Του Γιώργου Κούρου[email protected]
«Έμφραγμα» σε συμβολαιογραφεία και εφορίες έχουν προκαλέσει τα περιορισμένα, προς το παρόν τουλάχιστον, χρονικά περιθώρια που έχουν οι φορολογούμενοι για να ολοκληρώσουν αγοραπωλησίες ακινήτων, αλλά και γονικές παροχές και δωρεές κινητών και ακινήτων, με τις ισχύουσες «φθηνές» αντικειμενικές αξίες σε συνδυασμό με το αυξημένο αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ.
Στόχος όλων είναι να προλάβουν την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών ακινήτων που είναι αυξημένες έως και 250% σε έναν μεγάλο αριθμό περιοχών, που αγγίζουν τις 7.000 σε όλη τη χώρα, και οι οποίες δεν θα επιβαρύνουν μόνο τις αγοραπωλησίες, αλλά και τις γονικές παροχές και δωρεές, που μπορεί να είναι μεν αφορολόγητες, αλλά θα «φουσκώσουν» τον τελικό λογαριασμό εξόδων που πρέπει να καταβληθούν για να ολοκληρωθούν οι εν λόγω μεταβιβάσεις.
Πάντως, ακόμα και η μικρή παράταση που δόθηκε ισχύει μόνο για τους φορολογούμενους οι οποίοι θα έχουν προλάβει έως και τις 31 Δεκεμβρίου να έχουν υποβάλει τις δηλώσεις φόρου μεταβίβασης, γονικών παροχών και δωρεών στις εφορίες.
Επισημαίνεται ότι οι δηλώσεις για αγοραπωλησίες ακινήτων υποβάλλονται ήδη ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα myProperty της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ενώ για γονικές παροχές και δωρεές το μέτρο εφαρμόζεται ήδη προαιρετικά από τις 13 Δεκεμβρίου και καθίσταται υποχρεωτικό σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα από τις 20 Δεκεμβρίου 2021. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις φόρου δωρεάς και γονικής παροχής για τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου δωρεάς ή γονικής παροχής θα υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής «myProperty – Φορολογία Δωρεών – Γονικών Παροχών» του πληροφοριακού συστήματος της ΑΑΔΕ, εφόσον η φορολογική υποχρέωση γεννιέται μετά την έναρξη της ηλεκτρονικής εφαρμογής.
Ποια στοιχεία μεταβιβάζονται
Επισημαίνεται δε ότι τα περιουσιακά στοιχεία που μεταβιβάζονται με συμβολαιογραφικό έγγραφο δωρεάς/γονικής παροχής είναι:
α) ακίνητα τα οποία βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων (ΑΠΑΑ),
β) κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους (ενδεικτικά μετοχές, απαιτήσεις, αξίες, αυτοκίνητα, έργα τέχνης κ.λπ.) και
γ) χρηματικά ποσά προς τα συγγενικά πρόσωπα που υπάγονται στην Α’ κατηγορία, εφόσον για τη δωρεά/γονική παροχή υπάρχει μεταφορά του χρηματικού ποσού μέσω χρηματοπιστωτικού ιδρύματος.
Ηλεκτρονικά επίσης θα υποβάλλονται και οι δηλώσεις για τη ματαίωση σύνταξης συμβολαιογραφικού εγγράφου, εφόσον οι αρχικές έχουν υποβληθεί με τον ίδιο τρόπο (μέσω της εφαρμογής myProperty), ενώ γεωτρήσεις και κατασκευές επί ακινήτων εντός ΑΠΑΑ (ενδεικτικά πέργκολες, υπόστεγα κ.λπ.), η αξία των οποίων δεν προσδιορίζεται με τα έντυπα προσδιορισμού αξίας ακινήτων, περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική δήλωση με αγοραία αξία δηλούμενα στην κατηγορία των κινητών. Επίσης στη δήλωση αναγράφονται υποχρεωτικά οι προγενέστερες δωρεές ή γονικές παροχές, εφόσον υπάρχουν.
