερέχει συντριπτικά του αντιστοίχου των ελληνικών, στις οποίες ελληνικές δε ίσως και δεν χρειάζεται τόσο μεγάλος τεχνολογικός εκσυγχρονισμός, δεδομένου του οικογενειακού χαρακτήρα και του πολύ μικρού μεγέθους της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων της ελληνικής οικονομίας.
Με βάση την παραπάνω διαπίστωση, θα πρέπει να δούμε και την υφιστάμενη πραγματικότητα στην ΕΕ σχετικά με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στον τομέα της επιχειρηματικότητας.
Στην ΕΕ με το υψηλό τεχνολογικό επίπεδο και το ικανό ελάχιστο μέγεθος των επιχειρήσεων, σε περίπτωση οποιασδήποτε νέας τεχνολογικής εφαρμογής, το κάθε κράτος είναι αρωγός των επιχειρήσεων με την απαραίτητη οικονομική και τεχνολογική βοήθεια και το κυριότερο υπάρχει πάντα σταδιακή εφαρμογή και σε βάθος χρόνου, ώστε το κάθε νέο μέτρο όταν θα εφαρμοστεί στην ολοκληρωτική του μορφή να είναι πλήρες και οι επιχειρήσεις ολοκληρωτικά έτοιμες να το εφαρμόσουν.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι εντελώς αντίθετα. Η κάθε νέα τεχνολογική εφαρμογή στον τομέα της επιχειρηματικότητας, σχεδιάζεται πρόχειρα από γραφειοκράτες και όχι σε συνεργασία με αυτούς που γνωρίζουν τις διαδικασίες και την επιχειρηματική πραγματικότητα, απαιτείται να εφαρμοστεί σε ασφυκτικούς χρόνους, αγνοείται τελείως το γενικότερο και ειδικότερο οικονομικό κόστος των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών και χρησιμοποιούνται ως μέσα εφαρμογής τα υπέρογκα και παράλογα πρόστιμα. Και φυσικά αυτός που καλείται στη χώρα μας να παίξει τον ρόλο του «μπαλαντέρ» και του εφαρμοστή των πάντων είναι ο λογιστής – φοροτεχνικός, υπάλληλος ή επαγγελματίας.
Συμπερασματικά λοιπόν,
– Στην ΕΕ, τόσο ο εξωτερικός λογιστής όσο και ο μισθωτός λογιστής, έχουν διακριτούς ρόλους και υποχρεώσεις.- Στην Ελλάδα ο λογιστής φοροτεχνικός, υπάλληλος ή επαγγελματίας, είναι «παντός καιρού» και «δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν».Ε. Το πέμπτο και ουσιώδες που πρέπει να συγκρίνουμε μεταξύ ΕΕ και Ελλάδας, είναι η «ποιότητα» των δημόσιων ελεγκτικών αρχών, σε συνδυασμό με το θεσμοθετημένο ρόλων των λογιστών – φοροτεχνικών και φορολογικών συμβούλων σε κάθε χώρα.
Στην ΕΕ, η πλειοψηφία των χωρών διαθέτει άρτιο τεχνολογικό εσωτερικό κύκλωμα πληροφόρησης, με αποτέλεσμα να έχει όλες τις πρωτογενείς πληροφορίες που θέλει και για τις επιχειρήσεις και για τα φυσικά πρόσωπα και για τις πάσης φύσεως τραπεζικές ή άλλες συναλλαγές, χωρίς να χρειάζεται τη συμβολή του όποιου λογιστή. Ο μισθωτός λογιστής είναι υποχρεωμένος στην ορθή απεικόνιση των βιβλίων και των φορολογικών δηλώσεων όπου απαιτείται, ο δε εξωτερικός λογιστής ή φορολογικός σύμβουλος ασχολείται κατά κύριο λόγο με εξειδικευμένα φορολογικά θέματα και εξ αυτού του λόγου ορθώς κατατάσσεται στα υπόχρεα πρόσωπα όταν λαμβάνει μέρος άμεσα ή έμμεσα σε συγκεκριμένες επιχειρηματικές πράξεις (βλέπε Α, Β, Γ).
