Η Ολυμπιακή Φλόγα αποτελεί διαχρονικά το σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων που φέτος θα διεξαχθούν στο Παρίσι. Πρόκειται για τον προάγγελο της διοργάνωσης και το εναρκτήριο λάκτισμα δίνεται στην Αρχαία Ολυμπία, κοιτίδα του σπουδαίου αθλητικού γεγονότος.
Το άναμμα της φλόγας, σήμερα, συμβολίζει τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του αρχαίου και του σύγχρονου κόσμου. Αναβιωτές του θεσμού είναι ο Έλληνας αρχαιολόγος Αλέξανδρος Φιλαδελφέας που ανέσυρε στοιχεία από τις αρχαίες πηγές και πρότεινε στους διοργανωτές την επαναφορά της αρχαίας αυτής μεθόδου αλλά και ο σπουδαίος Γάλλος ιστορικός και ιδρυτής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, Πιερ ντε Κουμπερτέν.
Κατά την αρχαιότητα, η μυσταγωγική τελετουργία γινόταν χάρη στις ακτίνες του ήλιου, με τη βοήθεια ενός κοίλου κατόπτρου. Ο βωμός, στο Πρυτανείο της Ολυμπίας, στο οποίο έκαιγε άσβεστη κατά τη διάρκεια των Αγώνων ήταν αφιερωμένος στη θεά Εστία. Για τους αρχαίους Έλληνες, η φωτιά αποτελούσε το γενεσιουργό στοιχείο του κόσμου και του πολιτισμού.
Αφή Ολυμπιακής Φλόγας / Eurokinissi
Η πρώτη αφή Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 1936.
Το τελετουργικό
Την Αφή την κάνει η Πρωθιέρεια στο χώρο του ναού της Ήρας (Ηραίον), στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας. Εκεί ζητά τη βοήθεια του Aπόλλωνα, θεού του ήλιου, ώστε να ανάψει η δάδα απαγγέλοντας την επίκληση.
Αφή Ολυμπιακής Φλόγας / Eurokinissi
Στο τελετουργικό συμμετέχουν η Πρωθιέρεια, 35 Ιέρειες και 15 Κούροι. Οι ιέρειες πραγματοποιούν μια λιτή χορογραφία, είναι ντυμένες κατά τον αρχαϊκό τρόπο, ενώ ακολουθούν συγκεκριμένη κινησιολογία και χορογραφία.
Μόλις ανάψει η δάδα, η Πρωθιέρεια παραδίδει τη φλόγα σε μια ιέρεια η οποία την τοποθετεί στον βωμό. Στη συνέχεια, ένας λαμπαδηδρόμος παίρνει από τα χέρια της Πρωθιέρειας τη δάδα και ξεκινάει το ταξίδι για να μεταφέρει το φως και την ειρήνη σε όλο τον κόσμο.
Αφή Ολυμπιακής Φλόγας / Eurokinissi
Επίκληση στο θεό Απόλλωνα
Ιερά σιωπήΝα ηχήσει όλος ο αιθέρας, η γη, η θάλασσα και οι πνοές των ανέμων.Όρη και Τέμπη σιγήστε.Ήχοι και φωνές πουλιών παύσατε.Γιατί μέλλει να μας συντοφεύσει ο Φοίβος, ο Φωσφόρος Βασιλεύς. Απόλλωνα, Θεέ του ήλιου και της Ιδέας του φωτός, στείλε τις ακτίνες σου και άναψε την ιερή δάδα
Απόλλωνα Θεέ του ήλιου και της ιδέας του φωτόςΣτείλε τις ακτίνες σου και άναψε της ιερή δάδαΓια τη φιλόξενη πόλη του…Και συ ω Δία χάρισε ειρήνη σ’ όλους τους λαούς της γης και στεφάνωσε τους νικητές του Ιερού Αγώνα
Τήνελλα ω ΚαλλίνικεΤήνελλα!!!
Οι 13 Πρωθιέρειες
Σήμερα, Πρωθιέρειες χρίζονται Ελληνίδες ηθοποιοί που έχουν αφήσει ένα σημαντικό αποτύπωμα στον πολιτισμό της χώρας μας.
Πρώτη Πρωθιέρεια ήταν η Κούλα Πράτσικα, το 1936, η οποία άναψε την ιερή φλόγα για τους Αγώνες του Βερολίνου. Την Πράτσικα διαδέχθηκε η Μαρία Αγγελακοπούλου για τους Ολυµπιακούς του Λονδίνου, το 1948.
