Νιφορόπουλος Κώστας
Ορκωτός Ελεγκτής – Λογιστής – ΩΡΙΩΝ Α.Ε
Επιστημονικός συνεργάτης Taxheaven.
[ Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο περιοδικό «Accountancy Greece (Ag)» (τεύχος 50, Ιαν.-Φεβ.-Μαρ. 2023). Εδώ δημοσιεύεται με μικρές τροποποιήσεις/προσθήκες ].
Περιεχόμενα
Α) Benedetto Cotrugli («Della mercatura et del mercante Perfetto», 1458 )
Β) Marino De Raphaeli ( « La Riegola de Libro », 1475) )
Γ) Luca Pacioli ( «Summa de arithmetica, geometria, Proportioni et proportionalita», 1494 )
Δ) Ποιος τελικά είναι ο «Πατέρας της Λογιστικής»
Ε) Επίλογος
( Βιβλίο για τον Benedikt Kotruljević, Ζάγκρεμπ Κροατίας, 1996).
Α) Benedetto Cotrugli («Della mercatura et del mercante Perfetto»( «Περί του εμπορίου και του τέλειου έμπορου») , 1458 )
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Benedikt Kotruljević (Ιταλικά : Benedetto Cotrugli ), (Ντουμπρόβνικ της Κροατίας 1416 – Aquila της Ιταλίας 1469) ήταν έμπορος στο επάγγελμα, ανθρωπιστής στην εκπαίδευση, επιστήμονας και διπλωμάτης.
Έδρασε κυρίως στην Δημοκρατία της Ραγκούσας (κροατικά : Dubrovačka Republika). (Μια αριστοκρατική ναυτική δημοκρατία με κέντρο την πόλη Ντουμπρόβνικ, το οποίο ήταν για αιώνες, μετά τη Βενετία, το σημαντικότερο λιμάνι των Βενετών στην Αδριατική).
Ο πατέρας του, ήταν έμπορος και ένας διάσημος διπλωμάτης με πολλές διασυνδέσεις στην ιταλική χερσόνησο. Μεγάλωσε στο Ντουμπρόβνικ. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στη Φεράρα και σπούδασε νομικά στη Νάπολη και τη Μπολόνια, τις οποίες δεν ολοκλήρωσε ποτέ.
Μετά το θάνατο του πατέρα του το 1436, επέστρεψε στο Ντουμπρόβνικ, όπου ανέλαβε την επιχείρηση και άρχισε να εργάζεται ως έμπορος . Το 1453 μετακόμισε μόνιμα στη Νάπολη με την οικογένειά του και έζησε εκεί μέχρι το θάνατό του το 1469.
Ήταν ένας εξέχων έμπορος που έλαβε πολλούς τίτλους από το Δικαστήριο της Νάπολης, ο πιο ισχυρός ήταν ο τίτλος του Μεγάλου Δικαστή ( Ιταλικά: Giudice Delle Cause ). Εργάστηκε ως σύμβουλος του βασιλιά και εκπρόσωπος του βασιλιά Φερδινάνδου.
( Αναμνηστικό ασημένιο νόμισμα της Κροατίας (2008), αφιερωμένο στον Benedikt Kotruljević)
Το Βιβλίο του Benedetto Cotrugli
Στο πιο σημαντικό έργο του, που γράφτηκε το έτος 1458, «Περί του εμπορίου και του τέλειου έμπορου» ( ιταλικά: «Della mercatura et del mercante perfetto» ) ή «The Book of the Art of Trade», περιγράφει τη φύση και τη λειτουργία της επιχειρηματικότητας και δίνει μια περιγραφή της τήρησης βιβλίων με την διπλογραφική μέθοδο.
Το βιβλίο διαβάστηκε ως χειρόγραφο τον 15ο και 16ο αιώνα και τυπώθηκε το 1573 από τον εκδότη Frane Petrić ( διάσημο Κροάτη φιλόσοφο (1529 –1597) ).