Στην Ελλάδα, το δημόσιο μέχρι και σήμερα, παρότι υπάρχει η μηχανογράφηση των υπηρεσιών του από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, αδυνατεί ή δεν θέλει να φτιάξει το δικό του εσωτερικό τεχνολογικό κύκλωμα πληροφόρησης, με αποτέλεσμα όλες τις ίδιες πληροφορίες να τις ζητά ξανά και ξανά από τους φορολογούμενους – τους λογιστές δηλαδή – και μάλιστα και αυτές που διαθέτει στα τμήματα τις ίδιας υπηρεσίας του. Ας αφήσουμε το χάος των φορολογικών δηλώσεων των φυσικών προσώπων, που με την πολυνομία που βασιλεύει στην Ελλάδα, ο κάθε απλός φορολογούμενος επιζητεί μία απλή φορολογική συμβουλή, όχι γιατί δεν θέλει να την αναζητήσει, αλλά γιατί αδυνατεί.
Συμπερασματικά λοιπόν,
– Στην ΕΕ, ο εξωτερικός μόνον λογιστής και ο φορολογικός σύμβουλος, που έχει διακριτό και θεσμοθετημένο ρόλο, ορθώς θεωρείται υπόχρεο πρόσωπο και μόνον σε συγκεκριμένες πράξεις που έχει άμεση ή έμμεση συμμετοχή.- Στην Ελλάδα, ο λογιστής – φοροτεχνικός, υπάλληλος ή ελεύθερος επαγγελματίας, είναι ουσιαστικά «πασπαρτού», «ΚΕΠατζής», ο «λαντζιέρης» του συστήματος και το «εύκολο θύμα», για να του φορτώσει το κράτος τις δικές του αδυναμίες και παθογένειες.ΣΤ. Το έκτο και ουσιώδες που πρέπει να συγκρίνουμε, είναι το νομικό φορολογικό πλαίσιο που ισχύει, σε συνδυασμό με το θεσμοθετημένο ρόλων των λογιστών – φοροτεχνικών και φορολογικών ελεγκτών – συμβούλων σε κάθε χώρα της ΕΕ.
Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ ή στην συντριπτική πλειοψηφία αυτών, οι φορολογικοί νόμοι είναι λίγοι, σταθεροί και οι εκάστοτε αλλαγές ή τροποποιήσεις αυτών λαμβάνουν χώρα και εφαρμόζονται πάντοτε σε βάθος χρόνου και ύστερα από μεγάλη προεργασία και προετοιμασία, λαμβάνοντας πάντοτε υπ’ όψιν τις ανάγκες και τη διευκόλυνση γενικότερα των επιχειρήσεων και των εμπλεκόμενων επαγγελματιών και σε συνεργασία φυσικά μαζί τους. Άρα και η κάθε επιχείρηση έχει τον κατάλληλο χρόνο να προετοιμαστεί, όπως φυσικά και ο κάθε εμπλεκόμενος επαγγελματίας, χωρίς φυσικά να αποβαίνει όλη αυτή η προσπάθεια σε βάρος της κύριας δραστηριότητας των, δηλαδή της επιχείρησης να πουλάει τα προϊόντα/ υπηρεσίες της και του επαγγελματία να ασκεί τις κύριες υποχρεώσεις του.
Στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία τουλάχιστον η φορολογική πολυνομία είναι καθεστώς. Φυσικά ούτε να συζητάμε για επαρκείς χρόνους και ανεκτές φορολογικές εφαρμογές. Σχεδιασμός μηδέν από την πλευρά του κράτους που είναι και υποχρέωση του. Και επειδή οι επιχειρήσεις πρέπει να πουλάνε για να επιβιώσουν, τα πάντα εμμέσως έχουν φορτωθεί στους λογιστές – φοροτεχνικούς και μάλιστα υπό το βάρος των ασφυκτικών προθεσμιών και των σκληρών και άδικων προστίμων προς τις επιχειρήσεις, που έμμεσα επίσης αναγκάζουν τους λογιστές – φοροτεχνικούς να υπερβαίνουν συνεχώς τις δυνάμεις και τις αντοχές τους, η κατάσταση γνωστή και μη αναστρέψιμη. Περιττό βέβαια να μιλήσουμε για προεργασία και συνεργασία με τους φορείς της οικονομίας (επιχειρήσεις – λογιστές – φοροτεχνικούς), εδώ το πάνω χέρι έχουν γραφειοκράτες που δεν ξέρουν τι συμβαίνει πέρα από το γραφείο τους και αγνοούν της συνθήκες της οικονομίας.
