Του Marcus Ashworth
Ο ευρωπαϊκός πληθωρισμός υποχωρεί ταχύτερα απ’ ό,τι περίμενε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επιβραδυνόμενος σε ετήσια βάση σε 2,4% τον Νοέμβριο, αφού κορυφώθηκε στο 10,6% τον Οκτώβριο του 2022.
Η κεντρική τράπεζα θα δυσκολευτεί να επιμείνει στη διακηρυγμένη στάση των “υψηλότερων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα” επιτοκίων εάν η οικονομία της ζώνης του ευρώ συνεχίσει να αποδυναμώνεται, τη στιγμή που η αύξηση τιμών καταναλωτή θα βρίσκεται σε άμπωτη.
Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη φαίνεται να πλησιάζει στον στόχο της ΕΚΤ
Γενική τάση
Είναι σημαντικό ότι ο γερμανικός πληθωρισμός έχει υποχωρήσει στο 2,3%, στα χαμηλότερα επίπεδά του εδώ και δυόμισι χρόνια. Ο στόχος του 2% της ΕΚΤ είναι πια ορατός, υποδηλώνοντας ότι το τιμωρητικό φάρμακο της νομισματικής σύσφιξης των τελευταίων 18 μηνών λειτουργεί – ίσως και πολύ καλά. Ο μεταποιητικός τομέας της Γερμανίας παλεύει με μια σοβαρή ύφεση και η οικονομία συρρικνώθηκε το γ’ τρίμηνο. Εντείνοντας την αρνητική συγκυρία, δεν υπάρχει εύκολος τρόπος για δημοσιονομική βοήθεια: ο εύθραυστος συνασπισμός του πρωθυπουργού Όλαφ Σολτς πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο κενό στα δημοσιονομικά του σχέδια, αφού το συνταγματικό δικαστήριο της χώρας αποφάσισε κατά της χρήσης ειδικών κονδυλίων από την κυβέρνηση.
Δεν είναι όμως μόνον η Γερμανία που αισθάνεται την “ψύχρολουσία”. Τα αναθεωρημένα στοιχεία για το γ’ τρίμηνο έδειξαν ότι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γαλλία, επίσης συρρικνώθηκε. Ο γαλλικός πληθωρισμός επιβραδύνθηκε περισσότερο απ’ όλες τις εκτιμήσεις στο 3,8% τον Νοέμβριο, από 4,5% τον προηγούμενο μήνα. Τόσο οι μετρήσεις για τις υπηρεσίες όσο και για τις τιμές στη μεταποίηση έδειξαν ακόμη μεγαλύτερη πτωτική τάση, ενώ η γαλλική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά 0,9% τον Οκτώβριο. Έπειτα, υπάρχει ο ολλανδικός πληθωρισμός, ήδη πολύ κάτω από τον στόχο της ΕΚΤ, στο 1,4%, ενώ ο ισπανικός πληθωρισμός επιβραδύνθηκε επίσης περισσότερο απ’ ό,τι προβλεπόταν τον Νοέμβριο, στο 3,2% από 3,7% του Οκτωβρίου. Υπάρχει κάτι σαν γενική τάση που μοιάζει να διαμορφώνεται εδώ, εάν όλες οι μεγάλες οικονομίες του μπλοκ βλέπουν τόσο γρήγορο αποπληθωρισμό.
Μια μείωση κατά 25 μονάδες βάσης στο επίσημο επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ, επί του παρόντος στο 4%, έχει πλέον τιμολογηθεί πλήρως να συμβεί έως τον Απρίλιο, πολύ νωρίτερα σε σχέση με εκείνο που θα έκανε να αισθανθούν άνετα τα “γεράκια” στο διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας – ωστόσο η πραγματικότητα είναι σκληρή, με τις χρηματαγορές να αναμένουν πτώση του επιτοκίου κατά μία ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα, στο 3%, έως αυτή την εποχή το επόμενο έτος.
