ΕπιμέλειαΕπιστημονική ομάδα Taxheaven
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελείται από 705 βουλευτές εκλεγμένους στα 27 κράτη μέλη της διευρυμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από το 1979, οι ευρωβουλευτές εκλέγονται με άμεση και καθολική ψηφοφορία για περίοδο πέντε ετών. Κάθε χώρα αποφασίζει για τη μορφή που θα λάβουν οι εκλογές, πρέπει όμως να εξασφαλίζει την ισότητα των φύλων και τη μυστικότητα της ψήφου. Οι ευρωπαϊκές εκλογές γίνονται με αναλογικό σύστημα. Όριο ηλικίας για το δικαίωμα ψήφου είναι τα 18 έτη, εκτός από την Αυστρία όπου είναι τα 16. Οι όροι και οι προϋποθέσεις που πρέπει να σέβονται οι βουλευτές προσδιορίζονται στο Καθεστώς των Βουλευτών, που εγκρίθηκε το 2009 (δείτε εδώ τη απόφαση του Ευρωπαικού κοινοβουλίου για τη θέσπιση καθεστώτως των Βουλευτών του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου).
Ι. Μισθοί και συντάξεις
i. Μισθός των βουλευτών του ΕΚ
Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνουν γενικά τον ίδιο μισθό, σύμφωνα με το ενιαίο καθεστώς που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2009.
Ο μηνιαίος προ φόρων μισθός των βουλευτών του ΕΚ ανέρχεται, από την 1η Ιουλίου2022, βάσει του ενιαίου καθεστώτος, σε 9.808,67 ευρώ. Ο μισθός καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό του Κοινοβουλίου και υπόκειται σε φόρο προς την ΕΕ και ασφαλιστικές εισφορές, μετά από τα οποία ο μισθός ανέρχεται σε 7.647,13 ευρώ. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επιβάλλουν εθνικούς φόρους στον μισθό αυτόν. Ο βασικός μισθός έχει οριστεί στο 38,5% του βασικού μισθού δικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις: Οι βουλευτές του ΕΚ με θητεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από τις εκλογές του 2009 μπορούσαν να επιλέξουν να διατηρήσουν το προηγούμενο εθνικό σύστημα μισθών, μεταβατικών αποζημιώσεων και συντάξεων.
ii. Συντάξεις
Βάσει του καθεστώτος, οι πρώην βουλευτές δικαιούνται σύνταξη γήρατος από την ηλικία των 63 ετών. Η σύνταξη ισούται με το 3,5% του μισθού για κάθε πλήρες έτος άσκησης της εντολής, αλλά δεν υπερβαίνει το 70% συνολικά. Το κόστος των εν λόγω συντάξεων καλύπτεται από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το επικουρικό συνταξιοδοτικό καθεστώς για τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που θεσπίστηκε το 1989, έκλεισε για εγγραφές νέων μελών τον Ιούλιο του 2009 και βρίσκεται στο στάδιο της κατάργησης.
II. Αποζημιώσεις για τους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Όπως οι βουλευτές των εθνικών κοινοβουλίων έτσι και οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνουν αποζημιώσεις για την κάλυψη εξόδων που αντιμετωπίζουν κατά την εκτέλεση των κοινοβουλευτικών τους καθηκόντων.
i. Αποζημίωση γενικών εξόδων
Αυτή η αποζημίωση αποσκοπεί στην κάλυψη εξόδων στο κράτος μέλος εκλογής, όπως τα έξοδα διοίκησης του γραφείου του βουλευτή, τα τηλεφωνικά και ταχυδρομικά τέλη, καθώς και την αγορά, λειτουργία και συντήρηση ηλεκτρονικού και τηλεματικού εξοπλισμού. Η αποζημίωση μειώνεται κατά τo ήμισυ για τους βουλευτές που απουσιάζουν αδικαιολόγητα στις μισές τουλάχιστον ημέρες των συνόδων (από Σεπτέμβριο μέχρι Αύγουστο). Το ποσό αυτής της αποζημίωσης ανέρχεται στα 4 778 ευρώ μηνιαίως για το 2022. Η αποζημίωση γενικών εξόδων που χορηγείται στους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προορίζεται να καλύψει, σε εκείνη τη χώρα της ΕΕ στην οποία έχουν εκλεγεί, δαπάνες όπως είναι τα έξοδα λειτουργίας γραφείου, τα τηλεφωνικά και ταχυδρομικά έξοδα, καθώς και η αγορά, η λειτουργία και η συντήρηση εξοπλισμού πληροφορικής.