Δεν υποβάλλονται ηλεκτρονικά, σύμφωνα και με τον ειδικό οδηγό που εξέδωσε η ΑΑΔΕ για ενημέρωση και διευκόλυνση των υπόχρεων, οι εκπρόθεσμες δηλώσεις, οι τροποποιητικές δηλώσεις, οι δηλώσεις με αίτημα αναβολής φορολογίας, οι δηλώσεις που υποβάλλονται για τη σύνταξη συμβολαίου δωρεάς αιτία θανάτου καθώς και για τη διόρθωση ή επανάληψη συμβολαίου, εκτός αν κατά τη σύνταξη του συμβολαίου αυτού οφείλεται εξαρχής ολόκληρος ο φόρος, οι δηλώσεις που αφορούν ακίνητα εκτός ΑΠΑΑ, οι δηλώσεις με αντικείμενο κινητά κάθε είδους ή μετρητά, για τα οποία ο φορολογούμενος παρέχει ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, προκειμένου να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις, οι δηλώσεις με αντικείμενο χρηματικά ποσά προς τους δικαιούχους της Β’ και Γ’ κατηγορίας, οι δηλώσεις με αντικείμενο χρηματικά ποσά προς δικαιούχους της Α’ κατηγορίας, όταν ο φόρος υπολογίζεται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), οι δηλώσεις δωρεάς ακινήτου σε εκτέλεση προσυμφώνου με αυτοσύμβαση και γενικότερα δηλώσεις που υποβάλλονται μονομερώς από τον δωρεοδόχο. Σε έντυπη μορφή υποβάλλονται επίσης οι δηλώσεις δωρεάς επικαρπίας, η οποία περιέρχεται στον ψιλό κύριο που έχει ήδη υπαχθεί σε φόρο για την ψιλή κυριότητα και αποκτά και την επικαρπία, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας.
Από την άλλη πλευρά και οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου δωρεάς – γονικής παροχής θα υποβάλλονται αρχικά χειρόγραφα στην αρμόδια ΔΟΥ που υποβλήθηκε η αρχική δήλωση φόρου δωρεάς – γονικής παροχής.
Ο οδηγός της ΑΑΔΕ
Με βάση εξάλλου τον οδηγό της ΑΑΔΕ, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:
* Δηλώσεις δωρεάς/γονικής παροχής που περιλαμβάνουν κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία υποβάλλονται ηλεκτρονικά και ο φόρος βεβαιώνεται σε δόσεις όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής διασφαλίζεται η καταβολή του σε δόσεις. Όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής δεν διασφαλίζεται η καταβολή του φόρου σε δόσεις για τα κινητά, υποβάλλονται χωριστές ηλεκτρονικές δηλώσεις. Σε αυτή την περίπτωση, για μεν τα κινητά ο φόρος θα βεβαιωθεί εφάπαξ, για δε τα ακίνητα σε δόσεις. Εφόσον ο φορολογούμενος επιθυμεί να δώσει εμπράγματη ασφάλεια για την καταβολή του φόρου των κινητών σε δόσεις, τότε υποβάλλει χειρόγραφη δήλωση στη ΔΟΥ.
* Δηλώσεις δωρεάς/γονικής παροχής που περιλαμβάνουν μόνο κινητά περιουσιακά στοιχεία υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής προκύπτει ότι δεν διασφαλίζεται η καταβολή του φόρου σε δόσεις βγαίνει μήνυμα ότι, αν η δήλωση υποβληθεί, ο φόρος θα βεβαιωθεί εφάπαξ και ότι πρέπει να καταβληθεί εντός τριών εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Διαφορετικά η δήλωση θα υποβληθεί χειρόγραφα για να παρασχεθεί εμπράγματη ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, ώστε να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις.
* Μέχρι την τελευταία αποδοχή/υποβολή από τους συμβαλλόμενους η δήλωση διορθώνεται από τον συμβολαιογράφο. Στη συνέχεια μπορεί να αποθηκευτεί προσωρινά ή να υποβληθεί ξανά προς τους συμβαλλόμενους για αποδοχή.