Οι ευρωπαϊκές χρηματαγορές τιμολογούν σταδιακή πλην εμφατική πτώση επιτοκίων εντός του επόμενου έτους, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα των αξιωματούχων της ΕΚΤ
Εκτός κλίματος
Ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας (Bundesbank), Joachim Nagel, επέμεινε στη “γερακίσια” γραμμή του σε ομιλία του στην Κύπρο την Τρίτη, λέγοντας ότι “θα ήταν πρόωρο να μειωθούν σύντομα τα επιτόκια ή να γίνονται εικασίες για τέτοια βήματα”. Οι επανειλημμένες δηλώσεις μελών της διοίκησης της ΕΚΤ ότι μπορεί να χρειαστούν περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων ακούγονται ολοένα και πιο πολύ εκτός κλίματος. Υπάρχουν πάντα δείκτες οι οποίοι υστερούν και που πιθανώς υποδεικνύουν υπολειπόμενους κινδύνους πληθωρισμού – ο γενικός πληθωρισμός πιθανόν να σημειώσει μια μικρή αύξηση τους επόμενους δύο μήνες – ωστόσο οι βασικοί μακροοικονομικοί δείκτες “λένε” μια ανησυχητική ιστορία για τις προοπτικές ανάπτυξης. Απαιτείται κάποια αναγνώριση του πραγματικού οικονομικού υποστρώματος εάν η ΕΚΤ επιθυμεί να μη φαίνεται φρικτά εκτός επαφής με την πραγματικότητα.
Η πρόεδρος Κριστίν Λαγκάρντ παραδέχτηκε ότι σύντομα θα διεξαχθεί μια συζήτηση, πιθανώς στην επόμενη τριμηνιαία ανασκόπηση της ΕΚΤ στις 14 Δεκεμβρίου, σχετικά με το εάν θα ξεκινήσει η μείωση των επανεπενδύσεων των ομολόγων που ωριμάζουν και τα οποία συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια των διακρατήσεων της Τράπεζας από το πανδημικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Κάπως περίεργα, αυτή η παραχώρηση στα γεράκια έρχεται την ίδια στιγμή που η Λαγκάρντ παρατηρεί μια άμβλυνση στην αγορά εργασίας της ευρωζώνης.
Αυτή η αποσύνδεση δεν έχει ιδιαίτερο νόημα, καθώς η περικοπή της πρώτης γραμμής άμυνας για την προστασία των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων της ζώνης του ευρώ – όταν η οικονομία του μπλοκ βρίσκεται στο χείλος της ύφεσης – θα μπορούσε να αποτελέσει ξεκάθαρα λάθος πολιτικής. Ο Nagel και ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Αυστρίας, Robert Holzmann, χτυπούν τα τύμπανα για την ανάγκη επιτάχυνσης της ποσοτικής σύσφιξης, είναι όμως ολοένα και πιο προφανές ότι το τελευταίο πράγμα που πρέπει να κάνει η ΕΚΤ είναι να μειώσει την ευελιξία της στο να αντιδρά στις εξελίξεις στην αγορά.
Ώρα απολογισμού και ευελιξίας
Ήρθε η ώρα η ΕΚΤ να κάνει απολογισμό της επίδρασης των αυξήσεων επιτοκίων κατά 450 μονάδες βάσης στις οποίες έχει προχωρήσει από τον Ιούλιο του 2022 μέχρι σήμερα, μαζί με τη δραματική μείωση του ισολογισμού της, με την παύση όλων των επανεπενδύσεων του μεγαλύτερου από τα δύο χαρτοφυλάκια ομολόγων της από το QE και την εκκαθάριση των υπεργενναιόδωρων πακέτων χρηματοδότησης των τραπεζών της.
Αν η έρευνα της ΕΚΤ τον Οκτώβριο για τον τραπεζικό δανεισμό δεν θεωρήθηκε αρκετά ζοφερή, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η νομισματική συμπίεση έχει σημαντική επίδραση στον τραπεζικό δανεισμό προς τις επιχειρήσεις, με την πρώτη πτώση σε οκτώ χρόνια να εμφανίζεται σε στοιχεία τα οποία δημοσιεύθηκαν την Τρίτη. Η προσφορά χρήματος M3 σε ευρώ έχει μειωθεί επίσης για τέσσερις συναπτούς μήνες.
Η αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας απαιτεί από τους θεματοφύλακες της νομισματικής σταθερότητας να επιδεικνύουν πνευματική και πολιτική ευελιξία όταν αλλάζουν οι συνθήκες. Με τη Γερμανία να υποφέρει περισσότερο από τους γείτονές της, ο επικεφαλής της Bundesbank θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η ανάγκη για αρωγή υπάρχει πρώτα και κυρία στον ίδιο του τον οίκο, τη Γερμανία, και να αφήσει κάτω το νομισματικό του ραβδί. Η υπόλοιπη ζώνη του ευρώ θα ήταν ευγνώμων.
Απόδοση – Επιμέλεια – Επιλογή Κειμένων (2019-2023): Γ.Δ. Παυλόπουλος