Συμπερασματικά λοιπόν,
– Στην ΕΕ έχουμε επαγγελματίες (ελεγκτές – εξωτερικοί λογιστές – φορολογικοί σύμβουλοι) που έχουν διακριτούς και εξειδικευμένους ρόλους, που και λόγω του χρόνιου καθεστώτος των εξωχώριων και offshore εταιρειών που υπάρχει σ’ αυτές τις χώρες, είναι λογικό να θεωρούνται υπόχρεα πρόσωπα αν μετέχουν άμεσα ή έμμεσα σε συγκεκριμένες πράξεις (όπως επιβάλει και η οδηγία).- Στην Ελλάδα έχουμε λογιστές – φοροτεχνικούς, εξωτερικούς ή υπαλλήλους, που ασχολούνται ούτως ή άλλως μόνον με την καταχώρηση των βιβλίων και τη σύνταξη των φορολογικών κ.λπ. δηλώσεων ή και την επίβλεψη αυτής της διαδικασίας, τη σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων, την ενημέρωση των επιχειρήσεων όσο μπορούν για το κάθε τι νέο που ισχύει, και φυσικά ό,τι άλλο διαδικαστικό ισχύει κάθε φορά και για οτιδήποτε αφορά επιχειρήσεις ή φυσικά πρόσωπα. Το δε «φρούτο» των εξωχώριων και offshore εταιρειών που ήρθε στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, είναι ένα πεδίο που η συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματιών αυτών αγνοεί παντελώς και δεν έχει καμία απολύτως δυνατότητα να ασχοληθεί. Κι όμως αυτοί οι επαγγελματίες θεωρούνται υπόχρεα πρόσωπα για κάθε τους δραστηριότητα, αν είναι δυνατόν. Ζ. Το έβδομο και ουσιώδες που πρέπει να εξετάσουμε, είναι το εύρος, η εξειδίκευση και οι επιπτώσεις των φορολογικών συμβουλών και κατευθύνσεων που δίνουν οι επαγγελματίες ελεγκτές, λογιστές και φορολογικοί σύμβουλοι σε κάθε χώρα της ΕΕ.
Στην ΕΕ τα πράγματα είναι απλά. Ο υπάλληλος λογιστής (ή ο εξωτερικός λογιστής σε πολύ μικρές επιχειρήσεις), ασχολείται αποκλειστικά με την τήρηση των βιβλίων και την εκπλήρωση των ανάλογων δηλωτικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων, όπως ενδεχομένως και με την ενημέρωση των επιχειρήσεων για τρέχοντα εσωτερικά φορολογικά θέματα στην κάθε χώρα. Ο εξωτερικός λογιστής ασχολείται είτε με την επίβλεψη των παραπάνω εργασιών των υπαλλήλων λογιστών, είτε σε περίπτωση που είναι περισσότερο εξειδικευμένος με άλλα θέματα εσωτερικού φορολογικού πλαισίου κάθε χώρας. Υπάρχει όμως και η άκρως εξειδικευμένη κατηγορία των εξωτερικών λογιστών και των φορολογικών συμβούλων, που ασχολούνται με τα ζητήματα που αναφέρονται στην ευρωπαϊκή οδηγία και για τα οποία απαιτείται εμπεριστατωμένη ειδίκευση σε διεθνή φορολογικά θέματα και φορολογικά καθεστώτα άλλων χωρών. Η κατηγορία αυτή είναι σημαντική και συνεχώς αναπτυσσόμενη, λόγω του ευρύτατου πεδίου δραστηριοποίησης των εξωχώριων και offshore εταιρειών που είναι καθεστώς στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι τραγελαφικά. Ο λογιστής – φοροτέχνης, υπάλληλος ή επαγγελματίας, πέραν της βασικής του εργασίας που αφορά ενημέρωση βιβλίων, δηλωτικές υποχρεώσεις και οικονομικές καταστάσεις, είναι ταυτόχρονα και φορολογικός σύμβουλος σε ένα συνεχόμενο και δαιδαλώδες πλαίσιο φορολογικής και ασφαλιστικής πολυνομίας, υποχρεωμένος να γνωρίζει τα πάντα, ακόμα και αυτά που δεν γνωρίζουν οι κρατικές υπηρεσίες μεταξύ τους. Όσον αφορά δε το «φρούτο» των εξωχώριων και offshore εταιρειών που τα τελευταία χρόνια ήλθε και στη χώρα μας, οι ασχολούμενοι επαγγελματίες στον τομέα αυτό είναι κάποια εξειδικευμένα γραφεία νομικών και φορολογικών συμβούλων. Η συντριπτική πλειοψηφία των λογιστών – φοροτεχνικών κ.λπ. αγνοεί παντελώς το αντικείμενο αυτό.