« …το έργο παρέμεινε σε χειρόγραφη μορφή για περισσότερα από 100 χρόνια. Έφτασε σε εμάς μέσω τριών μάλλον αντιφατικών αντιγράφων: το πρώτο σώζεται στην Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας. Μια δεύτερη, ημιτελής βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη Marucelliana, επίσης στη Φλωρεντία. και ένα τρίτο, που μεταγράφηκε από τον Μαρίνο Ραφαέλι το 1475, βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Μάλτας στη Βαλέτα. .. Οι μελετητές συμφωνούν γενικά ότι το έργο του Cotrugli αντιπροσωπεύει ένα ορόσημο στους κλάδους των οικονομικών και των επιχειρήσεων. Ο Luc Marco και ο Robert Noumen από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννη, τον έχουν αποκαλέσει ιδρυτή της επιστήμης του μάνατζμεντ. Ο Niall Ferguson του αφιέρωσε ένα κεφάλαιο στο βιβλίο του «The Square and the Tower» (2018)
….θα πρέπει να θυμηθούμε τον ορισμό της επιχείρησης που μας άφησε ο Cotrugli: « mercatura », γράφει, «είναι μια τέχνη, ή μάλλον μια πειθαρχία που ασκείται μεταξύ των ατόμων που νομιμοποιούνται να την ασκούν, που διατάσσεται σύμφωνα με τη δικαιοσύνη και σχετίζεται με εμπορικά πράγματα. , για τη διατήρηση της ανθρωπότητας, αλλά και με ελπίδα κέρδους»…… ( «Enterprise and the Common Good» Η σύγχρονη κατανόηση των επιχειρήσεων και της διαχείρισης οφείλει πολλά στον επιχειρηματία και ανθρωπιστή του δέκατου πέμπτου αιώνα Benedetto Cotrugli, Flavio Felice, 2023 / https://www.city-journal.org/benedetto-cotrugli-and-the-book-of-the-art-of-trade )
«Το βιβλίο είναι μια παθιασμένη υπεράσπιση της νομιμότητας των εμπορευματικών πρακτικών και περιλαμβάνει την πρώτη επιστημονική αναφορά της διπλογραφικής τήρησης βιβλίων. Τα τέσσερα μέρη του εστιάζονται αντίστοιχα στις τεχνικές συναλλαγών, από τη λογιστική μέχρι την ασφάλιση, τη θρησκεία του εμπόρου, τη δημόσια ζωή του και τα οικογενειακά ζητήματα» ( Δοκίμια από τους : Niall Ferguson, Giovanni Favero, Mario Infelise, Tiziano Zanato and Vera Ribaudo Springer International Publishing, 2017) .
« Αν λάβουμε υπόψη τη διάσημη έκφραση του Κικέρωνα «οι έμποροι είναι η δύναμη του κράτους», δεν είναι τυχαίο ότι ο Kotruljević αφιέρωσε το έργο του στον Φραν Στιέποβιτς, «έναν επιφανή έμπορο του Ντουμπρόβνικ». Ωστόσο, η ουμανιστική ιδέα του Kotruljević για τον τέλειο έμπορο ήταν μάλλον φιλόδοξη γιατί απαιτούσε τη δημιουργία μιας επιστημονικής βάσης για την ανθρώπινη δραστηριότητα –που ήταν απρόβλεπτη, συχνά περιστασιακή και ανήθικη– …. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην εισαγωγή του ο Kotruljević είπε: «…το γράψιμό μου θα είναι χρήσιμο για εσάς και πολλούς άλλους, ειδικά εκείνους που θέλουν να αποκτήσουν περιουσία τιμητικά και να μην παραβαίνουν τον Θεό ή τους συνανθρώπους του». ( https://lazaretihub.com/en/biography/benedikt-kotruljevic )
« Ο πατέρας της λογιστικής ….Τόνισε τη σημασία του σωστού εμπορίου, της πληρωμής χρεών, των γραμματίων, της κατάθεσης, των εξασφαλίσεων και ενός σωστού συστήματος τήρησης βιβλίων. …Για πρώτη φορά χρησιμοποίησε τον όρο partita doppia (αγγλικά: double-entry bookkeeping (Δηλ. Διπλογραφία)).
Πίστευε ότι η τήρηση βιβλίων διπλής εγγραφής ήταν ένα ουσιαστικό εργαλείο για την ανάλυση των επιχειρήσεων….
