Στοιχεία για τη χρήση καρτών πληρωμών το 2022 παρουσίασε η Τράπεζα της Ελλάδος μέσα από την ετήσια έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Οι κάρτες πληρωμών χρησιμοποιήθηκαν με αυξανόμενο ρυθμό και το 2022, όπως αποτυπώνεται στη συνεχιζόμενη αύξηση του αριθμού των νέων καρτών που εκδόθηκαν, του όγκου συναλλαγών με κάρτες και της αντίστοιχης αξίας τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέση αξία ανά συναλλαγή με κάρτες πληρωμών κατέγραψε μείωση.Για τους σκοπούς της Έκθεσης, στις χρεωστικές κάρτες
συμπεριλαμβάνονται οι προπληρωμένες κάρτες και οι κάρτες ανάληψης
μετρητών χωρίς τη δυνατότητα διενέργειας αγορών. Στις πιστωτικές κάρτες
συμπεριλαμβάνονται οι εικονικές κάρτες και οι κάρτες μεταγενέστερης
χρέωσης.ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡΤΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ
Ο συνολικός αριθμός των ενεργών καρτών πληρωμών σε κυκλοφορία στο τέλος του 2022 ανήλθε σε 20,6 εκατ., αυξημένος κατά 4% σε σχέση με το 2021 (βλ. Διάγραμμα VΙ.1).
Στις επιμέρους κατηγορίες καρτών, ο αριθμός των χρεωστικών καρτών αυξήθηκε κατά 5% και ανήλθε σε 17,6 εκατ. κάρτες. Σημαντική αύξηση κατά 20% καταγράφηκε στην έκδοση προπληρωμένων καρτών, οι οποίες ανήλθαν σε 2,3 εκατ. Ο αριθμός των πιστωτικών καρτών δεν παρουσίασε μεταβολή και ανήλθε σε 2,9 εκατ. κάρτες. Οι εικονικές κάρτες αυξήθηκαν κατά 17% και ανήλθαν στις 126 χιλ. κάρτες. Η διαρκώς αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου για τη διενέργεια συναλλαγών φαίνεται να αποτελεί κύριο λόγο της συνεχιζόμενης αύξησης της έκδοσης προπληρωμένων και εικονικών καρτών πληρωμών.
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΚΑΡΤΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ
Ο συνολικός αριθμός συναλλαγών με κάρτες πληρωμών το 2022 ανήλθε σε 1.930 εκατ., από 1.658 εκατ. το 2021, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 16% σε σχέση με το 2021 (βλ. Διάγραμμα VΙ.2).
Ο αριθμός των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες ανήλθε σε 1.775 εκατ., από 1.523 εκατ. το προηγούμενο έτος, αυξημένος κατά 17%. Οι χρεωστικές κάρτες συνέχισαν να αποτελούν το κύριο υποκατάστατο της χρήσης μετρητών, με ποσοστιαία συμμετοχή 92% στο συνολικό αριθμό συναλλαγών με όλα τα είδη καρτών πληρωμών. Ο αριθμός των συναλλαγών με πιστωτικές κάρτες ανήλθε σε 154 εκατ., από 135 εκατ. το 2021, αυξημένος κατά 14%. Οι πιστωτικές κάρτες συμμετείχαν κατά 8% στο συνολικό αριθμό συναλλαγών.
Η αξία των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 94 δισεκ. ευρώ, αυξημένη κατά 14% συγκριτικά με το 2021 (βλ. Διάγραμμα VΙ.3).
Ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά κάρτα αυξήθηκε κατά 12% σε 94 συναλλαγές, από 84 συναλλαγές το 2021 (βλ. Διάγραμμα VΙ.4).
Εξετάζοντας τους δείκτες πληρωμών στις επιμέρους κατηγορίες καρτών, η μεταβολή του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται περισσότερο στη σημαντική αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα σε 101 συναλλαγές, από 90 συναλλαγές το 2021, και λιγότερο στην αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα σε 52 συναλλαγές, από 46 συναλλαγές το 2021.
Αντίστοιχα με την αύξηση του μέσου αριθμού συναλλαγών ανά κάρτα, κινήθηκε και η μέση αξία συναλλαγών ανά κάρτα η οποία αυξήθηκε κατά 9% σε 4.556 ευρώ, από 4.186 ευρώ το 2021 (βλ. Διάγραμμα VΙ.5).
