Από παλιά προσπαθώντας να τιμήσω τα καθημερινά γεγονότα με μια λογοτεχνική κατά το μάλλον ή ήττον γραφή, ήμουν της γνώμης πως η δημοσιογραφία μου μέρα με τη μέρα θα πρέπει να δυσκολέψει τον αναγνώστη αποσπώντας την προσοχή από τη φλυαρία και τη μονοτονία των μίντια. Από το 1974, που γράφω στα Νέα και το Βήμα, έχοντας περάσει από τη σχολή του Λέοντα Καραπαναγιώτη, καταθέτω μια μακρόσυρτη μετωνυμία, ένα σχήμα λόγου δηλαδή, όπου η φράση μου χρησιμοποιείται αντί αυτής που λογικά θα έπρεπε να επιλεγεί. Και τούτο διότι διακρίνω μια μεγαλύτερη εννοιολογική συγγένεια μαζί της εξαιτίας ακριβώς της ρητορικής της διαστροφής. Αυτό το «περιέχον αντί του περιεχομένου» που προκρίνω το ανέπτυξα στο Γαλλικό Ινστιτούτο σε εκδήλωση με τίτλο «Νύχτες της Φιλοσοφίας» (διότι η φιλοσοφία όπως και η κουκουβάγια τη νύχτα εμφανίζεται) στις 2 Μαΐου 2014. Το δημοσιεύω 8 χρόνια μετά στο Βήμα, επιμένοντας…
Ο Martin Ruef προχθές στην αναγόρευση του Michel Deguy honoris causa σε διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σε ένα κείμενό του που μας μοιράστηκε, μάς θύμισε ότι ο Πλάτωνας στο τρίτο κεφάλαιο της Πολιτείας ζητάει από τους ποιητές να μη θυμώσουν αν θα τους διαγράψουμε. Αισθάνομαι ότι είμαι εκ των προτέρων διαγραμμένος σε αυτό το φιλοσοφικό τραπέζι. Και γι’ αυτό τον λόγο η θέση μου ως Ομοτίμου Καθηγητή δεν έχει νόημα. Αυτό το οποίο θα προσπαθήσω να πω εν ολίγοις είναι ένα σχόλιο που θα μπορούσε να είναι αυτό όλο κι όλο. Στο βιβλίο, λοιπόν, που έγραψε ο Στεφάν Μαλαρμέ με τίτλο Παρεκβάσεις (ή Παραβάσεις, «Divagations»), ειδοποιεί τους αναγνώστες του ότι είναι ένα βιβλίο με πλίνθους ατάκτως ερριμμένους. Θα σας διαβάσω ένα απόσπασμά του στα ελληνικά, επιχειρώντας το μετά φόβου προς τιμήν του ποιητή και φιλόσοφου Michel Deguy. Ο τρόπος που είναι γραμμένο το σχόλιο αυτό του Μαλαρμέ, με παραπέμπει στην ποίηση του. Γράφει, λοιπόν ο Μαλαρμέ: «Κανένας δεν ξεφεύγει τελικά από τον δημοσιογραφισμό» (μεταφράζω όπως όπως τη λέξη journalisme). «Θα το ήθελε όμως κι όλας να ξεφύγει, έστω κι αν ισχύει για τον εαυτό του μόνον, κι ας ελπίσουμε και για κάποιον άλλον χωρίς έπαρση ωστόσο, για τις αλήθειες που πετά στο φως της μέρας».
Πιστεύω ότι ξέφυγα από τον «δημοσιογραφισμό» παρ’ ότι γράφω καθημερινά από το 1974, μιμούμενος τον δημοσιογράφο, όπως φοβούμαι, μιμήθηκα τον καθηγητή. Όπως ο Pierrot του Μαλαρμέ που σκότωσε τη γυναίκα του, έτσι κι εγώ μιμούμενος τη δημοσιογραφική γραφή, θέλησα να αποδείξω στους αναγνώστες πως οι αλήθειες που πετάω στο φως της ημέρας μιμούνται την αλήθεια. Και λυπάμαι όσους γράφουν το ίδιο πάντα κείμενο δεσμευμένοι, αυτοί, από το «τέρας της ανημπόριας», που δεν είναι άλλο από την έλλειψη φαντασίας, της επινόησης σε τελευταία ανάλυση της γραφής. Διότι θυμίζω τί έλεγε ο Καρλ Κράους το 1909 -μια μεγάλη πένα της γραφής (έχουμε πολύ λίγες πένες στην Ελλάδα, θρηνήσαμε πριν από ένα μήνα τον θάνατο του Κωστή Παπαγιώργη)- έγραφε λοιπόν ο Καρλ Κράους, ο οποίος ήταν κι αυτός ταγμένος στο «au journalisme au jour de jour», αφιερωμένος στην καθημερινή γραφή στις εφημερίδες, το εξής: «Να μη διαθέτεις ούτε μια σκέψη και να μπορείς να την εκφράζεις, αυτό είναι που κάνει τον δημοσιογράφο δημοσιογράφο».
«Χαιρετίσματα λοιπόν στην Εξουσία»
Σας βεβαιώνω ότι με εμένα συμβαίνει κάτι πολύ χειρότερο. Υποθέτω ότι διαθέτω κάποιες σκέψεις και δεν μπορώ να τις εκφράσω. Κάθε κείμενό μου στην εφημερίδα −το βλέπω αυτό κυρίως σε αυτό το βλακώδες σύστημα των κλικ στο ίντερνετ− παραμένει διαρκώς προβληματικό και ακατανόητο. Είναι προφανές ότι αυτός που εξομολογείται, γιατί αυτό είναι που δεν γίνεται συνήθως από τους διανοούμενους και τους φιλοσόφους, είναι ένα mise à nu, ένα ξεγύμνωμα της έπαρσης και της αγραμματοσύνης.
Προτιμώ αυτόν τον τρόπο παρέμβασης στα δημόσια και ξέρω πως υπάρχουν κάποιοι που με ακούν και με διαβάζουν. Είναι προτιμότερο να κρατώ ένα ημερολόγιο αναγνώσεων και παραναγνώσεων ή μάλλον μια ταξιδιωτική αναφορά γύρω απ’ την κάμαρά μου, από το να ομιλώ όπως τώρα από έδρας. Διερωτώμαι λοιπόν αν, καλεσμένος σε αυτή τη γιορτή της φιλοσοφίας, επειδή ακριβώς από τη διαθέσιμη κουλτούρα μου δεν έχω κανένα απόθεμα, θα μπορούσα να συνεχίσω να ομιλώ, περιαυτολογώντας -αν έτσι σας αρέσει.
Έλεγα σε μια φίλη μου ποιήτρια: Μη «σπρώχνεις» για μένα. Άσε να το κάνω εγώ.
Ακολουθήστε στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσειςΔείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, από
Ειδήσεις
ΠΗΓΗ