ii. Έξοδα ταξιδιού
Οι περισσότερες συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπως οι σύνοδοι της Ολομέλειας και οι συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών και των πολιτικών ομάδων, διεξάγονται στις Βρυξέλλες ή στο Στρασβούργο. Το πραγματικό κόστος των εισιτηρίων που αγοράζουν οι βουλευτές για να παραστούν στις εν λόγω συνεδριάσεις επιστρέφεται σε αυτούς κατόπιν προσκομίσεως των σχετικών δικαιολογητικών έως την τιμή αεροπορικού εισιτηρίου διακεκριμένης θέσης «Δ» ή παρόμοιας, την τιμή σιδηροδρομικού εισιτηρίου πρώτης θέσης ή σε κατ’ αποκοπή ποσό 0,56 ευρώ ανά χιλιόμετρο (με ανώτατο όριο τα 1000 χιλιόμετρα) για τα ταξίδια με αυτοκίνητο, επιπλέον των κατ’ αποκοπή αποζημιώσεων που υπολογίζονται σε συνάρτηση με την απόσταση και τη διάρκεια της αποστολής και προορίζονται να καλύπτουν τα υπόλοιπα έξοδα που συνδέονται με το ταξίδι (για παράδειγμα, διόδια αυτοκινητοδρόμων, υπέρβαρο αποσκευών ή έξοδα κράτησης).
iii. Λοιπά έξοδα ταξιδιών
Οι βουλευτές οφείλουν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους να ταξιδεύουν συχνά εκτός ή εντός του κράτους μέλους εκλογής τους, για σκοπούς άλλους από τις επίσημες συνεδριάσεις (για παράδειγμα, για να παραστούν σε διάσκεψη ή για να πραγματοποιήσουν επίσκεψη εργασίας). Εν προκειμένω, για τις δραστηριότητες εκτός του κράτους μέλους εκλογής τους οι βουλευτές μπορούν να τύχουν επιστροφής των εξόδων ταξιδιού και στέγασης καθώς και των συναφών εξόδων έως το ποσό των 4.716 ευρώ ετησίως. Για τις δραστηριότητες στο κράτος μέλος εκλογής τους, επιστρέφονται μόνο τα μεταφορικά έξοδα με ανώτατο ετήσιο ποσό που καθορίζεται ανά χώρα.
iv. Ημερήσια αποζημίωση
Το Κοινοβούλιο καταβάλλει κατ’ αποκοπή αποζημίωση 338 ευρώ ανά ημέρα για να καλύψει το σύνολο των άλλων εξόδων στα οποία υποβάλλονται οι βουλευτές κατά τις περιόδους κοινοβουλευτικών δραστηριοτήτων, με την προϋπόθεση ότι βεβαιώνουν την παρουσία τους υπογράφοντας έναν από τους επίσημους καταλόγους που έχουν ανοιχτεί για το σκοπό αυτό. Η αποζημίωση μειώνεται κατά το ήμισυ εάν οι βουλευτές δεν συμμετέχουν σε περισσότερες από τις μισές ψηφοφορίες με ονομαστική κλήση κατά τις ημέρες ψηφοφορίας στην Ολομέλεια, ακόμη και εάν είναι παρόντες. Για τις συνεδριάσεις που οργανώνονται εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αποζημίωση ανέρχεται σε 169 ευρώ (πάντα υπό την προϋπόθεση της υπογραφής καταλόγου παρουσιών), ενώ τα έξοδα στέγασης επιστρέφονται χωριστά.
III. Διατάξεις σχετικά με το προσωπικό των Ευρωβουλευτών
Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μπορούν να επιλέγουν οι ίδιοι τους βοηθούς τους εντός των ορίων ενός συνολικού κονδυλίου που καθορίζεται από το Κοινοβούλιο και υπό τους όρους που καθορίζονται στο κεφάλαιο πέντε των μέτρων εφαρμογής του καθεστώτος των βουλευτών. Το 2020, το διαθέσιμο ανώτατο μηνιαίο ποσό ανέρχεται σε 25.442 € ανά βουλευτή. Το ποσό αυτό δεν καταβάλλεται στους βουλευτές αλλά χορηγείται ως μισθός στους βοηθούς που πληρούν τους σχετικούς όρους και διαθέτουν έγκυρη σύμβαση καθώς και στους οργανισμούς που έχουν αναλάβει να εισπράττουν τους φόρους επί των μισθών. Οι βουλευτές μπορούν να επικουρούνται από διάφορες κατηγορίες βοηθών.
Οι διαπιστευμένοι βοηθοί, που προσλαμβάνονται στις Βρυξέλλες (ή στο Λουξεμβούργο/Στρασβούργο), εξαρτώνται άμεσα από τη διοίκηση του Κοινοβουλίου. Οι βουλευτές μπορούν να προσλαμβάνουν τρεις διαπιστευμένους βοηθούς, και μάλιστα τέσσερις υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Τουλάχιστον το 25% του συνολικού κονδυλίου για την βουλευτική επικουρία προορίζεται για τους διαπιστευμένους βοηθούς.
Τοπικοί βοηθοί επικουρούν τους βουλευτές στο κράτος μέλος της εκλογής τους. Τις σχετικές συμβάσεις διαχειρίζεται εξουσιοδοτημένος εντολοδόχος πληρωμών που διασφαλίζει τη τήρηση των διατάξεων σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση και το φορολογικό καθεστώς. Οι συμβάσεις των τοπικών βοηθών αποτελούν είτε συμβάσεις εργασίας, είτε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών.
