Του Νίκου Μπέλλου[email protected]
Επιστροφή του ΑΕΠ στα 217 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2025 θα προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα. Η επιστροφή στην ανάκαμψη θα ξεκινήσει από φέτος – με το ΑΕΠ να κλείνει τη χρονιά στα 172,1 δισ. ευρώ έναντι 165,8 δισ. ευρώ το 2020. Πολύ ισχυρή ανάκαμψη προβλέπεται για όλη την περίοδο από το 2023 έως το 2025, με το ΑΕΠ να «κερδίζει» πάνω από 10 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Η ταχεία ανάκαμψη θα επιτρέψει και την επιστροφή στα πλεονάσματα ακόμη και σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης.
Η περίοδος των πολύ υψηλών ελλειμμάτων φαίνεται ότι κλείνει φέτος. Για το 2021 προβλέπεται ότι το έλλειμμα θα φτάσει στα 16,99 δισ. ευρώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης.
Για το 2022, θα περιοριστεί στα 5,712 δισ. ευρώ, ενώ για το 2023 θα διαμορφωθεί στα 846 εκατ. ευρώ. Από το 2024 θα έχουμε επιστροφή στα πλεονάσματα και σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, με το ποσό να διαμορφώνεται στα 989 εκατ. ευρώ για το 2024 και στα 3,107 δισ. ευρώ για το 2025. Κάτι που σημαίνει ότι το 2025 θα έχουμε πλεόνασμα 1,4%. Σε πρωτογενές επίπεδο -χωρίς δηλαδή τους τόκους- το έλλειμμα από 7,1% φέτος θα πέσει στο 0,5% το 2022 και θα γίνει πλεόνασμα 2 μονάδων το 2023. Θα φτάσουμε στο 2,8% το 2024 και στο 3,7% το 2025 λόγω της ανάπτυξης και όχι της επιβολής περιοριστικών μέτρων είτε στο σκέλος των εσόδων είτε στο σκέλος των δαπανών.
Μικρότερη ύφεση
Οι βασικές προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου αποκαλύπτονται από την έκθεση του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, το οποίο τονίζει ότι η μικρότερη του αναμενομένου ύφεση στο πρώτο τρίμηνο βελτιώνει τις προσδοκίες για ανάκαμψη κατά το 2021. «Εξάλλου, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και ο ΟΟΣΑ, στις πρόσφατες εκτιμήσεις τους, προβλέπουν ρυθμό μεγέθυνσης για το 2021 ύψους 4,1% και 3,8% αντίστοιχα έναντι 3,6% που προβλέπει το ΥΠΟΙΚ» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Έσοδα γενικής κυβέρνησης
Το σύνολο των εσόδων σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης περιορίστηκε στα 79,924 δισ. ευρώ το 2020 λόγω της πανδημίας. Από φέτος, όμως, εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει μια ανοδική πορεία, η οποία προβλέπεται ότι θα φέρει τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης στα 97,371 δισ. ευρώ. Η κατακόρυφη αύξηση κατά περίπου 17,5 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα 6 χρόνια θα επιδιωχθεί να προέλθει από την αύξηση του ΑΕΠ και όχι από την αύξηση των φορολογικών συντελεστών ή την προσθήκη νέων φόρων. Γι’ αυτό και αυτή η αύξηση δεν συνοδεύεται από αύξηση της αναλογίας των εσόδων ως προς το ΑΕΠ. Το αντίθετο, προβλέπεται ότι τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης θα μειωθούν από το 46,5% του ΑΕΠ, που ήταν το 2019, στο 44,9% μέχρι το 2025. Σε απόλυτο αριθμό, τα έσοδα θα αυξηθούν κατά 14,3% την περίοδο 2019-2025, ενώ το ΑΕΠ κατά 18,3%, κάτι που δικαιολογεί και τη μείωση της αναλογίας των εσόδων ως προς το ΑΕΠ.