Το 1994, η European Accounting Association (EAA) πραγματοποίησε ένα συνέδριο στη Βενετία, αφιερώνοντάς το, στο βιβλίο του, επιβεβαιώνοντας ότι ήταν πράγματι ο πρώτος που περιέγραψε το σύστημα.
Ο Kotruljević …. Περιγράφει τον ιδανικό έμπορο που ακολουθεί τις αρχές του δίκαιου εμπορίου και αγωνίζεται για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή. ( Benedikt Beno Kotruljević Written by: Jelena Grgas https://croatianhub.com/iconic/benedikt-beno-kotruljevic/ )
(Το βιβλίο «Della mercatura et del mercante perfetto» : 1 Εξώφυλλο και 2. Απόσπασμα).Β) Marino De Raphaeli ( « La Riegola de Libro », 1475) )
«…Αυτό είναι το παλαιότερο γνωστό εγχειρίδιο για τη «Διπλογραφία», που προηγείται του Pacioli κατά 19 χρόνια. Γράφτηκε για να εκπαιδεύσει τον γιο μιας πλούσιας οικογένειας σε όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη λογιστική για το εμπόριο, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από την πραγματική ζωή. Μέσα από αυτό ο αναγνώστης εισάγεται στα στοιχεία της επιχείρησης: οι άνθρωποι, οι φόροι, η πίστωση, η ανταλλαγή και η εστίαση στον προσδιορισμό του κόστους και των κερδών ……» ( Esteban Hernández Esteve, De Computis ( De Raphaeli: Venetian double entry bookkeeping in 1475 by Alan Sangster, 2018. https://www.lomaxpress.co.uk/book/de-raphaeli.html)
« Οι ιστορικοί έχουν γενικά αποδεχτεί ότι η παλαιότερη γνωστή διδακτική πραγματεία για τη Διπλογραφία ήταν αυτή που δημοσιεύτηκε από τον Luca Pacioli το 1494. Αυτό το άρθρο διαλύει αυτήν την άποψη, παρουσιάζοντας λεπτομερή στοιχεία ενός προγενέστερου λογιστικού εγχειριδίου από το 1475 που έχει παραμείνει μέχρι σήμερα σχεδόν άγνωστο. ….. ( «The Earliest Known Treatise on Double Entry Bookkeeping by Marino de Raphaeli»,,Συγγραφέας Sangster, Alan, Accounting Historians Journal, Volume 42 )
(Το βιβλίο «De Raphaeli : Venetian double entry bookkeeping in 1475», 2018, by Alan Sangster)
Γ) Luca Pacioli ( «Summa de arithmetica, geometria, Proportioni et proportionalita», 1494 )
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Luca Bartolomeo de Pacioli ή Paccioli ή Paciolo, (περ. 1445–1517), γεννήθηκε στο Sansepulcro, στην Τοσκάνη, πιθανότατα το 1445. Η οικογένειά του ήταν φτωχή, και το μέλλον του φάνταζε άσχημο. Εντάχθηκε σε ένα μοναστήρι Φραγκισκανών στο Sansepulcro και εργάστηκε ως μαθητευόμενος δίπλα σε έναν τοπικό επιχειρηματία. Όμως ο νεαρός Pacioli αγαπούσε πολύ τα μαθηματικά , και σύντομα εγκατέλειψε τη μαθητεία για να εργαστεί ως μελετητής μαθηματικών.
Ο Pacioli συνδέθηκε με στενή φιλία με τον καλλιτέχνη Piero della Francesca, έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς και καλλιτέχνες της εποχής. Ο Francesca έδωσε στον Pacioli πρόσβαση στη βιβλιοθήκη του Φρεντερίκο, του κόμη του Urbino. Η συλλογή της βιβλιοθήκης που είχε 4000 βιβλία, επέτρεψε στον Pacioli να διευρύνει τις γνώσεις του για τα μαθηματικά.