Πρέπει όμως να δούμε και το όλο ζήτημα σε μία άλλη διάσταση. Στην ΕΕ και στην πλειοψηφία των χωρών της, οι εσωτερικοί φορολογικοί και ασφαλιστικοί νόμοι είναι σαφείς και επιτρέπουν ελάχιστες παρεκκλίσεις, όπου θέλει ή σκοπίμως επιτρέπει η κάθε χώρα. Εκεί ο κάθε επαγγελματίας, έχει να συμβουλέψει συγκεκριμένα πράγματα και υπάρχουν οι δικλείδες ασφαλείας. Αντιθέτως στην Ελλάδα τα πράγματα είναι αντιστρόφως ανάλογα. Η δαιδαλώδης εσωτερική φορολογική και ασφαλιστική πολυνομία και η ασάφεια των νόμων, εμπεριέχει πολλές νόμιμες παρεκκλίσεις, χωρίς να υπάρχουν κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες ή φραγμοί. Το καθεστώς αυτό επιτρέπει στο κράτος πέραν των άλλων, να χαρακτηρίζει με ελαφρότητα κατά το δοκούν και ως πράξεις φοροδιαφυγής ή ξεπλύματος χρήματος, αυτές για τις οποίες το ίδιο δεν νομοθέτησε σωστά ή δεν φρόντισε έγκαιρα να ελέγξει γιατί αρνήθηκε να έχει τον απαραίτητο ελεγκτικό μηχανισμό, με αποτέλεσμα να επιρρίπτει ευθύνες σε άσχετα πρόσωπα για να αποποιηθεί τις δικές του υποχρεώσεις (π.χ. εικονικά τιμολόγια στο τέλος της παραγραφής).
Συμπερασματικά λοιπόν για τους λογιστές και φορολογικούς συμβούλους,- Στην ΕΕ έχουμε διακριτούς ρόλους και διακριτές ευθύνες. – Στην Ελλάδα έχουμε επαγγελματίες στοχοποιημένους για κάθε τι που νομίμως κάνουν. Η. Το όγδοο όμως και σημαντικότερο όλων που πρέπει να λεπτολογήσουμε, είναι η υποχρέωση των επιχειρηματιών / επιχειρήσεων στην παροχή πληροφορίας προς τους επαγγελματίες ελεγκτές, λογιστές και φορολογικούς συμβούλους που συνεργάζονται, σε κάθε χώρα της ΕΕ.
Το βέβαιο είναι ότι στις συγκεκριμένες επίμαχες πράξεις, την γνώση και την πρόθεση την έχει ο επιχειρηματίας που οφελείται ή κυρίως οφελείται από την παράνομη απόκτηση χρημάτων, ακόμη και στην συνεργία με άλλους εμπλεκόμενους επαγγελματίες. Ο κάθε λογιστής που παρέχει τις όποιες φορολογικές συμβουλές και για οτιδήποτε θέμα, το κάνει πάντοτε στα πλαίσια των ισχύοντων φορολογικών διατάξεων, άλλωστε αυτό περιλαμβάνεται και στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Δεν είναι δυνατόν ο κάθε τέτοιος επαγγελματίας, όταν συμβουλεύει στην καθημερινότητα τον κάθε πελάτη του, να υποθέτει ότι μπορεί οι νόμιμες συμβουλές του να χρησιμοποιηθούν για λόγους φοροδιαφυγής ή ξεπλύματος μαύρου χρήματος, εκφεύγει αυτό πλήρως των νομίμων υποχρεώσεων του. Το πεδίο αυτό είναι αρμοδιότητα μόνον της δικαιοσύνης και των κρατικών ελεγκτικών αρχών. Άλλωστε γι αυτό στην συγκεκριμένη οδηγία προβλέπεται η θεώρηση ως υπόχρεων προσώπων των εν λόγω επαγγελματιών μόνον όταν μετέχουν άμεσα ή έμμεσα σε συγκεκριμένες πράξεις και όχι για κάθε δραστηριότητά τους όπως επιλέγουν οι φορολογικές αρχές της χώρας μας.