Φορολογία ακινήτων
Για τους φόρους περιουσίας -οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας λόγω της αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών αλλά και των επιπτώσεων που θα προκληθούν στους φόρους ακινήτων- το μεσοπρόθεσμο θα προβλέπει σταθερή απόδοση περίπου 2,5 δισ. ευρώ για όλη την περίοδο μέχρι και το 2025. Η μεταβολή εκτιμάται ότι θα είναι αρνητική, της τάξεως του 8,1%, για την περίοδο 2019-2025, ενώ η αναλογία θα μειωθεί στο 1,2% από 1,5% του ΑΕΠ που ήταν το 2019. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ενώ τα εισοδήματα των πολιτών θα αυξάνουν (παρακολουθώντας τη μεταβολή του ΑΕΠ), οι φόροι ακινήτων θα περιμένουν στο ίδιο επίπεδο.
Φόρος εισοδήματος
Για τους φόρους εισοδήματος προβλέπεται γενναία αύξηση από τα 17,932 δισ. ευρώ του 2019 και τα 15,312 δισ. ευρώ του 2020, στα 21,18 δισ. ευρώ. Για την ακρίβεια η αύξηση θα ξεκινήσει μετά το τέλος του 2021. Και αυτό διότι για φέτος προβλέπεται περαιτέρω πτώση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος στα 14,535 δισ. ευρώ. Ο πήχης ανεβαίνει στα 16,227 δισ. ευρώ για το 2022, στα 18,586 δισ. ευρώ για το 2023, στα 19,789 δισ. ευρώ για το 2024 και στα 21,182 δισ. ευρώ για το 2025. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα έσοδα θα έχουν την ίδια ακριβώς αναλογία το 2025 συγκριτικά με το 2019 (9,8% του ΑΕΠ), ενώ η αύξηση κατά την περίοδο 2019-2025 θα φτάσει στο 18,1%.
Αγαθά και υπηρεσίες
Για τους φόρους στα αγαθά και τις υπηρεσίες -εδώ περιλαμβάνεται κυρίως ο ΦΠΑ και οι φόροι κατανάλωσης- έχουμε επίσης πρόβλεψη για σημαντική αύξηση χωρίς μεταβολή της αναλογίας ως προς το ΑΕΠ. Κάτι που σημαίνει ότι και πάλι δεν προβλέπεται αύξηση συντελεστών αλλά πρόσθετα έσοδα που θα προέρχονται από την αύξηση της πίτας. Τα έσοδα από φόρους σε αγαθά και υπηρεσίες ανέρχονταν το 2019 στα 22,809 δισ. ευρώ, με την αναλογία να διαμορφώνεται στο 12,4% του ΑΕΠ. Το 2025, η αναλογία θα παραμείνει στο 12,3% του ΑΕΠ. Τα έσοδα όμως θα αυξηθούν κατά 16,7% την περίοδο 2019-2025.
Μείωση των δαπανών
Για τις δαπάνες σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης προβλέπεται μείωση της αναλογίας από το 45,3% του ΑΕΠ στο 43,4% του ΑΕΠ μέχρι το 2025 και ταυτόχρονη αύξηση του ποσού σε απόλυτο αριθμό κατά 13,4%, από τα 83,12 δισ. ευρώ το 2019, στα 94,26 δισ. ευρώ το 2025. Φυσικά, οι δαπάνες θα κορυφωθούν φέτος φτάνοντας στα 98,468 δισ. ευρώ. Ωστόσο, περιλαμβάνεται η δαπάνη για τα μέτρα στήριξης, τα οποία μόνο για φέτος εκτιμώνται στα 15,9 δισ. ευρώ. Η απόσυρση θα γίνει από το 2022 και γι’ αυτό προβλέπεται και μείωση των δαπανών από τα 98,46 δισ. ευρώ στα 92 δισ. ευρώ και για το 2022 και για το 2023. Σε όλες τις επιμέρους κατηγορίες προβλέπεται μείωση της αναλογίας των δαπανών ως προς το ΑΕΠ. Με μια εξαίρεση: τις επενδυτικές δαπάνες. Για τις αμοιβές προσωπικού, προβλέπεται ότι το ποσοστό θα πέσει από το 9,6% στο 8,8%, για τις κοινωνικές παροχές από το 21,4% στο 19,2%, ενώ για τις επενδυτικές δαπάνες θα έχουμε αύξηση από το 3,3% στο 5,3%.