Ο Francesca επίσης σύστησε τον Pacioli στον Leon Alberti, ο οποίος έγινε ο νέος μέντορας του. Ο Alberti πήγε τον Pacioli στη Βενετία και τον έβαλε να εκπαιδεύσει τους τρεις γιους του πλούσιου εμπόρου Antonio de Reimpose. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (το έτος 1470), ο Pacioli που ήταν μόλις 25 ετών, έγραψε το πρώτο χειρόγραφο του. Το βιβλίο ήταν σχετικά με την άλγεβρα και ήταν αφιερωμένο στα αγόρια του έμπορου Reimpose .
Ο Alberti σύστησε επίσης τον Pacioli στον πάπα Παύλο τον δεύτερο. Ο πάπας ενθαρρύνε τον Pacioli να γίνει μοναχός και να αφιερώσει τη ζωή του στο Θεό. Το 1472 που πέθανε ο Alberti , ο Pacioli αποδέχτηκε την πρόταση του πάπα .
Τρία χρόνια μετά, ο Pacioli έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια, όπου έμεινε για έξι χρόνια. Ήταν ο πρώτος λέκτορας που πήρε έδρα μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο. Στις διαλέξεις του τόνιζε τη σημασία της σύνδεσης της θεωρίας με την πράξη. Η έμφαση που έδινε στην εφαρμογή της θεωρίας, τον έκανε μοναδικό ανάμεσα τους συνομηλίκους του. Ενώ ήταν στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια, ο Pacioli έγραψε το δεύτερο χειρόγραφο του που ήταν αφιερωμένο στην «Νεολαία της Περούτζια.”
Μετά το 1481, ο Pacioli περιδιάβηκε σχεδόν σε όλη την Ιταλία, αλλά και σε περιοχές έξω από αυτήν, έως ότου το 1486 κλήθηκε πίσω στο Πανεπιστήμιο της Περούτζια από τους Φραγκισκανούς. Κατα την περίοδο αυτή ο Pacioli πήρε τον τίτλο του “Μάγιστρο – Magister”, που σημαίνει κύριος – master, το ισοδύναμο ενός καθηγητή σήμερα .
( Η εικόνα είναι από το Summa του Pacioli και παρουσιάζει τη μέθοδο αρίθμησης με τα δάκτυλα, η πλέον διαδεδομένη τότε, αφού όχι μόνο δεν υπήρχαν αριθμομηχανές αλλά και το χαρτί ήταν ακριβό).
· Η «Summa»
Το έτος 1494 είναι η μόνη ημερομηνία κατά τη διάρκεια της ζωής Pacioli, για την οποία είμαστε απολύτως σίγουροι. Ήταν η χρονιά που ο 49χρονς πλεον Pacioli έκδίδει το γνωστο βιβλίο του Summa. Ο πλήρης τίτλος ήταν “summa de Arithmetica, Geometria, proportioni et proportionalita” δηλαδή συλλογή αριθμητικής, γεωμετρίας, αναλογίας και αναλογικότητας. Ο Pacioli έγραψε τη Summa, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει την κακή φήμη της διδασκαλίας των μαθηματικών στην εποχή του.
Ένα κεφάλαιο του βιβλίου έκανε το Pacioli διάσημο. Το κεφάλαιο αυτό ήταν το “Particularis de Computis et Scripturis”, μια πραγματεία σχετικά με τη λογιστική. Με αυτό, ο Pacioli έγινε ο πρώτος που περιέγραψε το διπλογραφικό λογιστικό συστήμα. Αυτό το νέο σύστημα υπήρξε μια εμπνευσμένη σύλληψη και έφερε την επανάσταση στην οικονομία και στις επιχειρήσεις.
Η Summa εξασφάλισε στον Pacioli μια θέση στην ιστορία, ως “ο πατέρας της Λογιστικής.” Έγινε η πιο πολυδιαβασμένη μαθηματική εργασία σε όλη την Ιταλία, και έγινε ένα από τα πρώτα βιβλία που δημοσιεύτηκαν από τον Γουτεμβάργιο .
( : Αντικλείδι , http://antikleidi.wordpress.com )
Περιέγραψε τη χρήση ημερολογίων και λογιστικών βιβλίων και προειδοποίησε ότι «ένα άτομο δεν πρέπει να κοιμάται το βράδυ έως ότου οι χρεώσεις εξισωθούν με τις πιστώσεις». Για το λόγο αυτό τον αποκαλούμαι «Πατέρα της Λογιστικής». …..