Η αύξηση της μέσης αξίας συναλλαγών ανά κάρτα οφείλεται κυρίως στον αριθμό και στην αξία των συναλλαγών με χρεωστικές κάρτες, δεδομένου του μεγαλύτερου όγκου τους. Αναλυτικότερα, η μέση αξία συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα παρουσίασε αύξηση κατά 8% σε 4.898 ευρώ, από 4.546 ευρώ το 2021, ενώ η μέση αξία συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα αυξήθηκε κατά 18% σε 2.501 ευρώ, από 2.117 ευρώ το προηγούμενο έτος.
Η μέση αξία ανά συναλλαγή συνέχισε την πτωτική πορεία της και το 2022, μειωμένη σε 48 ευρώ, από 50 ευρώ το 2021 και 58 ευρώ το 2020 (βλ. Διάγραμμα VΙ.6).
Η πτώση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή καταγράφηκε κυρίως στις συναλλαγές με χρεωστικές κάρτες, καθώς μειώθηκε σε 49 ευρώ, από 50 ευρώ το 2021. Στις συναλλαγές με πιστωτικές κάρτες, η μέση αξία ανά συναλλαγή αυξήθηκε σε 48 ευρώ, από 46 ευρώ το προηγούμενο έτος.
Η συνεχιζόμενη διαχρονική μείωση της μέσης αξίας ανά συναλλαγή πιθανόν να οφείλεται στην εκτενέστερη χρήση των χρεωστικών καρτών για αγορές προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλής αξίας.
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΑΠΑΤΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΚΑΡΤΕΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ
Στα περιστατικά απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών το 2022 καταγράφηκε μείωση του αριθμού συναλλαγών απάτης κατά 27% σε σχέση με το 2021. Ο δείκτης της αναλογίας του αριθμού των περιστατικών απάτης προς τον αριθμό των συναλλαγών μειώθηκε συγκριτικά με το 2021 στο χαμηλό επίπεδο του 0,01%, αντιστοιχώντας σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 6,7 χιλ. συναλλαγές.
Αντίθετα, η αξία των συναλλαγών απάτης αυξήθηκε κατά 21% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρά ταύτα, ο δείκτης της αναλογίας της αξίας των περιστατικών απάτης προς την αξία των συναλλαγών εξακολούθησε να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02%, αντιστοιχώντας σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 5,7 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Αναλύοντας την απάτη ανά τύπο συναλλαγής, διαπιστώνεται σημαντική αύξηση της αξίας των περιστατικών απάτης στις συναλλαγές σε ΑTM, POS, καθώς και στις εξ αποστάσεως συναλλαγές (card not present–CNP) μέσω διαδικτύου ή ταχυδρομείου/τηλεφώνου.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση της αξίας των συναλλαγών απάτης σε ATM και POS σε σχέση με το 2021, παρατηρείται ότι ο κύριος λόγος της αύξησης ήταν τα περιστατικά απάτης που προκύπτουν από μη νόμιμες συναλλαγές σε ATM και POS οι οποίες έχουν διενεργηθεί με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας. Συγκεκριμένα η αξία των συναλλαγών απάτης που έχουν διενεργηθεί με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας σε ATM αυξήθηκε κατά 92% σε 1,3 εκατ. ευρώ, από 705 χιλ. ευρώ το 2021, ενώ η αξία των συναλλαγών απάτης που έχουν διενεργηθεί με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας σε POS αυξήθηκε κατά 147% σε 1,7 εκατ. ευρώ, από 701 χιλ. ευρώ το 2021.
Σε ότι αφορά την απάτη που διενεργείται στις εξ αποστάσεως συναλλαγές, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες συναλλαγές απάτης αφορούν συναλλαγές μέσω διαδικτύου και κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, όπως και τα προηγούμενα έτη.
Οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους. Με βάση την κατανομή των ζημιών μεταξύ των τριών συμβαλλόμενων μερών στον κύκλο συναλλαγών με κάρτες πληρωμών, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους καρτών και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές με κάρτες με αντίστοιχα ποσοστά επιβάρυνσης 48% και 43% της συνολικής ζημίας κατά το 2022. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που εκδίδουν κάρτες επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 9%.