Ασκούμενοι υπάλληλοι μπορούν να πραγματοποιούν πρακτική άσκηση είτε στους χώρους του Κοινοβουλίου, είτε στο κράτος μέλος της εκλογής του βουλευτή.
Το συνολικό κόστος για τους τοπικούς βοηθούς και τους ασκούμενους δεν μπορεί να υπερβαίνει το 75% του συνολικού κονδυλίου για τη βουλευτική επικουρία. Ωστόσο το κόστος μόνο για τους παρόχους υπηρεσιών δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% αυτού του συνολικού κονδυλίου.
-Η αμοιβή των διαπιστευμένων βοηθών καθορίζεται από τον κανονισμό υπηρεσιακής καταστάσεως που διέπει τους υπαλλήλους και το λοιπό προσωπικό βάσει μισθολογικού πίνακα 19 βαθμών, που αναπροσαρμόζεται ετησίως και δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα.
– Οι ανώτατες αμοιβές των τοπικών βοηθών (μικτός μισθός για τους υπαλλήλους ή αμοιβή χωρίς ΦΠΑ για τους παρόχους που είναι φυσικά πρόσωπα) δεν μπορούν να υπερβαίνουν, κατά μηνιαίο μέσο όρο, τα ακόλουθα ανώτατα όρια για πλήρη απασχόληση:
EL-Ελλάδα : 5.480 Ευρώ.
Ανάλογα ανώτατα όρια έχουν καθοριστεί για τους παρόχους που είναι νομικά πρόσωπα ή τους εντολοδόχους πληρωμών.
Πλείονες βουλευτές μπορούν να συγκροτήσουν μεταξύ τους ομάδα για την πρόσληψη ενός ή περισσοτέρων διαπιστευμένων βοηθών ή βοηθών που προσλαμβάνονται στα κράτη μέλη. Καθορίζουν μεταξύ τους τις κλείδες κατανομής του κόστους.
Οι βουλευτές δεν μπορούν να προσλαμβάνουν στενούς συγγενείς ως βοηθούς. Οι βοηθοί τους οφείλουν να απέχουν από εξωτερικές δραστηριότητες που ενδέχεται να συνεπάγονται σύγκρουση συμφερόντων.
Τα ονόματα ή οι εταιρικές επωνυμίες όλων των βοηθών δημοσιεύονται στον ιστότοπο του Κοινοβουλίου καθ’ όλη τη διάρκεια των συμβάσεών τους, εκτός εάν τους χορηγηθεί εξαίρεση αποκλειστικά και μόνο για δεόντως αιτιολογημένους λόγους ασφάλειας.
IV. Φορολογική αντιμετώπιση της αποζημίωσης των Ευρωβουλευτών
Με την απόφαση του ΣτΕ 431/2023 κρίθηκε ότι, για την υπαγωγή της αποζημίωσης που λαμβάνουν οι Έλληνες Ευρωβουλευτές από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε φόρο εισοδήματος, ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, χρειάζεται η θέσπιση ειδικής διάταξης νόμου ακυρώνοντας ταυτόχρονα την εγκύκλιο Ε.2162/2021 της ΑΑΔΕ η οποία κοινοποιούσε την με αριθ. 70/2021 γνωμοδότησης του Β’ Τμήματος του Ν.Σ.Κ. για την φορολογική μεταχείριση της αποζημίωσης που καταβάλλει το Ευρωκοινοβούλιο στους Έλληνες Ευρωβουλευτές.
Κατόπιν των ανωτέρω, ακολούθησε η ψήφιση ειδικής διάταξης νόμου για την επιβολή φόρου εισοδήματος στην αποζημίωση που λαμβάνουν οι Ευρωβουλευτές και συγκεκριμένα στο άρθρο 92 του ν. 5036/2023.
Η σχετική διάταξη αναφέρει :
1. Στο άρθρο 12 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167) προστίθεται παρ. 4 για τη φορολόγηση των αποζημιώσεων και συντάξεων που λαμβάνουν οι Ευρωβουλευτές, ως εξής:
«4. Το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει και τις αποζημιώσεις και συντάξεις, τις οποίες λαμβάνουν οι Ευρωβουλευτές της Ελλάδας, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 9 της απόφασης 2005/684/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.»
2. Η παρ. 1 ισχύει από το φορολογικό έτος 2022 και εφεξής.
Για το φορολογικό έτος 2022 η αποζημίωση των ευρωβουλευτών θα δηλωθεί στου Κωδικούς 389-390 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, επιλέγοντας ως χώρα προέλευσης, τη χώρα προσωρινής διαμονής κατά τον χρόνο άσκησης των καθηκόντων τους. Το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε υπέρ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συμπληρώνεται στους κωδικούς 651-652 του ως άνω εντύπου, με επιλογή της ένδειξης «Λοιπές περιπτώσεις.»
