Του Θάνου Τσίρου[email protected]
Ελπίδες ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα διατηρηθεί για μακρύ χρονικό διάστημα στα σημερινά επίπεδα των 84-85 ευρώ ανά μεγαβατώρα τρέφουν στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Αυτό θα σημαίνει απελευθέρωση δημοσιονομικού χώρου και δυνατότητα χρηματοδότησης πρόσθετων μέτρων στήριξης ειδικά στο «μέτωπο» των καυσίμων κίνησης.
Η κυβέρνηση έχει «δεσμεύσει» δημοσιονομικό χώρο 1,1 δισ. ευρώ συν περίπου 2,1 δισ. ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για να χρηματοδοτήσει τα μέτρα στήριξης για την ηλεκτρική ενέργεια μέχρι και το τέλος του χρόνου. Ωστόσο, αν η τιμή του φυσικού αερίου διατηρηθεί στα επίπεδα των 85 ευρώ, τότε θα προκύψει δημοσιονομικό όφελος της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιπλέον μέτρα στήριξης. Από την άλλη, σημαντική αναμένεται ότι θα είναι τελικώς η συμβολή της εισφοράς στα «ουρανοκατέβατα κέρδη» των εταιρειών ενέργειας, με την καθαρή δημοσιονομική απόδοση να υπολογίζεται πλέον στα 400-450 εκατ. ευρώ.
Το πακέτο των μέτρων στήριξης για την ενέργεια αποτελείται ουσιαστικά από τρία σκέλη:
Το πρώτο σκέλος αφορά την αναδρομική επιδότηση για την ενέργεια που κατανάλωσαν οι ένοικοι κύριας κατοικίας. Σε αυτό το σκέλος, το δημοσιονομικό μέρος έχει ουσιαστικά «κλειδώσει» και το μόνο που εκκρεμεί είναι να ενεργοποιηθεί η πλατφόρμα στις αρχές Ιουνίου για να ξεκινήσει η υποβολή των αιτήσεων.
Το δεύτερο σκέλος αφορά την επιδότηση των λογαριασμών του Μαΐου και του Ιουνίου. Ενώ για τον Μάιο οι τιμές επιδότησης έχουν ήδη ανακοινωθεί, για τον Ιούνιο αυτό μένει να γίνει προς το τέλος του μήνα. Φαίνεται ότι προκύπτει και από αυτό το πεδίο μια δημοσιονομική ελάφρυνση, καθώς στο διάστημα από την 1η Μαΐου μέχρι και σήμερα η μέση τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας έχει διαμορφωθεί στα 226 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή περίπου 10% χαμηλότερα σε σχέση με τον Απρίλιο.
Αυτή η μείωση θα επηρεάσει προς τα κάτω και το ύψος της επιδότησης (τον Μάιο αποφασίστηκε οι πρώτες 150 κιλοβατώρες να επιδοτηθούν με 0,205 ευρώ ανά κιλοβατώρα, οι επόμενες 150 με 0,16 ευρώ και οι κιλοβατώρες άνω των 300 με 0,1 ευρώ). Υπολογίζεται ότι η επιδότηση για τις πρώτες 150 κιλοβατώρες θα διαμορφωθεί για τον Ιούνιο σε 0,18 ευρώ, για τις επόμενες 150 σε 0,145 ευρώ και για τις πάνω από 300 κιλοβατώρες σε 0,09 ευρώ. Αυτό μπορεί να σημαίνει και εξοικονόμηση περίπου 50 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προϋπολογισθέν ποσό.
Μόνιμος μηχανισμός
Το τρίτο σκέλος είναι ο μόνιμος μηχανισμός που θα λειτουργήσει από τον Ιούλιο και (τουλάχιστον) μέχρι το τέλος του χρόνου. Ύστερα από τις διαπραγματεύσεις που έγιναν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το τελικό σχήμα φαίνεται ότι θα προβλέπει τη θέσπιση πλαφόν στην τιμή με βάση την οποία θα αμείβονται οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, πλαφόν το οποίο θα διαφοροποιείται ανάλογα με το καύσιμο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (το μεγαλύτερο κόστος το έχει ο παραγωγός με φυσικό αέριο, ακολουθεί ο λιγνίτης και το φθηνότερο κόστος αυτή τη στιγμή το έχει ο παραγωγός με ΑΠΕ).
Ο παραγωγός θα εξακολουθεί να αμείβεται με βάση την τιμή που θα διαμορφώνεται από το ημερήσιο κλείσιμο στο χρηματιστήριο ενέργειας, αλλά τη διαφορά ανάμεσα σε αυτή την τιμή και στο ορισμένο με βάση το πλαφόν κόστος του θα την αποδίδει στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Στο ίδιο Ταμείο θα συσσωρεύονται και οι πόροι από τα κέρδη που αποδίδει το χρηματιστήριο των ρύπων. Οι πόροι που θα συσσωρεύονται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης θα διοχετεύονται για την επιδότηση της κιλοβατώρας που θα πληρώνει ο τελικός καταναλωτής. Μέχρι εδώ δεν προκύπτει δημοσιονομικό κόστος.
Ο κρατικός προϋπολογισμός θα παρεμβαίνει για να στηριχτεί ακόμη περισσότερο η τελική τιμή της κιλοβατώρας. Ο στόχος είναι η ανώτατη τιμή για τον καταναλωτή να συγκρατηθεί στα 14-15 λεπτά ανά κιλοβατώρα και για τον δικαιούχο του κοινωνικού τιμολογίου (περίπου 1,2 εκατομμύριο νοικοκυριά) να μην ξεπερνά τα 10-11 λεπτά ανά κιλοβατώρα, ώστε η τιμή για τα φτωχότερα νοικοκυριά να επιστρέψει πρακτικά στα προ κρίσης επίπεδα. Μέχρι το τέλος του έτους έχουν δεσμευτεί 1,1 δισ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό αποκλειστικά για να στηριχτεί ο μηχανισμός.
Ο υπολογισμός έχει γίνει με τιμή χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος στα 240 ευρώ ανά μεγαβατώρα και τιμή φυσικού αερίου στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Αν οι τιμές διατηρηθούν επί μακρόν σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 10%-15% σε σχέση με τα προαναφερθέντα, τότε το δημοσιονομικό κόστος μπορεί να περιοριστεί κατά 300-400 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου.
