Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA έστρεψε πρόσφατα το βλέμμα του στον ασυνήθιστο και αινιγματικό Ουρανό, έναν παγωμένο γίγαντα που περιστρέφεται στο πλάι. Το Webb κατέγραψε αυτόν τον δυναμικό κόσμο με δακτυλίους, φεγγάρια, καταιγίδες και άλλα ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά – συμπεριλαμβανομένου ενός εποχιακού πολικού καλύμματος. Η εικόνα διευρύνει μια δίχρωμη έκδοση που κυκλοφόρησε νωρίτερα φέτος, προσθέτοντας επιπλέον μήκη κύματος για μια πιο λεπτομερή ματιά.
Χάρη στην εξαιρετική ευαισθησία του, το James Webb κατέγραψε τους αμυδρούς εσωτερικούς και εξωτερικούς δακτυλίους του Ουρανού, συμπεριλαμβανομένου του δυσδιάκριτου δακτυλίου Ζήτα – του εξαιρετικά αμυδρού και διάχυτου δακτυλίου που βρίσκεται πλησιέστερα στον πλανήτη. Απεικόνισε επίσης πολλά από τα 27 γνωστά φεγγάρια του πλανήτη, βλέποντας ακόμη και μερικά μικρά φεγγάρια μέσα στους δακτυλίους.
Στα ορατά μήκη κύματος, όπως τον είδε το Voyager 2 τη δεκαετία του 1980, ο Ουρανός φαινόταν ως μια ήρεμη, συμπαγής μπλε μπάλα. Στα υπέρυθρα μήκη κύματος, το Webb αποκαλύπτει έναν παράξενο και δυναμικό παγωμένο κόσμο γεμάτο με συναρπαστικά ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά είναι το εποχιακό βόρειο πολικό κάλυμμα των νεφών του πλανήτη. Σε σύγκριση με την εικόνα του Webb από τις αρχές του έτους, ορισμένες λεπτομέρειες του καλύμματος διακρίνονται ευκολότερα σε αυτές τις νεότερες εικόνες. Αυτές περιλαμβάνουν το φωτεινό, λευκό, εσωτερικό κάλυμμα και τη σκοτεινή λωρίδα στο κάτω μέρος του πολικού καλύμματος, προς τα χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη.
Επίσης, διακρίνονται αρκετές φωτεινές καταιγίδες κοντά και κάτω από το νότιο όριο του πολικού καλύμματος. Ο αριθμός αυτών των καταιγίδων, καθώς και το πόσο συχνά και πού εμφανίζονται στην ατμόσφαιρα του Ουρανού, μπορεί να οφείλεται σε ένα συνδυασμό εποχιακών και μετεωρολογικών επιδράσεων. Το πολικό κάλυμμα φαίνεται να γίνεται πιο εμφανές όταν ο πόλος του πλανήτη αρχίζει να στρέφεται προς τον Ήλιο, καθώς πλησιάζει το ηλιοστάσιο και δέχεται περισσότερο ηλιακό φως. Ο Ουρανός φτάνει στο επόμενο ηλιοστάσιο το 2028 και οι αστρονόμοι ανυπομονούν να παρακολουθήσουν τυχόν αλλαγές στη δομή αυτών των χαρακτηριστικών. Το Webb θα βοηθήσει στην αποσαφήνιση των εποχιακών και μετεωρολογικών επιδράσεων που επηρεάζουν τις καταιγίδες του Ουρανού, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της πολύπλοκης ατμόσφαιρας του πλανήτη από τους αστρονόμους.
Επειδή ο Ουρανός περιστρέφεται στο πλάι με κλίση περίπου 98 μοιρών, παρουσιάζει τις πιο ακραίες εποχές στο Ηλιακό Σύστημα. Για σχεδόν το ένα τέταρτο κάθε ουρανικού έτους, ο Ήλιος λάμπει πάνω από τον ένα πόλο, βυθίζοντας το άλλο μισό του πλανήτη σε έναν σκοτεινό χειμώνα διάρκειας 21 ετών. Με την απαράμιλλη υπέρυθρη ανάλυση και ευαισθησία του James Webb, οι αστρονόμοι βλέπουν τώρα τον Ουρανό και τα μοναδικά χαρακτηριστικά του με νέα πρωτοποριακή ευκρίνεια. Αυτές οι λεπτομέρειες, ειδικά του κοντινού δακτυλίου Ζήτα, θα είναι ανεκτίμητες για το σχεδιασμό μελλοντικών αποστολών στον Ουρανό.
Ο Ουρανός μπορεί, επίσης, να χρησιμεύσει ως υποκατάστατο για τη μελέτη των περίπου 2.000 εξωπλανητών παρόμοιου μεγέθους που έχουν ανακαλυφθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτός ο “εξωπλανήτης στην αυλή μας” μπορεί να βοηθήσει τους αστρονόμους να κατανοήσουν πώς λειτουργούν οι πλανήτες αυτού του μεγέθους, πώς είναι η μετεωρολογία τους και πώς σχηματίστηκαν. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το δικό μας Ηλιακό σύστημα στο σύνολό του, τοποθετώντας το σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
[NASA]
