Σύνταξη – Επιμέλεια:Βασίλης Πρασσάς, Σύμβουλος εργασιακών θεμάτων EpsilonNet
Με το νόμο 5053 μάθαμε ότι:Οι εργοδότες, των οποίων οι επιχειρήσεις έχουν ενταχθεί στην ψηφιακή κάρτα εργασίας, δύνανται να μην καταχωρίζουν στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ τις αλλαγές ή την τροποποίηση του ωραρίου εργασίας ή την υπερωριακή απασχόληση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής τους.
Στις 28/12/23 δημοσιεύθηκε η απόφαση του Υπουργείου Εργασίας 113169/2023 (Μέρος Γ, αρ.2Α, παράγραφος Ε), όπου διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που οι εργοδότες επιλέξουν να μην προδηλώνουν τις αλλαγές ωραρίων & υπερωριών, υποχρεούνται σε απολογιστική δήλωση των ανωτέρω.
«Ε. Ψηφιακή απολογιστική δήλωση αλλαγών ωραρίου εργασίας, οργάνωσης χρόνου εργασίας και υπερωριών»1. Οι εργοδότες επιχείρησης ή εκμετάλλευσης που έχει ενταχθεί στη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, οι οποίοι επιλέγουν να καταχωρίζουν απολογιστικά, για τους εργαζομένους τους, τις αλλαγές του ωραρίου εργασίας, της οργάνωσης του χρόνου εργασίας και των υπερωριών έχουν υποχρέωση να καταχωρίζουν τις σχετικές αλλαγές, έως τη λήξη του επόμενου ημερολογιακού μήνα από την πραγματοποίησή τους.
Τι σημαίνει με απλά λόγια:
Ο εργοδότης θα μπορεί να μη στέλνει (στο Εργάνη) τις μεταβολές των ωραρίων ή ακόμη και τις υπερωρίες. Υπενθυμίζεται ότι, δεν υπάρχει καμία υποχρέωση γνωστοποίησης στο ΕΡΓΑΝΗ για την υπερεργασία που κάνουν οι εργαζόμενοι.
Η ουσία της διάταξης:
Η διάταξη αυτή προστέθηκε για να μην είναι υπόλογος ο εργοδότης σε τυχόν αδυναμία υποβολής των έκτακτων μεταβολών των ωραρίων των εργαζομένων του ή τυχόν υπερωριών.
Άλλωστε, κυρίως σε βιομηχανίες, τέτοιου είδους έκτακτες αλλαγές, δεν αποτελούν και τόσο σπάνιο φαινόμενο. Αν, μάλιστα, αυτές λαμβάνουν χώρα σε ώρες που δε λειτουργούν τα λογιστήρια, τότε η διαδικασία γνωστοποίησης στο Εργάνη είναι ακόμη πιο σύνθετη.
Βέβαια, έκτακτες αλλαγές δεν έχουμε μόνο στις βιομηχανίες. Πολύ συχνά συναντούμε τέτοιες περιπτώσεις και στις τουριστικές και επισιτιστικές επιχειρήσεις, αλλά και γενικότερα σε επιχειρήσεις που έχουν μεταβολές ωραρίων ή έκτακτες ανάγκες.
Σημειώνεται ότι, συνεχίζει να είναι σε ισχύ η διάταξη όπου ακόμη κι αν ο εργαζόμενος έχει χτυπήσει την κάρτα, αν βρεθεί εκτός δηλωμένου ωραρίου, το πρόστιμο είναι 600€ για κάθε πλήρως απασχολούμενο και 2.000€ για κάθε μερικώς ή εκ περιτροπής απασχολούμενο. Με τη νέα ρύθμιση, αυτό το πρόστιμο δεν θα υφίσταται καθώς θα δίνεται η δυνατότητα απολογιστικής δήλωσης.
Τι δεν σημαίνει (η διάταξη):
Παρότι με το γράμμα του νόμου ο εργοδότης δικαιούται να μην υποβάλλει καμία αλλαγή ωραρίων (π.χ. να μη στέλνει τις αλλαγές στα εβδομαδιαία ωράρια εργαζομένων που απασχολούνται με βάρδιες), κάτι τέτοιο ίσως φέρει τον εργοδότη αντιμέτωπο με σοβαρότερα θέματα πολύ συχνής αναντιστοιχίας δηλωμένων ωραρίων με σημάνσεις κάρτας.
Άλλωστε, τα εβδομαδιαία ή μηνιαία προγράμματα εργασίας δύναται να προκαθοριστούν κι επομένως συστήνεται να υποβάλλονται με τη συνήθη διαδικασία όπως και σήμερα.
Και πως θα δηλώνονται οι αλλαγές των ωραρίων και υπερωριών:
Η Απολογιστική Δήλωση θα γίνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα και θα παρέχει τη δυνατότητα στον εργοδότη να υποβάλλει απολογιστικά, αφού πρώτα προσαρμόσει τις μεταβολές των ωραρίων των εργαζομένων του, με βάση τις ήδη πραγματικές σημάνσεις της ψηφιακής κάρτας αυτών. Επίσης, θα παρέχει τη δυνατότητα να υποβάλλει απολογιστικά και όλες τις υπερωρίες που έχουν πραγματοποιηθεί και αποδεικνύονται από τις σημάνσεις της ψηφιακής κάρτας.