Απορίας άξιον είναι επίσης το γεγονός ότι, ενώ ή οδηγία έχει σαφείς στοχεύσεις και παρεκκλίσεις και για τον κλάδο των λογιστών κ.λπ., στη χώρα μας αγνοούνται αυτές παντελώς και νομοθετούνται ανεπίτρεπτες γενικεύσεις πέραν του πνεύματος και της ουσίας της οδηγίας.
Και όχι μόνον αυτό, αλλά υπάρχουν και ανεπίτρεπτες διακρίσεις, όταν υιοθετούνται πλήρως στο ελληνικό νομοθέτημα οι παρεκκλίσεις για τον νομικό κλάδο και αγνοούνται παντελώς για τον οικονομικό κλάδο.
Συμπερασματικά λοιπόν,Αν θέλαμε να είμαστε ακόμη πιο ακριβείς και δίκαιοι, στα πλαίσια της συγκεκριμένης οδηγίας η Ελλάδα θα έπρεπε να θέσει ακόμη περισσότερες παρεκκλίσεις για τον οικονομικό κλάδο, λόγω της σαφώς μειονεκτικότερης επαγγελματικής θέσης και κατοχύρωσης των εν λόγω επαγγελματιών στη χώρα μας.
Κέρκυρα, 7 Ιουλίου 2023
Γιώργος ΝίνοςΠρόεδρος 16ου ΠΤ ΟΕΕ Ιονίων Νήσων
………………………
Το παρακάτω αίτημα κατατέθηκε στην 85η ΣτΑ του ΟΕΕ, ως πρόταση για την ανασυγκρότηση των Περιφερειακών Τμημάτων του ΟΕΕ, από το 16ο ΠΤ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ.
ΑΙΤΗΜΑΓια την Οργανωτική Ανασυγκρότηση Των Περιφερειακών Τμημάτων του ΟΕΕ
Είναι μόνιμη πραγματικότητα η ανύπαρκτη στελέχωση με επιστημονικό δυναμικό των ΠΤ του ΟΕΕ. Οι υπάρχοντες μόνιμοι διοικητικοί υπάλληλοι ή οι αυτοί με σύμβαση έργου χρόνιοι συνεργάτες, άκρως απαραίτητοι, επαρκούν μόνο για την διεκπεραίωση των γραφειοκρατικών διοικητικών – διαδικασιών, που ορθώς έχουν καθοριστεί από την ΚΔ του ΟΕΕ. Και παρά ταύτα, αυτοί οι άκρως απαραίτητοι χρόνιοι συνεργάτες όπου υπάρχουν (στυλοβάτες της λειτουργίας των ΠΤ), κρατούνται σε μία ιδιότυπη ομηρία με την υπογραφή κάθε χρόνο νέας δεκάμηνης σύμβασης!!!
Φυσικά ούτε λόγος για την δυνατότητα διενέργειας άλλων εργασιών των ΠΤ, πόσο μάλλον για την διεξαγωγή ερευνών ή μελετών σε περιφερειακό επίπεδο, που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά στις τοπικές και περιφερειακές οικονομίες. Ακόμη και αν χρειάζεται να διοργανωθεί μια ενημερωτική ημερίδα, ένα σεμινάριο ή και κάτι περισσότερο, αναζητείται η εθελοντική συνεισφορά συναδέλφων – μελών του ΟΕΕ, που πάντα ήταν μικρή και τα τελευταία χρόνια είναι και εκ των πραγμάτων αδύνατη, εξ αιτίας των υπερβολικά πολλών και συνεχόμενων υποχρεώσεων που ως γνωστόν έχουν επωμιστεί.
Όλα αυτά συντέλεσαν και στην σημαντική απαξίωση του ΟΕΕ και ειδικά των ΠΤ από τα μέλη τους και κατ’ επέκτασιν στην αποκοπή τους από το θεσμικό τους φορέα και αυτό δεν είναι ευχάριστο, ούτε και φυσικά χωρίς συνέπειες μελλοντικά.
Τα ΠΤ του ΟΕΕ πρέπει επιτέλους να πάψουν να είναι μόνον τμήματα γραμματειακής και διοικητικής υποστήριξης των μελών τους, η οποία όντως χρειάζεται και πρέπει να διατηρηθεί ΔΙΑΚΡΙΤΑ και ΑΥΤΟΝΟΜΑ.
