Τα συγκεκριμένα και δυνητικά οφέλη για τη Θεσσαλονίκη και τους ανθρώπους της από την ταινία του Μπαντέρας και οι επαγγελματίες της… γκρίνιας
Τη Δευτέρα αρχίζουν τα γυρίσματα της χολιγουντιανής παραγωγής με πρωταγωνιστή τον Αντόνιο Μπαντέρας στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό θα διαρκέσουν όλο τον Ιούλιο και μετά από ένα διάλειμμα τον Αύγουστο θα ολοκληρωθούν τον Σεπτέμβριο. Πρόκειται για ένα γεγονός που δικαιολογημένα απασχολεί σε καθημερινή βάση την τοπική και εθνική επικαιρότητα και ειδησιογραφία, κάτι που προφανώς θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια των γυρισμάτων. Άλλωστε η Θεσσαλονίκη δεκαετίες τώρα διεκδικεί τον τίτλο της «κινηματογραφικής πρωτεύουσας» της χώρας, λόγω των φεστιβάλ κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ.
Αξίζει, λοιπόν, τον κόπο να κωδικοποιήσουμε τόσο τα συγκεκριμένα, όσο και τα δυνητικά οφέλη της περιοχής και των ανθρώπων της από το συγκεκριμένο γεγονός. Σημειώστε:
Πρώτον, η Θεσσαλονίκη έχει πιθανότητες να μπει στον διεθνή χάρτη της κινηματογραφικής παραγωγής. Εάν, μάλιστα, το πρότζεκτ εξελιχθεί επιτυχημένα και όσοι το χρηματοδοτούν, όσοι συμμετέχουν και όσοι το στηρίζουν μείνουν ευχαριστημένοι τότε το δείγμα γραφής θα είναι θετικό και δικαιολογημένα θα υπάρξουν προσδοκίες για τη συνέχεια.
Δεύτερον, θα δημιουργηθεί ένας οικονομικός κύκλος μερικών εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία θα πέσουν στην τοπική αγορά. Από τη φιλοξενία στα ξενοδοχεία, μέχρι τη διατροφή των ανθρώπων της παραγωγής, αλλά και τις αμοιβές των Θεσσαλονικέων και των άλλων Ελλήνων που θα δουλέψουν στην παραγωγοί –από κομπάρσοι, τεχνικοί και οδηγοί, μέχρι όποια άλλη υποστηρικτική ειδικότητα χρειάζεται. Σε εποχές ανέχειας και οικονομικής δυσπραγίας κάθε παραγωγική διαδικασία είναι πολύτιμη, τόσο γι’ αυτούς που κερδίζουν απευθείας, όσο και για την οικονομία και την αγορά γενικότερα.
Τρίτον, η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει προβολή. Διότι μπορεί, με βάση το σενάριο, η υπόθεση της ταινίας να διαδραματίζεται στο Μαϊάμι, αλλά είναι βέβαιον ότι οι πιο φανατικοί σινεφίλ, όσοι δεν βλέπουν απλώς μια ταινία, αλλά τους αρέσει να μαθαίνουν όλες τις λεπτομέρειες, θα πληροφορηθούν που έγιναν τα γυρίσματα. Η Θεσσαλονίκη, που είναι πασίγνωστη στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, αλλά έχει περιορισμένη αναγνωρισιμότητα στον υπόλοιπο κόσμο, χρειάζεται κάθε δυνατή προβολή. Κάθε ημερήσιο ή νυχτερινό πλάνο. Εάν, μάλιστα, η πόλη και η ευρύτερη περιοχή καθιερωθούν ως χώροι κινηματογραφικών γυρισμάτων είναι μαθηματικά βέβαιον ότι θα υπάρξουν και φιλμ που η υπόθεση τους θα διαδραματίζεται στους χώρους της, με τα τοπωνύμια τους. Ως γνωστόν η προβολή μιας πόλης ως σκηνικό κάποιας διεθνούς κινηματογραφικής παραγωγής είναι μεγάλη και συγχρόνως επιδραστική. Δηλαδή κάτι περισσότερο από τουριστική. Η Θεσσαλονίκη το έζησε αυτό –έστω σε περιορισμένη κλίμακα- το 1998 με την ταινία –Χρυσό Φοίνικα του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Μία αιωνιότητα και μία μέρα», σκηνικό του οποίου ήταν όλη σχεδόν η πόλη.
Τέταρτον, η παρουσία μιας πολυμελούς ομάδας ξένων επαγγελματιών, οι οποίοι δεν θα δουλεύουν μόνο, αλλά θα κυκλοφορούν για κάποια ψώνια ή για λίγη διασκέδαση, θα αποτελέσει ενδιαφέρουσα κοσμοπολίτικη πινελιά, που η Θεσσαλονίκη τη χρειάζεται. Ο κοσμοπολιτισμός ήταν κάτι συνυφασμένο με την πόλη επί αιώνες, χάθηκε μετά το 1912 και, πλέον, αναζητείται εκ νέου μέσω του τουρισμού και της γενικότερης επισκεψιμότητας. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι σε πολλές περιπτώσεις οι ξένες παρουσίες περνούν αδιάφορες στη Θεσσαλονίκη –για παράδειγμα ποιος φορέας της πόλης έχει… συγκινηθεί ποτέ από το γεγονός ότι στην πόλη εδρεύουν δύο διεθνείς οργανισμοί με πολυεθνικό προσωπικό, το Cedefop, το ευρωπαϊκό κέντρο για την επαγγελματική εκπαίδευση, και η Παρευξείνια τράπεζα;- εντούτοις η αξία τους είναι μεγάλη. Μια περίκλειστη και φοβική κοινωνία, που δύσκολα διαχειρίζεται καταστάσεις που δεν καταλαβαίνει, κυρίως επειδή δεν ενδιαφέρεται να τις κατανοήσει, μόνο κέρδος μπορεί να έχει από τη συνάφεια με τους… ξένους.