Η διαδικασία αντιστοίχισης των σημάνσεων της ψηφιακής κάρτας με τα ωράρια (και τις υπερωρίες), που πρόκειται να υποβληθούν απολογιστικά, δύναται να προκύπτει ακόμη και αυτοματοποιημένα, σε περίπτωση που η εφαρμογή ωρομέτρησης (ρολόι, card scanner κ.ά.) επικοινωνεί και αντλεί στοιχεία από την εφαρμογή μισθοδοσίας είτε αυτή τηρείται εσωτερικά είτε από εξωτερικό συνεργάτη. Δηλαδή, η εκάστοτε εφαρμογή μισθοδοσίας θα μπορεί να συλλέγει όλα τα πραγματικά στοιχεία της ψηφιακής κάρτας τα οποία θα αντιστοιχεί με τα δηλωμένα ωράρια και στη συνέχεια να εξάγει όλη την απαραίτητη πληροφορία για τις διαφορές μεταξύ δηλωμένων ωραρίων και σημάνσεων κάρτας ούτως ώστε να προκύπτει η απολογιστική δήλωση.
Έτσι, ο εργοδότης, δε θα κινδυνεύει να δεχτεί κυρώσεις για περιπτώσεις που το αρχικό δηλωμένο ωράριο των εργαζομένων δεν ταιριάζει με τις σημάνσεις της κάρτας. Δε θα υποχρεούται παράλληλα να προδηλώνει κάθε υπερωρία που, πολλές φορές ούτως την γνωρίζει, ούτε μπορεί να προκαθορίσει τον χρόνο της. Δε θα υποχρεούται, επίσης, να προδηλώνει τυχόν ανάγκες έκτακτης πρόσθετης απασχόλησης.
Διευκρινίζεται ότι, απ’ όσα αναφέρονται στην απόφαση του Υπουργείου Εργασίας, αυτή η διαδικασία θα είναι δικαίωμα επιλογής του εργοδότη. Δηλαδή, με βάση τις ανάγκες του, θα μπορεί να επιλέγει είτε την προδήλωση ωραρίων & υπερωριών (ότι ισχύει σήμερα), είτε την απολογιστική δήλωση.
Και τελικά, Προδήλωση ή Απολογιστική Δήλωση;
Η Προδήλωση είναι μια γνωστή διαδικασία, που διευκολύνει στην ορθή οργάνωση του χρόνου εργασίας, ωστόσο όταν υπάρχουν συχνές έκτακτες μεταβολές δημιουργεί σίγουρα μεγάλη πίεση (και πρόστιμα) στο θέμα της έγκαιρης γνωστοποίησης. Στο σκέλος δε της γνωστοποίησης των υπερωριών, πολλά πράγματα γίνονται γνωστά είτε την τελευταία στιγμή είτε και μετά την έναρξη της υπερωρίας.
Στην Απολογιστική Δήλωση, το κρίσιμο σημείο είναι να μην υπάρχουν ορφανά χτυπήματα, δηλαδή μη σημάνσεις κάρτας είτε κατά την είσοδο είτε κατά την έξοδο των εργαζομένων, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για επιβολή προστίμου 10.500€ σε επιτόπιο έλεγχο, ιδίως σε περιπτώσεις όπου το αρχικό δηλωμένο ωράριό του, δε θα ταιριάζει με την ώρα που θα γίνεται ο επιτόπιος έλεγχος.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι και στις 2 επιλογές, σε περίπτωση όπου ο εργαζόμενος βρεθεί στον χώρο εργασίας, παρότι έχει χτυπήσει την κάρτα εξόδου, εκεί το πρόστιμο είναι 10.500€, δηλαδή όσο και το – αρχικό – πρόστιμο της ανασφάλιστης εργασίας όπου βέβαια – στην ανασφάλιστη εργασία – δύναται να μειωθεί έως και τις 2.000€.
Υ.Γ. Επειδή μετά την ανακοίνωση της υπουργικής απόφασης δεχόμαστε εκατοντάδες ερωτήματα για το αν τελικά είναι υποχρεωτική η χρήση της Ψηφιακής Κάρτας από 1/1/2024 για βιομηχανίες και λιανεμπόριο θα σας αναφέρω ότι η υποχρεωτικότητα είναι τελείως τυπικός όρος, καθώς δεν υπάρχουν κυρώσεις. Άλλωστε, ακόμη και το ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ δεν είναι έτοιμο για να καλύψει τη νέα δυνατότητα της Απολογιστικής Δήλωσης, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Θεωρώ ωστόσο ότι, το 3μηνο (ή το 4μηνο) είναι ένα καλό διάστημα για πιλοτική εφαρμογή, καθώς μιλάμε για μια νέα υποχρέωση, η οποία δεν εξαρτάται μόνο από τις διαθέσεις «συμμόρφωσης» του εκάστοτε εργοδότη, αλλά και από την υποχρέωση εναρμόνισης με τη νομοθεσία από την πλευρά των εργαζομένων. Η αρχή αυτού του πιλοτικού διαστήματος ίσως φανεί πολύτιμη για την ενημέρωση των εργοδοτών για την έναρξη της προετοιμασίας τους. Κάτι τέτοιο φυσικά θα πρέπει να γίνει και από τον νομοθέτη, δηλαδή το Υπουργείο Εργασίας με αναλυτικές οδηγίες για κάθε περίπτωση και υποπερίπτωση.
Καλή Χρονιά σε όλες και όλους τους συναδέλφους με Υγεία, Δημιουργία, Αισιοδοξία και περίσσια Υπομονή & Δύναμη!
