Του Στράτου Στρατηγάκη Μαθηματικού – Ερευνητή[email protected],www.stadiodromia.gr
Μια ενδιαφέρουσα έρευνα διεξήγαγε το τμήμα Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας σχετικά με τα κριτήρια επιλογής αντικειμένου σπουδών των μαθητών και των γονέων τους. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Φεβρουάριο έως τον Μάιο του 2023, σε γονείς μαθητών, μαθητές, ιδιοκτήτες φροντιστηρίων και στελέχη επιχειρήσεων.
Οι μαθητές
Το πρώτο εντυπωσιακό αποτέλεσμα στις απαντήσεις των μαθητών είναι ότι την απόφαση για το αντικείμενο σπουδών τη λαμβάνουν το 14.8% στην Γ’ Λυκείου, το 25,9% στην Β’ Λυκείου, το 29,6% καταλήγει στο αντικείμενο σπουδών στην Α’ Λυκείου, το 26,9% στο γυμνάσιο. Είναι λογικό μέχρι τη Γ Λυκείου να έχουν αποφασίσει, διότι χρειάστηκε νωρίτερα να πάρουν αποφάσεις για την ομάδα προσανατολισμού και το επιστημονικό πεδίο που θα επιλέξουν, οπότε λογικό είναι να έχουν αποφασίσει. Όμως ένας στους τέσσερις έχει αποφασίσει από το Γυμνάσιο και ακόμη ένας στην Α Λυκείου. Οι μισοί μαθητές, δηλαδή, πριν φτάσουν στη Β Λυκείου έχουν πάρει τις αποφάσεις τους σχετικά με το αντικείμενο σπουδών. Το ερώτημα που γεννιέται είναι με βάση ποιες πληροφορίες επιλέγουν, διότι αποκλείεται σε τόσο μικρή ηλικία να έχουν σφαιρική γνώση των πραγμάτων.
Τα κριτήρια επιλογής των μαθητών Λυκείου βλέπουμε στο σχήμα. Οι αριθμοί που βλέπετε αντιστοιχούν σε βαθμολογία από το 1 (δεν είναι καθόλου σημαντικό) έως το 5 (είναι πολύ σημαντικό). Βλέπουμε ότι τα παιδιά έχουν πολύ σωστά κριτήρια επιλογής: να μου αρέσει το επάγγελμα, να με ενδιαφέρει το συγκεκριμένο αντικείμενο και να μπορώ να ζήσω με τη δουλειά μου. Δεν τα ενδιαφέρει τα παιδιά ούτε το κύρος του επαγγέλματος, ούτε αν συμφωνεί η οικογένεια και οι φίλοι. Επιλέγουν να ακολουθήσουν το δρόμο της καρδιάς τους και καλά κάνουν. Τα κορίτσια δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις σπουδές κοντά στο σπίτι και στην αποδοχή των επιλογών τους από το περιβάλλον (γονείς και φίλους), σημείωσε ο πρόεδρος του τμήματος καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Ήντουνας, σε μία από τις λίγες διαφορές που παρουσιάζονται λόγω φύλου. Παρόμοια είναι τα κριτήρια επιλογής των γονέων˙ η διαφορά εδώ είναι ότι το σημαντικότερο κριτήριο για τους γονείς είναι η λεγόμενη επαγγελματική αποκατάσταση του πτυχιούχου. Αναμενόμενο είναι με το άγχος που μας διακατέχει για το μέλλον των παιδιών μας σ΄ ένα κόσμο που η ταχύτητα των αλλαγών μας τρομάζει και πάντα έχουμε την αγωνία αν θα τα καταφέρουν τα παιδιά μας.
