Τα τελευταία 4 χρόνια ο πλανήτης βίωσε για τα καλά τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται οι ιοί για να μεταπηδούν, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μεταξύ των ειδών. Ο COVID19 ήταν μεν μια σπάνια περίπτωση που οδήγησε σε μια παγκόσμια κρίση, αλλά οι ερευνητές εκτιμούν πως βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα και ιδιαίτερα ανησυχητική περίοδο όπου θα δούμε και άλλες λοιμώξεις που προκαλούνται από ζωονοσόγονους ιούς να μεταπηδούν στους ανθρώπους.
Σε μια ολοκληρωμένη μελέτη επιδημιολογικών δεδομένων που χρονολογούνται εδώ και 60 χρόνια διαπιστώθηκε μια ανησυχητική τάση στις ζωονοσογόνες λοιμώξεις στον άνθρωπο, με τον επιπολασμό και τη νοσηρότητα να αυξάνονται με «εκθετικό ρυθμό», σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Οι ανερχόμενοι ζωονοσογόνοι ιοί που στη συνέχεια εξαπλώνονται από άνθρωπο σε άνθρωπο αποτελούν το επίκεντρο αυτής της ανάλυσης, επειδή ήταν η αιτία των περισσότερων πανδημιών του 20ού αιώνα και ευθύνονται για το 60% όλων των αναδυόμενων ανθρώπινων ασθενειών», σημείωσαν οι ερευνητές του αμερικανικού οργανισμού βιοτεχνολογίας Gingko Bioworks.
Βασιζόμενοι σε μια σειρά από σύνολα δεδομένων, οι ερευνητές ανέλυσαν 3.150 ζωονοσογόνες επιδημίες και ξεσπάσματα μεταξύ 1963 και 2019, αναζητώντας τάσεις στις λοιμώξεις και τη θνησιμότητα. Ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τους ιούς που παρουσίαζαν τη δυνατότητα εκθετικής εξάπλωσης «τέλειας καταιγίδας» τύπου COVID-19 – αυτούς που αποτελούσαν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία, την οικονομική και πολιτική σταθερότητα.
Εντόπισαν 75 περιστατικά σε 24 χώρες, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα 17.232 ανθρώπινες απώλειες. Παρεμπιπτόντως, 15.771 από αυτούς τους θανάτους, σε 40 επιδημίες, προκλήθηκαν από ιούς Filoviruses. Οι φιλοϊοί, στους οποίους συγκαταλέγονται ο Έμπολα και ο Marbug, ήταν μεταξύ των τεσσάρων παθογόνων που εντοπίστηκαν. Οι άλλοι τρεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι ο κορονοϊός SARS 1, ο ιός Nipah και ο ιός Machupo.
«Εάν συνεχιστούν αυτοί οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης, θα περιμέναμε ότι τα παθογόνα που αναλύθηκαν θα προκαλέσουν τετραπλάσιο αριθμό περιστατικών διάχυσης και 12 φορές μεγαλύτερο αριθμό θανάτων το 2050 από ό,τι το 2020», εκτιμούν οι ερευνητές.
Παρά το γεγονός ότι ο COVID-19 αποτελεί ζωονοσογόνο εξαίρεση και ως εκ τούτου αποκλείστηκε από τα δεδομένα, ο αριθμός των περιστατικών διάχυσης και των αναφερόμενων θανάτων από τις τέσσερις ομάδες ιών αυξήθηκε κατά 4,98% και 8,7%, αντίστοιχα, κάθε χρόνο από το 1963 έως το 2019.
«Η αξιολόγησή των ιστορικών στοιχείων υποδηλώνει ότι η σειρά των πρόσφατων επιδημιών που προκλήθηκαν από τη διάχυση ζωονοσογόνων δεν είναι μια παρέκκλιση ή μια τυχαία συνάθροιση, αλλά ακολουθούν μια τάση πολλών δεκαετιών κατά την οποία οι επιδημίες που προκαλούνται από τη διάχυση έχουν γίνει μεγαλύτερες και συχνότερες», σημειώνεται στην έρευνα.
Ο ιός Nipah (NiV) που εντοπίζεται στις νυχτερίδες προκαλεί εγκεφαλίτιδα και μπορεί να οδηγήσει από μια ήπια ασθένεια έως το θάνατο. Παρομοίως, οι νυχτερίδες θεωρείται ότι αποτελούν τη φυσική εστία για τους ιούς τύπου Έμπολα. Ο κορονοϊός SARS (Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο) πιστεύεται επίσης ότι έχει περάσει στους ανθρώπινους πληθυσμούς από τις νυχτερίδες. Ο ιός Machupo, μια εξαιρετικά μολυσματική αιμορραγική λοίμωξη, θεωρείται ο βολιβιανός ξάδελφος των ιώσεων του Έμπολα και μεταπήδησε στον άνθρωπο τη δεκαετία του 1950 λόγω της αυξημένης αλληλεπίδρασης με το τρωκτικό Calomys.
Ενώ όμως στο παρελθόν οι επιδημίες ζωονοσογόνων ιών απομονώνονταν και περιορίζονταν σε μεγάλο βαθμό, με μερικές πολύ προφανείς εξαιρέσεις, η αυξημένη συχνότητα και σοβαρότητά τους έχει ανησυχήσει έντονα τους επιστήμονες.
Οι ζωονοσογόνοι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να είναι βακτηριακοί, ιογενείς ή παρασιτικοί και μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο μέσω άμεσης επαφής ή μέσω της τροφής, του νερού ή του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν σήμερα περισσότερες από 200 γνωστές ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν στον άνθρωπο από τα ζώα.
[via]
