Ως «σύνδρομο της πάπιας» στην ψυχολογία ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία το άτομο προσπαθεί να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση μιας τέλειας ζωής, ενώ ταυτόχρονα «κάτω από την επιφάνεια» εργάζεται σκληρά – ακόμη και ξεπερνώντας τις αντοχές του – για να τα βγάλει πέρα.
Ο όρος προέρχεται από την εικόνα των παπιών που μοιάζουν γλιστρούν ήρεμα στην επιφάνεια του νερού ενώ την ίδια στιγμή, κάτω από το νερό, κουνάνε τα πόδια τους γρήγορα και με ένταση για να κολυμπήσουν και να προχωρήσουν.
Το «σύνδρομο της πάπιας», που σαν όρος επινοήθηκε για πρώτη φορά στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, όπως σημειώνεται στο site ψυχικής υγείας Psychcentral, δεν είναι μια διαγνωσμένη ψυχική διαταραχή, αλλά μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.
Βασικά χαρακτηριστικά
Εξωτερική ηρεμία / Εσωτερική πάλη: Το άτομο φαίνεται να έχει τον έλεγχο και να τα καταφέρνει εύκολα σε όλες τις καταστάσεις. Στην πραγματικότητα, το άτομο μπορεί να νιώθει άγχος, πίεση και δυσκολίες, τις οποίες κρύβει από τους άλλους.
Προβολή τέλειας εικόνας και αίσθημα μοναξιάς: Οι άνθρωποι με το σύνδρομο αυτό συχνά προσπαθούν να διατηρήσουν μια εικόνα τελειότητας και επιτυχίας, φοβούμενοι ότι αν δείξουν τις αδυναμίες τους, θα θεωρηθούν λιγότερο ικανοί ή άξιοι. Λόγω της διαρκούς προσπάθειας να διατηρήσουν αυτή την εικόνα, μπορεί να νιώθουν μοναξιά και απομόνωση, καθώς πιστεύουν ότι οι άλλοι δεν μπορούν να κατανοήσουν τις δυσκολίες τους.
Συμπτώματα
Mερικά κοινά συμπτώματα που εμφανίζονται σε άτομα που βιώνουν το σύνδρομο της πάπιας είναι:
Συνεχή σύγκριση με άλλους
Μόνιμη αίσθηση ότι οι άλλοι βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση
Αίσθηση ότι αποτυγχάνεις να αντεπεξέλθεις στις απαιτήσεις της ζωής
Φόβος κριτικής ή επίπληξης
Αίσθηση πως ελέγχεται διαρκώς η απόδοσή σου από άλλους
Έχει παρατηρηθεί πως αναπτύσσεται συχνότερα σε άτομα τα οποία μεγάλωσαν σε οικογένειες με μεγάλη έμφαση στην επίτευξη στόχων ή με υπερπροστατευτικούς γονείς. Επιπλέον είναι πιο συχνό σε περιβάλλοντα όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και πίεση για επιτυχία, είτε σε επαγγελματικό είτε σε ακαδημαϊκό στάδιο.
Το σύνδρομο της πάπιας μπορεί να προκαλέσει υποκείμενες ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη και άγχος ή να εντείνει ήδη υπάρχοντα ψυχικά συμπτώματα. Μπορεί επίσης να προκαλέσει εξάντληση και burnout
Διαχείριση του συνδρόμου της πάπιας
Θεραπεία. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να προσφέρει σημαντική υποστήριξη και καθοδήγηση. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το άτομο να ανακαλύψει τρόπους για να διαχειριστεί το σύνδρομο της πάπιας και να βελτιώσει την ψυχική του ευεξία.
Φαρμακευτική αγωγή. Η φαρμακευτική αγωγή για την κατάθλιψη και το άγχος μπορεί επίσης να αποτελέσει μέρος της διαχείρισης του συνδρόμου της πάπιας. Τα αντικαταθλιπτικά ή τα αγχολυτικά φάρμακα μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Προφανώς τέτοιου είδους θεραπείες θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο με την καθοδήγηση του γιατρού για τα καλύτερα δυνατά οφέλη και τον περιορισμό του κινδύνου πιθανών παρενεργειών.
Αυτοφροντίδα. Δεν χρειάζεται να προσποιείσαι ότι όλα είναι καλά όταν δεν είναι. Ζήτα βοήθεια και συζήτα τα προβλήματα με αγαπημένα πρόσωπα, ενίσχυσε την ενσυνειδητότητα, καθόρισε όρια, και εστίασε σε SMART στόχους. Ο όρος SMART, που σημαίνει και «έξυπνος», προκύπτει ως ακρωνύμιο των στόχων Specific (συγκεκριμένοι), Measurable (μετρήσιμοι), Achievable (εφικτοί), relevant (ρεαλιστικοί/εφαρμόσιμοι) και Τme-based (χρονικά προσδιορισμένοι).
Το «σύνδρομο της πάπιας» προέρχεται πρωτίστως από το φόβο του ατόμου για το τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι και από την αντίληψη πως η άποψη αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική στη ζωή του. Η κατανόηση και η αντιμετώπιση του συνδρόμου της πάπιας μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη μιας πιο ισορροπημένης και υγιούς ζωής.
