Του Μιχάλη Ψύλου[email protected]
Η Αμερικανίδα, πρώην υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις, στο βιβλίο της «Political Risk» (2018), αφηγείται την ιστορία μιας σκληρής διαπραγμάτευσης που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, για το …χοιρινό κρέας. Ο Πούτιν είχε απαγορεύσει τις εισαγωγές αμερικανικού… χοιρινού κρέατος στη Ρωσία, ισχυριζόμενος ότι οι χοίροι στην Αμερική παρουσιάζουν την νόσο τριχίνωση, γεγονός που συνιστά μεγάλο κίνδυνο για την υγεία των Ρώσων! Και αυτό γιατί οι Ρώσοι έχουν την τάση να μαγειρεύουν το χοιρινό…saignant, πολύ λίγο ψημένο. «Δεν θα το πίστευες», θυμάται η Κοντολίζα Ράις. «Περάσαμε μια ώρα, μια ολόκληρη ώρα, συζητώντας με τον Πούτιν για το χοιρινό. Και για τις μαγειρικές συνήθειες στη Ρωσία σε σύγκριση με την Αλαμπάμα, από όπου κατάγομαι».
Επί τρεις δεκαετίες, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο κόσμος ήταν αρκετά σταθερός, ώστε οι ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων να έχουν την πολυτέλεια να συζητούν για το πώς προτιμούν το ψημένο χοιρινό. Με πολιτισμένο τρόπο. Εστω και με πολλές διαφωνίες.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από έξι εβδομάδες και οι οικονομικές κυρώσεις της Δύσης που ακολούθησαν, έχουν αλλάξει όμως δραματικά το κλίμα. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη: «Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα έχει σοβαρές συνέπειες για την οικονομία της Γερμανίας», προειδοποιεί ο Φιλελεύθερος υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ. Προαναγγέλλει μάλιστα «απώλεια ευημερίας » για τους Γερμανούς πολίτες: «Ο πόλεμος θα μας φτωχύνει όλους», είπε ο Λίντνερ στην εφημερίδα Bild am Sonntag.
Στην Ιταλία, η Ενωση των Βιομηχάνων (Confindustria) αναμένει αναστολή των επενδύσεων πολλών εταιρειών και μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης».
Στη Γαλλία, που προσέρχεται στις κάλπες την Κυριακή για τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο Εμμανουέλ Μακρόν –σίγουρος για την επανεκλογή του- προωθεί την αύξηση στα 65, από τα 62, του ορίου συνταξιοδότησης, για να σωθεί το ασφαλιστικό σύστημα.
«Πολεμική οικονομία»
«Η Ευρώπη έχει εισέλθει σε μια …πολεμική οικονομία», λέει η Αν-Σοφί Αλσίφ, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Paris 1 Panthéon-Sorbonne. «Ο αντίκτυπος του Ουκρανικού πολέμου στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρώπης, είναι τεράστιος. Βλέπουμε την επιστροφή ενός καλπάζοντος πληθωρισμού, την αδιάκοπη διεύρυνση του χρέους και των ελλειμμάτων. Τα στοιχεία δεν είναι καθόλου καθησυχαστικά», τονίζει η Γαλλίδα οικονομολόγος. Αν κάποιοι κυβερνώντες πίστευαν ότι η χαλάρωση των μέτρων κατά του co, θα έδιναν μια αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία την εφετινή άνοιξη, «ούτε αυτό συμβαίνει», λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), Ζίγκφριντ Ρούσβουρμ.
Η Deloitte προειδοποιεί επίσης για τον υψηλότερο μεταπολεμικό πληθωρισμό, αν ο πόλεμος διαρκέσει ως τον επόμενο χρόνο. Ο Αλεξάντερ Μπόερς, επικεφαλής οικονομολόγος της Deloitte, λέει ότι η συμβουλευτική εταιρεία, δεν έχει πάρει προς το παρόν υπόψη έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τη γερμανική και την ευρωπαϊκή οικονομία στους υπολογισμούς της: Μια πιθανή διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, είτε με εντολή του προέδρου Πούτιν, είτε επειδή η ΕΕ αποφασίσει τελικά να εφαρμόσει εμπάργκο. «Οι οικονομικές συνέπειες ενός παγώματος στις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου, δύσκολα μπορούν να μοντελοποιηθούν, αλλά εάν πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο, η ύφεση θα ήταν πολύ πιθανή».
Παρά τις αντιξοότητες ωστόσο, δεν λείπουν και οι κινήσεις που προσφέρουν κάποια νότα αισιοδοξίας. Και κυρίως σπάνε παραδοσιακές αντιπαλότητες και κόκκινες γραμμές, που πλήττουν δεκαετίες τώρα, την Ευρώπη.
Ισπανο-Ολλανδικός άξονας
Η Ισπανία για παράδειγμα, συμμάχησε με την Πορτογαλία στην τελευταία σύνοδο κορυφής της ΕΕ για να εξασφαλίσει τελικά ομόφωνα, μια «ειδική εξαίρεση» της Ιβηρικής χερσονήσου στον ενεργειακό τομέα. Εξασφαλίζοντας χαμηλές τιμές για τους Ισπανούς και Πορτογάλους καταναλωτές. Πολύ σημαντική είναι επίσης και η πρωτοβουλία της κυβέρνησης του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ να συγκροτήσει μέτωπο με την Ολλανδία, για να προωθήσουν από κοινού, την μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων στην ΕΕ.
Η Ισπανίδα υπουργός Οικονομικών, Νάντια Καλβίνο και η Ολλανδή ομόλογός της, Ζίγκριντ Κάαγκ κατέθεσαν χθες στη συνεδρίαση του Eurogroup στο Λουξεμβούργο, κοινό σχέδιο για την αλλαγή του συνόλου των κανόνων που διέπουν το δημόσιο χρέος των χωρών μελών της ευρωζώνης. Η Ισπανο-Ολλανδική πρωτοβουλία προβλέπει την τροποποίηση των κανόνων που διέπουν την ταχύτητα μείωσης του χρέους και την αντικατάστασή τους με συγκεκριμένους στόχους, για κάθε χώρα. Μέχρι τώρα, οι κανόνες της ΕΕ υπαγορεύουν ταχύτητα μείωσης του χρέους κατά 1/20 ετησίως – κάτι που έχει επικριθεί πολύ, καθώς συνεπάγεται την επιβολή πολιτικών λιτότητας σε χώρες, που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Η είδηση είναι επίσης ότι συνεργάζονται δύο –μέχρι τώρα- αντίπαλες χώρες: Η Ισπανία -εκπρόσωπος των πιο υπερχρεωμένων χωρών του Νότου-και η Ολλανδία- από τις λεγόμενες «φειδωλές» χώρες, που υποστηρίζουν τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Η συνεργασία αυτή στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα : Μπορούν να ξεπεραστούν οι παλιές συγκρούσεις Βορρά-Νότου, μπροστά στις νέες απειλές και από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ταυτόχρονα, δείχνει ότι Μαδρίτη και Χάγη θέλουν να περιορίσουν αυτό που πολλοί θεωρούν ως υπερβολική επιρροή της Γαλλίας, της Γερμανίας, αλλά και της Ιταλίας στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Χρειάστηκε φυσικά μια μεγάλη κρίση-η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία-για να κατανοήσουν κάποιοι στην Ευρώπη ότι τα ταμπού τελειώνουν, μαζί με τις βεβαιότητες και τις κόκκινες γραμμές του παρελθόντος. Για το καλό της Ευρώπης…