Επικυρώθηκε χθες η 10η αξιολόγηση της οικονομίας
Το Εurogroup επικύρωσε χθες τη δέκατη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας της χώρας, δίνοντας το «πράσινο φως» για νέα ελάφρυνση του δημόσιου χρέους της τάξης των 748 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 640 εκατ. ευρώ θα εκταμιευθούν τις επόμενες βδομάδες.
Ταυτόχρονα συζητήθηκε, αφού συμφωνήθηκε με τους θεσμούς, η πρόταση της κυβέρνησης για τη μόνιμη μείωση του ΦΠΑ σε 5 ελληνικά νησιά (Χίος, Λέρος, Σάμος, Κως και Λέσβος), αλλά συμφωνήθηκε να παραμείνουν μειωμένοι οι συντελεστές για όσο διάστημα λειτουργούν σε αυτά δομές αιτούντων άσυλο. Η μείωση του ΦΠΑ στα πέντε «προσφυγονήσια» θα νομοθετηθεί την ερχόμενη εβδομάδα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Εurogroup, έπειτα από μια απότομη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας το 2020, οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής δείχνουν σημαντική οικονομική ανάκαμψη στην Ελλάδα το 2021 και το 2022.
Οι υπουργοί επισημαίνουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στις δύσκολες συνθήκες της πανδημίας Co-19 και πιο συγκεκριμένα «χαιρετίζουν» την εφαρμογή και την έναρξη ισχύος της μεγάλης μεταρρύθμισης του ελληνικού πλαισίου αφερεγγυότητας που συμφωνήθηκε πέρυσι.
Χαιρετίζουν επίσης την εφαρμογή του τρίτου και τελευταίου πυλώνα του Εγγυημένου Ελάχιστου Εισοδήματος. Όπως αναφέρουν, με την εφαρμογή του μέτρου αυτού η Ελλάδα έχει ένα αποτελεσματικό και στοχευμένο πλαίσιο για την παροχή κοινωνικής υποστήριξης και εξατομικευμένων υπηρεσιών απασχόλησης, στοχεύοντας έτσι άμεσα σε βελτιώσεις στα επίπεδα φτώχειας.
Άλλοι τομείς στους οποίους έχει επιτευχθεί καλή πρόοδος περιλαμβάνουν τη διαχείριση ανθρώπινων πόρων του δημόσιου τομέα, ιδίως όσον αφορά τη φορολογική διοίκηση, τις δημόσιες συμβάσεις και τα μέτρα για την ενίσχυση της υλοποίησης μεγάλων δημόσιων επενδυτικών σχεδίων.
Μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι
Πάντως, το Εurogroup σημειώνει ότι η αυξημένη αβεβαιότητα που συνεπάγεται η πανδημία εξακολουθεί να υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν αποφασιστικά οι υφιστάμενοι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι και προκλήσεις που εντοπίστηκαν στη 10η έκθεση ενισχυμένης παρακολούθησης.
Ενθαρρύνει τις ελληνικές αρχές να συνεχίσουν και, όπου είναι απαραίτητο, να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα και να προχωρήσουν στην εφαρμογή του σχεδίου εκκαθάρισης καθυστερούμενων οφειλών.
Σημαντικές μεταρρυθμίσεις
Αναφερόμενος στην απόφαση ο επίτροπος για την Οικονομία Πάολο Τζεντιλόνι, μίλησε για πολύ θετική εξέλιξη και την απέδωσε στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησε η κυβέρνηση επιταχύνοντας -όπως είπε- τον ρυθμό.
Τέλος, ο επικεφαλής του ΕSM Κλάους Ρέγκλινγκ δήλωσε ικανοποιημένος από την πολύ καλή συνεργασία με την κυβέρνηση και τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα. Αναφερόμενος στα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους είπε ότι από τα 748 εκατ. ευρώ των μέτρων ελάφρυνσης, 640 εκατ. ευρώ που προέρχονται από τα κέρδη κεντρικών τραπεζών θα εκταμιευθούν στην Ελλάδα, ενώ τα υπόλοιπα 108 εκατ. ευρώ είναι έμμεσο όφελος από τα επιτόκια δανεισμού.