Προφανώς όλα αυτά, με εξαίρεση τα θέματα που άπτονται άμεσα της αγοράς και του «τόσα δίνω, πόσα θες;», δεν είναι μετρήσιμα με τις καθιερωμένες κλίμακες. Είναι καταστάσεις, ατμόσφαιρες, εντυπώσεις, ιδέες που δουλεύουν υποδόρια και συχνά αφορούν είτε το θυμικό, είτε το υποσυνείδητο των ανθρώπων. Και ως γνωστόν, για τους ενήλικες τουλάχιστον, η αξία μιας κατάστασης ή μιας αφήγησης είναι αυτή που της δίνει ο καθένας. Σε αυτά τα δεδομένα και χωρίς τον υπολογισμό κάθε στιγμής σε κάτι μετρήσιμο βασίζονται οι ανοιχτές κοινωνίες.
Η μοίρα της Θεσσαλονίκης, λοιπόν, δεν θα αλλάξει επειδή μια χολιγουντιανή παραγωγή γυρίζεται στους δρόμους του κέντρου και τις εξοχές της. Ούτε οι Θεσσαλονικείς θα λύσουν τα προβλήματα που έχουν με τις καταστάσεις της πραγματικής ζωής. Είναι, όμως, κάτι διαφορετικό που συνδυάζει τους λαμπερούς ανθρώπους με τη χολιγουντιανή αίγλη και –κυρίως- δημιουργεί προσδοκίες. Είναι τα δώρα του Μπαντέρας στους Θεσσαλονικείς.
ΥΓ. Το απολύτως αναμενόμενο είναι αυτό που έγινε, έστω ως υποσημείωση: Κάποιοι παράγοντες (sic) της πόλης γκρινιάζουν και εκφράζουν και αντιρρήσεις, επειδή οι παραγωγοί της ταινίας αξιοποιούν τα οικονομικά κίνητρα νόμου του ελληνικού κράτους και έχουν κάποια οφέλη από το γεγονός ότι επέλεξαν να κάνουν γυρίσματα στη Θεσσαλονίκη.
Παρουσιάζουν, μάλιστα, κάποιους λογαριασμούς, τους οποίους συσχετίζουν με κάποιους άλλους λογαριασμούς, για να καταλήξουν σε συμπεράσματα στα οποία εκ των προτέρων έχουν καταλήξει. Μα δε γνωρίζουν ότι η απεικόνιση των οικονομικών στην πραγματική ζωή είναι ολόκληρη επιστήμη και εκτίθενται; Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, η περιοχή θα είναι τελικά και οικονομικά ωφελημένη από την ταινία του Μπαντέρας. Το κυριότερο, όμως, είναι άλλο: η νοοτροπία.
Διότι οι διαμαρτυρίες προέρχονται από δύο κατηγορίες: Αφενός, από κάποιους αυτόκλητους εκπρόσωπους, έρημους κι απρόσωπους εννοείται, του καλλιτεχνικού εν γένει χώρου, οι οποίοι θεωρούν ότι το θέμα αφορά το σινάφι τους. Και αφετέρου, από κάποιους επαγγελματίες… Θεσσαλονικείς, που αντιδρούν σε ό,τι δεν συμμετέχουν ή δεν καταλαβαίνουν. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα. Δεν τίθεται θέμα, πέραν της γραφικότητας, που κι αυτή έχει ξεπεραστεί. Διότι στη Θεσσαλονίκη, ας μην ξεχνιόμαστε, κάποιοι χαρακτήρισαν τον Γκάλη πρώτα φραγκοφονιά, επειδή ζητούσε τα χρήματα που είχε συμφωνήσει, και μετά προδότη, επειδή πήγε να παίξει μπάσκετ στην Αθήνα και δεν έμεινε στη Θεσσαλονίκη που δεν τον ήθελαν. Επίσης, στη «Θεσσαλονίκη, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997» κυνήγησαν και εξεδίωξαν από το τιμόνι του θεσμού τον Σταύρο Ξαρχάκο, επειδή ήταν Αθηναίος και προτίμησαν να περιπέσουν στην… ανωνυμία. Επίσης, στη Θεσσαλονίκη υπέφερε κατά καιρούς ο κάθε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ανεξαρτήτως ονόματος, που δεν ήταν γέννημα – θρέμμα της πόλης, με τα γνωστά αποτελέσματα. Για να μη μιλήσουμε για τους καλλιτέχνες –μουσικούς, ηθοποιούς, τραγουδιστές, συνθέτες-, που εμπλέκονται στο εμπορικό κύκλωμα (θέατρα, ταινίες, δισκογραφία, κέντρα, συναυλίες) που αναγκάστηκαν να φύγουν στα κλεφτά από την πόλη, να κάνουν όνομα στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα, για να επιστρέψουν με τιμές… αρχηγού κράτους. Αλλά και ο πρώην δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης λίγα άκουσε πριν από μερικά χρόνια περί σπατάλης, όταν αποφάσισε να έρθει σε οικονομική συμφωνία με την Ryanair, ώστε να δρομολογηθούν πτήσεις της στη Θεσσαλονίκη. Όχι τίποτε άλλο, αλλά κάνει και ζέστη σήμερα! Περαστικά!