Τα ΠΤ του ΟΕΕ θα πρέπει να γίνουν και οργανωμένα επιστημονικώς τμήματα, για την εξυπηρέτηση όχι μόνον των μελών τους, αλλά και των τοπικών – περιφερειακών οικονομιών, με την απαραίτητη επιστημονική και οικονομική αυτονομία για τον σκοπό αυτό. Έτσι θα υπάρχει και η έννοια της διοίκησης και του απολογισμού, της θέσης και εξυπηρέτησης στόχων, της ουσίας ύπαρξης τους για ερευνητικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς των τοπικών – περιφερειακών οικονομιών της χώρας.
Μόνον και με την επιστημονική στελέχωση των ΠΤ του ΟΕΕ θα προαχθεί και θα αναπτυχθεί η συμμετοχή και εθελοντική συνεισφορά των επιστημόνων – μελών τους στη δράση των ΠΤ και θα σταματήσει η συνεχής απαξίωση αυτών.
Μόνον έτσι τα ΠΤ του ΟΕΕ θα αποτελέσουν πόλο συσπείρωσης των επιστημόνων – μελών τους και δυναμικούς φορείς της περιφερειακής ανάπτυξης, άλλωστε, κανένας κεντρικός φορέας δεν μπορεί να επεξεργαστεί και να προωθήσει τις αναπτυξιακές δυνάμεις της περιφέρειας καλύτερα από αυτόν που τις αφουγκράζεται άμεσα.
Στο πλαίσιο αυτό της κοινής προσπάθειας για την αναγκαία οργανωτική ανασυγκρότηση των ΠΤ του ΟΕΕ, καταθέτουμε τις παρακάτω προτάσεις, που επικαιροποιήθηκαν και πρόσφατα στην 84η ΣτΑ του ΟΕΕ.
1. Άμεση μονιμοποίηση των συμβασιούχων συνεργατών διοικητικών υπαλλήλων, οι περισσότεροι των οποίων υπηρετούν χρόνια στην ίδια θέση και θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει αυτή η ιδιότυπη ομηρία τους. Θα πρέπει επίσης όπου απαιτείται, να αυξηθεί ο αριθμός των υπαλλήλων αυτών, που ως γνωστόν απασχολούνται αποκλειστικά με διοικητικές και γραμματειακές εργασίες σε τοπικό – περιφερειακό επίπεδο και υπό την πλήρη εποπτεία των κεντρικών υπηρεσιών του ΟΕΕ.
2. Οικονομική αυτονομία σε έναν σημαντικό βαθμό των ΠΤ του ΟΕΕ, για την κάλυψη των τοπικών – περιφερειακών αναγκών τους, βάσει των αναλογούντων σε αυτά εσόδων και παγίων λειτουργικών εξόδων τους. Τα ΠΤ θα πρέπει να αποκτήσουν τον απαραίτητο βαθμό οικονομικής αυτονομίας, ώστε να λειτουργούν ικανοποιητικά σε τοπικό και περιφερειακό περιβάλλον, ικανοποιώντας άμεσα τις υπάρχουσες ανάγκες στο επίπεδο αυτό.
3. Αυτόνομη Επιστημονική Στελέχωση των ΠΤ του ΟΕΕ με άνεργους οικονομολόγους, μέσω επιδοτούμενων προγραμμάτων ορισμένου χρόνου (διετών έως τετραετών) που θα χειρίζεται η ΚΔ του ΟΕΕ. Οι νέοι συνάδελφοι αυτοί, θα απασχολούνται σε έρευνες – μελέτες που θα μπορούν πλέον να διεξάγονται από τα ΠΤ και θα αφορούν ειδικότερα τοπικά και περιφερειακά θέματα οικονομίας και ανάπτυξης. Θα απασχολούνται επίσης (με την καθοδήγηση της ΚΔ και των επιστημονικών επιτροπών του ΟΕΕ) και πάνω σε ότι γενικότερα ή ειδικότερα προγράμματα επιχορηγήσεων – επιδοτήσεων – νέων εφαρμογών υπάρχουν, προς έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση τόσο των συναδέλφων μελών όσο και των επιχειρήσεων σε τοπικό – περιφερειακό επίπεδο. Θα υπάρχει έτσι μέσω του επίσημου φορέα τους και ένα πρώτο στάδιο απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας για όσους νέους συνάδελφους το επιθυμούν.
Για το ΔΣ του 16ου ΠΤ ΟΕΕ Ιονίων Νήσων
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΙΚ. ΝΙΝΟΣ