* Ο δωρεοδόχος που πρέπει να καταβάλει φόρο δωρεάς – γονικής παροχής θα λάβει μήνυμα στην προσωποποιημένη πληροφόρηση για ποια υποβληθείσα δήλωση φόρου δωρεάς – γονικής παροχής πρόκειται, ποιο ποσό και την ημερομηνία λήξης πληρωμής. Η πληρωμή μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά την αποδοχή του τελευταίου συμβαλλομένου.
* Ο φόρος δωρεάς – γονικής παροχής μετά από υποβολή δήλωσης για σύνταξη συμβολαίου καταβάλλεται σε έως 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις (ή έως 24 εφόσον πρόκειται για ανήλικο υπόχρεο), που η κάθε μία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 500 ευρώ (πλην της τελευταίας), από τις οποίες η μεν πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου από τη βεβαίωση/έκδοση της πράξης μήνα και οι επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των διμήνων που ακολουθούν. Εάν ο υπόχρεος καταβάλει το σύνολο του φόρου μέσα στην προθεσμία καταβολής της πρώτης διμηνιαίας δόσης, έχει δικαίωμα έκπτωσης κατά ποσοστό 5%. Εάν ο φόρος που θα προκύψει είναι μικρότερος των 500 ευρώ, το ποσό καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς έκπτωση. Αν η δήλωση αφορά μόνο κινητά και η καταβολή του φόρου δεν διασφαλίζεται, ο φόρος βεβαιώνεται σε μία δόση και καταβάλλεται εντός τριών ημερών από τη βεβαίωση, η δε καταβολή του βεβαιώνεται με την έκδοση αποδεικτικού καταβολής.
* Οι δηλώσεις απαλλαγής πρώτης κατοικίας μέσω γονικής παροχής και από τους δύο γονείς σε τέκνο, προς το παρόν, δεν υποστηρίζονται από την εφαρμογή myProperty. Θα πρέπει να υποβληθούν χειρόγραφα στην αρμόδια ΔΟΥ.
* Στην ηλεκτρονική εφαρμογή Δήλωσης Φόρου Δωρεάς – Γονικής παροχής υπάρχει η δυνατότητα στον συμβολαιογράφο να επιλέξει από το μενού της εφαρμογής «Ακύρωση Δήλωσης λόγω μη σύνταξης συμβολαίου», όταν για συγκεκριμένη δήλωση δεν έχει συνταχθεί σχετικό συμβόλαιο και δεν έχει καταχωρήσει τον αριθμό και την ημερομηνία συμβολαίου στην εφαρμογή. Απαιτείται έγκριση της δήλωσης αυτής από τον υπόχρεο σε φόρο δωρεοδόχο/τέκνο.
* Οι συμβαλλόμενοι μπορούν να τροποποιούν την υποβολή ή μη υποβολή μέχρι την τελευταία αποδοχή της δήλωσης (δηλαδή και από τον τελευταίο από τους συμβαλλομένους). Όταν επιλεγεί από κάποιον μη υποβολή, η δήλωση επιστρέφει στις προσωρινές δηλώσεις.
* Ο συμβολαιογράφος υποχρεούται εντός 15 εργάσιμων ημερών από τη σύνταξη του συμβολαίου να ενημερώσει τη φορολογική διοίκηση για τον αριθμό και την ημερομηνία σύνταξης του συμβολαιογραφικού εγγράφου και να επισυνάψει στην εφαρμογή αντίγραφο αυτού.
* Μετά την υποβολή της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο προς τους συμβαλλόμενους για αποδοχή, αυτοί μπορούν:
1. Να ελέγξουν την ορθότητα της δήλωσης φόρου δωρεάς – γονικής παροχής.
2. Να αποδεχτούν/υποβάλουν τη δήλωση φόρου δωρεάς – γονικής παροχής.
3. Να απορρίψουν /μην υποβάλουν τη δήλωση.
4. Να εκτυπώσουν τη δήλωση φόρου δωρεάς – γονικής παροχής μετά την υποβολή της.
* Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές στην Α’ Κατηγορία, χωρίς συμβόλαιο, υποβάλλονται μόνο στη ΔΟΥ χειρόγραφα.