(Το βιβλίο «Summa de arithmetica, geometria, Proportioni et proportionalita»)
Δ) Ποιος τελικά είναι ο «Πατέρας της Λογιστικής»
«…. (Το «Della mercatura et del mercante Perfetto») Γραμμένο στη βενετσιάνικη διάλεκτο από τον Benedetto Cotrugli το 1458, προηγείται των εκπαιδευτικών εγχειριδίων του de Raphaeli (1475) και του Pacioli (1494) κατά 17 και 36 έτη, αντίστοιχα.
Ωστόσο, ποτέ δεν θεωρήθηκε ως επαρκώς λεπτομερές ώστε να αναγνωριστεί ως εγχειρίδιο οδηγιών Διπλογραφίας. Ο βασικός λόγος για αυτό είναι ότι μέχρι πριν από 30 χρόνια, όλες οι αναλύσεις και η μετάφραση του κειμένου του Cotrugli για τη Διπλογραφία βασίστηκε σε ένα κεφάλαιο στη πρώτη έντυπη έκδοση του βιβλίου του, το οποίο εκδόθηκε το 1573, 115 χρόνια αφότου ο Cotrugli έγραψε το βιβλίο.
Το κεφάλαιο αυτής της έκδοσης πραγματεύεται «διπλή καταχώρηση», αλλά δεν έχει λεπτομέρειες σχετικά με το πώς να το κάνει κάποιος….
Νέα στοιχεία ήρθαν στο φως για αυτό το κεφάλαιο το 1990, όταν ένα χειρόγραφο
αντίγραφο του Βιλίου, αποκάλυψε σημαντικές διαφορές από την έντυπη έκδοση του 1573. …. είναι: η παλαιότερη λεπτομερής περιγραφή, για τον τρόπο διατήρησης βιβλίων λογαριασμών σε «διπλή εγγραφή (Διπλογραφία) »…..
Για να διευκολύνουν όλες τις εμπορικές και οικονομικές τους δραστηριότητες, οι έμποροι είχαν υιοθετήσει μια μορφή τήρησης λογαριασμού(Διπλογραφία). Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά μετά την εμφάνιση των Τραπεζών στα μέσα του 12ου αιώνα, ….Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή υποχρεώσεων και απαιτήσεων, αλλά στη συνέχεια άρχισαν να χρησιμοποιούνται για την καταγραφή σχεδόν όλων των συναλλαγών… Η μέθοδος αναπτύχθηκε αργά και με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά μέρη ..
[ « Ο Ρόλος της Εμπορικής Ανάπτυξης και της Τυπογραφίας στην επέκταση της Διπλογραφίας σε Γένουα, Φλωρεντία και Βενετία ». Το άρθρο προσφέρει μια εξήγηση για το γιατί αναπτύχθηκε η διπλογραφική λογιστική στις πόλεις-κράτη της Βόρειας Ιταλίας κατά τα έτη 1200–1350 και στη συνέχεια πώς εξαπλώθηκε από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη»( Geofrey T. Mills, Accounting Historians Journal (1994) 21 ) ].
Όπως αποκαλύπτεται στο αντίγραφο του 1475 του βιβλίου « The Art of Trade» και σε άλλα χειρόγραφα αντίγραφα, το 13ο κεφάλαιο, «Del hordine de tenere le scripture con ordine mercantile» («Πώς να οργανώσετε τα λογιστικά αρχεία ενός εμπόρου»), παρουσιάζει μια περιγραφή του, για το σύστημα και τη μέθοδο της «διπλής λογιστικής τήρησης» και της τήρησης επιχειρηματικά αρχεία γενικά.
Αυτό δεν ήταν ένα εγχειρίδιο Διπλογραφίας, όπως αυτά γράφτηκε από τους de Raphaeli (1475), Pacioli (1494), Tagliente (1525) ή Manzoni (1540)…..
Μέχρι πρόσφατα, το εγχειρίδιο του Pacioli ήταν το παλαιότερο
γνωστό. Αυτή η διάκριση πέρασε πριν από 20 χρόνια στον de Raphaeli (VAN DER HELM & POSTM A 2000).