Η Ξανθίππη Πηχέων-Θεολογίτη αποτέλεσε την τρίτη Πρωθιέρεια για τους Ολυµπιακούς του Ελσίνκι το 1952. Στις τρεις επόµενες διοργανώσεις (Μελβούρνη 1956, Ρώµη 1960 και Τόκιο 1964) πρωθιέρεια ήταν η Αλέκα Κατσέλη. Η ηθοποιός Μαρία Μοσχολιού ανέλαβε τον ρόλο για τους αγώνες του Μέξικο (1968), του Μονάχου (1972), του Μόντρεαλ (1976) και της Μόσχας (1980). Πρόκειται για τη μακροβιότερη συμμετοχή στις περισσότερες διοργανώσεις.
Ακολούθησε η Κατερίνα Διδασκάλου η οποία άναψε την φλόγα για το Λος Αντζελες (1984) και τη Σεούλ (1988). Η Μαρία Παµπούκη για τη Βαρκελώνη (1992) και την Ατλάντα (1996), η Θάλεια Προκοπίου για το Σίδνεϊ (2000) και την Αθήνα (2004), η Μαρία Ναυπλιώτου για το Πεκίνο (2008), η Ινώ Μενεγάκη για το Λονδίνο (2012), η Κατερίνα Λέχου για το Ρίο ντε Τζανέιρο (2016) και η Ξανθή Γεωργίου για τους Ολυµπιακούς του Τόκιο (2020).
Για του Ολυμπιακούς του Παρισιού 2024, η Ολυμπιακή Φλόγα θα γεννηθεί στα χέρια της Μαίρης Μηνά.
Σηµαντική προσωπικότητα για τον θεσµό υπήρξε η Μαρία Χορς, η οποία επιμελήθηκε της χορογραφίας της τελετής (εµπνευσµένη από παραστάσεις αποτυπωµένες σε αρχαία αγγεία) από το 1964 έως το 2004. Από το 2008 τη χορογραφία υπογράφει η Αρτεµις Ιγνατίου.
Για το 2024, τις ενδυμασίες των συντελεστών του Χορού έχει δημιουργήσει η διεθνούς φήμης σχεδιάστρια Μαίρη Κατράντζου.
Αφή Ολυμπιακής Φλόγας / Eurokinissi
Τι συμβολίζει η δάδα
Η φλόγα και οι δάδες ως μέσα για τη δημιουργία πανηγυρικής ατμόσφαιρας εμφανίστηκαν πολύνωρίς, πριν ακόμη και από την πρώτη Ολυμπιάδα της Αθήνας του 1896, κάτω από την επίδρασητων αρχαίων εθίμων.
Η σύγχρονη δάδα φιλοτεχνήθηκε από τον Ηλία Λαλαούνη μετά από ειδική παραγγελία του Χουάν Αντόνιο Σάμαρανγκ επ’ ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων στη Βαρκελώνη. Εμπνευσμένος , εμπνευσμένος από τις ραβδώσεις της κολώνας που φαίνονται σε ναούς της αρχαίας κλασσικής περιόδου.
Η λαμπαδηδρομία
Η μεταφορά της ιερής φλόγας με λαμπαδηδρομία υιοθετήθηκε κατά την επανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων το 1948 στο Λονδίνο, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τότε καθιερώθηκε ως επίσημη Ολυμπιακή διαδικασία και παράδοση.
Πριν ξεκινήσει το συμβολικό ταξίδι της στον κόσμο, η ιερή Ολυμπιακή Φλόγα θα ταξιδέψει σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας για 11 ημέρες µε τελευταίο σταθµό την Αθήνα. Σε τελετή στο Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιµάρµαρο) θα παραδοθεί από την προηγούµενη Ολυµπιακή πόλη, το Τόκιο, στη νέα διοργανώτρια πόλη των Ολυµπιακών Αγώνων, δηλαδή το Παρίσι.
Από εκεί, θα μεταφερθεί σε όλο τον κόσμο με τελικό προορισμό τη διοργανώτρια πόλη. Kατά την είσοδο στο στάδιο, ο τελευταίος λαµπαδηδρόµος θα ανάψει τον βωµό σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη των Αγώνων. Η ιερή φλόγα θα καεί ασταµάτητα μέχρι την τελετή λήξης.
Με πληροφορίες από: Ολυμπιακή Επιτροπή, Εφορία Αρχαιοτήτων Ηλείας