Οι πηγές ενημέρωσης των υποψηφίων είναι κυρίως το οικογενειακό περιβάλλον και οι καθηγητές του φροντιστηρίου. Τα παιδιά, δηλαδή, αναζητούν μέσω των διαπροσωπικών σχέσεων την ενημέρωση για την επιλογή σπουδών. Μέσα από τους ανθρώπους που εμπιστεύονται αναζητούν τις πληροφορίες και την καθοδήγηση που χρειάζονται. Η αλήθεια είναι ότι το οικογενειακό περιβάλλον και οι καθηγητές του φροντιστηρίου γνωρίζουν για τις σπουδές και τα επαγγέλματα όσα έμαθαν από τη δική τους εμπειρία και του κύκλου τους. Δεν έχουν συνολική εικόνα των σπουδών και του επαγγέλματος, αλλά, κυρίως, κρίνουν με βάση τις δικές τους επιθυμίες και όχι με βάση τις επιθυμίες του μαθητή. Ευτυχώς έχει γίνει πρόοδος τα τελευταία χρόνια σ’ αυτόν τον τομέα. Όλο και περισσότεροι ενήλικες σέβονται τις επιθυμίες των παιδιών, για να φύγουμε από την κατάσταση οι γονείς να πιέζουν και να επιβάλουν, τελικά, τις απόψεις τους. Η συμβολή των καθηγητών στη λήψη απόφασης είναι πολύ σημαντική διότι μπορούν να πουν στον μαθητή αν έχει τις δυνατότητες να παρακολουθήσει τις σπουδές στο τμήμα που θέλει να επιλέξει. Κάτι που κανείς άλλος δεν μπορεί να κάνει, παρά μόνο οι καθηγητές του. Πέρα από τους γονείς και τους καθηγητές οι μαθητές χρησιμοποιούν το internet για να αντλήσουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τις σπουδές τους. Εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι για τα σοβαρά πράγματα όπως είναι οι πληροφορίες για τις σπουδές τα παιδιά δεν εμπιστεύονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφού τους δίνουν πολύ χαμηλή βαθμολογία.
Οι γονείς
Οι γονείς, όπως είναι αναμενόμενο, έχουν ως πρώτη προτεραιότητα την επαγγελματική αποκατάσταση των παιδιών τους. Ευτυχώς ως δεύτερο κριτήριο βάζουν να του αρέσει το επάγγελμα και να έχει ενδιαφέρον για το αντικείμενο σπουδών. Είναι πολλά τα παραδείγματα γονέων που επιμένουν να επιλέξουν τα παιδιά τους κάτι που υπόσχεται επαγγελματική αποκατάσταση, παραβλέποντας την επιθυμία του παιδιού τους. Ευτυχώς και αυτό αλλάζει σιγά – σιγά καθώς οι γονείς του 2023 είναι άλλης γενιάς από τους γονείς του 2003 και τους παλαιότερους.
Τι ζητά η αγορά εργασίας
Στην έρευνα συμμετείχαν και στελέχη επιχειρήσεων που ρωτήθηκαν για τα σημαντικότερα προσόντα των πτυχιούχων για την εύρεση εργασίας. Εντύπωση προκαλεί ότι τα στελέχη επιχειρήσεων εστιάζουν στα soft skills (ήπιες δεξιότητες). Αυτές θεωρούν τα σημαντικότερα εφόδια του σύγχρονου εργαζόμενου. Στο διάγραμμα βλέπουμε ότι η θεωρητική γνώση του αντικειμένου έρχεται τελευταία στα απαιτούμενα προσόντα του υποψήφιου για μία θέση εργασίας. Το πιο σημαντικό θεωρούν ότι είναι η ικανότητα εργασίας σε ομάδα, ακολουθούν η προσαρμοστικότητα, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, οι επικοινωνιακές δεξιότητες και άλλα. Αποτυπώνουν όλα αυτά τη μεταβλητότητα του εργασιακού περιβάλλοντος και τη μεγάλη ανάγκη για την προσαρμογή στις καταιγιστικές αλλαγές.
Το πιο σημαντικό είναι λοιπόν η εργασία σε ομάδες. Αυτός ήταν ο σκοπός εισαγωγής του project στα σχολεία, προ δεκαετίας. Το εγχείρημα απαξιώθηκε από όλους και τελικά καταργήθηκε. Έτσι χάνονται οι ευκαιρίες να προχωρήσει η εκπαίδευσή μας στον 21ο αιώνα.
Οι μαθητές και οι γονείς αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων. Η νέα γενιά γονιών δείχνει ότι ακούει περισσότερο τα παιδιά της από την προηγούμενη, τους αφήνει μεγαλύτερα περιθώρια αποφάσεων και όλοι γονείς και μαθητές έχουν αρχίσει να κατανοούν ότι η αναζήτηση αυτού που μας αρέσει να κάνουμε είναι σημαντικό πράγμα στη ζωή μας. Δεν είναι μόνο η ασφάλεια του σταθερού επαγγέλματος ή τα πολλά χρήματα το ζητούμενο της ζωής. Δεν είναι αυτά τα συστατικά της ευτυχίας. Και ενώ ισχύουν όλα αυτά τα ενθαρρυντικά, που δείχνουν πρόοδο στον τρόπο σκέψης γονιών και μαθητών, κάποιες φορές, την τελευταία στιγμή στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού επικρατούν άλλα κριτήρια οδηγώντας τους υποψηφίους σε λάθος επιλογές. Προσέξτε λοιπόν, αγαπητοί υποψήφιοι, με ποια κριτήρια επιλέγετε.