Τώρα, είναι προφανές ότι ενώ η πραγματεία του Cotrugli εξυπηρετεί κάτι διαφορετικό σκοπό, είναι ωστόσο η παλαιότερη γνωστή γραπτή περιγραφή της μεθόδου της διπλής καταχώρησης, ένα σημείο που έγινε για πρώτη φορά έγκυρα από τον Hernándes Esteve (1992)…..»
( «Benedetto Cotrugli on double entry bookkeeping, Alan Sangster και Franco Rossi, Venezia /De Computis, Revista Española de Historia de la Contabilidad, Δεκέμβριος 2018)
«…..ο De Rafaeli ήταν ο πρώτος συγγραφέας που είχε αποκαλύψει μια πρακτική περίπτωση Διπλογραφίας, αφού ο Cotrugli είχε εξηγήσει τη μέθοδο μόνο κατά λέξη, αλλά χωρίς να εκθέσει παραδείγματα καταχωρήσεων.» ( COMENTARIO SOBRE EL LIBRO DE ALAN SANGSTER: DE RAPHAELI: VENETIAN DOUBLE ENTRY BOOKKEEPING IN 1475Stirling: Lomax Press, 2018 por Esteban Hernández Esteve, Alan Sangster De Computis – Revista Española de Historia de la Contabilidad)
« Στην ιστορία της λογιστικής είναι ένα γενικά αποδεκτό γεγονός ότι ο Benedetto Cotrugli (1458) ήταν ο πρώτος που έγραψε κάτι για τη διπλογραφική τήρηση βιβλίων και ότι ο Luca Pacioli’s (1494) είναι το αρχαιότερο διδακτικό κείμενο. Με την παρουσίαση του «La Riegola de Libro» θα πρέπει να αναθεωρηθεί η ιστορία της λογιστικής του 15ου αιώνα…………» ( by Johanna Postma and Anne J. van der Helm
the Netherlands Paper for the 8th World Congress of Accounting Historians Madrid, Spain, 19-21 July 2000 )
(Γραμματόσημο της Σρι Λάνκα, αφιερωμένο στα 500 χρόνια, από την έκδοση του βιβλίου του Πατσιόλο).
Ε) Επίλογος
Φαίνεται ότι η «Διπλογραφία» (η έστω μια μορφή αυτής), είχε «εφευρεθεί», αρκετά χρόνια πριν από την συγγραφή των τριών αυτών βιβλίων ( 1458 / 1475 / 1494 )
Στις μέρες μας λοιπόν, πρέπει να θεωρείται ότι : Ο B. Kotruljević ήταν ο πρώτος που έγραψε για τη διπλογραφική λογιστική, ο De Raphaeli ήταν ο πρώτος που έγραψε διδακτικό εγχειρίδιο Διπλογραφίας και ο Luca Pacioli ο πρώτος που τύπωσε και δημιούργησε το δημοφιλέστερο, έως και τις μέρες μας, διδακτικό εγχειρίδιο Διπλογραφίας .
Σε κάθε περίπτωση και οι τρείς συνέβαλαν, ο καθένας με τον τρόπο του στην διάδοση της Λογιστικής, στα αρχικά στάδια ανάπτυξής της και υπό μια έννοια πρέπει να θεωρούνται «Πατέρες της Λογιστικής».
Ο πραγματικός όμως «Πατέρας της Λογιστικής» είναι η ύπαρξη του Εμπορίου, (δηλαδή των συναλλαγών, της πίστωσης, της ύπαρξης των αποθεμάτων, κ.λπ ) και συνεπακόλουθα οι ανάγκες για :
α) «Αποτελεσματική Διαχείριση των Περιουσιακών Στοιχείων»,
β) «Έλεγχο Διαχειριστών & Διοίκησης»,
γ) «Λογοδοσία της Διοίκησης σε Μετόχους και την Κρατική Εξουσία και
δ) «Πληροφόρηση», στους κάθε λογής «χρήστες» των Οικονομικών Καταστάσεων.
( : redirect.viglink.com)
