Μαρτυρία 1η : «Όταν για πρώτη φορά μου ασκήθηκε βία από τον σύζυγό μου, πήγα στην αστυνομία που βρισκόταν κοντά στο σπίτι ενός συγγενή μου (σύμφωνα με την αστυνομία δεν ήμουν στο σωστό τμήμα, διότι το νούμερο της διεύθυνσης, ήταν σε άλλο αστυνομικό τμήμα). Παρουσιάστηκα μπροστά στον αστυνόμο μέσα στα αίματα στο πρόσωπο από τη μύτη και το στόμα…Ήμουν πολύ χάλια!»
Οι μαρτυρίες των γυναικών που βιώνουν τον εφιάλτη της ενδοοικογενειακής βίας, σοκάρουν πάντα… Όταν βρίσκουν τη δύναμη να αντισταθούν και να μιλήσουν, όταν έρχονται αντιμέτωπες με το «τέρας» της κακοποίησης, τα λόγια τους γίνονται γροθιά στο στομάχι μιας κοινωνίας που πολλές φορές κλείνει τα μάτια στο πρόβλημα της διπλανής πόρτας. Στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, οι ιστορίες αυτές, αποκτούν φωνή καθημερινά και καταγράφονται…
Μαρτυρία 2η: «Δεν έδωσε καμία συνέχεια και ούτε ιδιαίτερη προσοχή στην κατάστασή μου. Παρόλα αυτά, μου εξήγησε ότι μόνο επίπληξη θα του κάνανε και τίποτε άλλο. Όμως όχι στο δικό του τμήμα. Έπρεπε να πάω στο άλλο και με το τακούνι του παπουτσιού μου σπασμένο… Μην έχοντας άλλες δυνάμεις, βγήκα έξω και πήρα ένα ταξί για να πάω σπίτι… Όταν έφτασα πλέον, πήρα τηλέφωνο στο 15900… Δεν μου έδωσαν καμία σιγουριά για το πώς θα προχωρήσω νομικά… Αισθάνθηκα μόνη, χωρίς πλάτες…
Εκείνος γύρισε μετά από πολύ ώρα στο σπίτι. Ήταν καλοκαίρι και είχε αγώνες ποδοσφαίρου. Γιατί το επισημαίνω; Διότι είχε πολλά νεύρα για το τίποτα, σχετικά με αυτό και εγώ… δεν έφταιγα. Ότι και αν του έλεγα, δεν ήθελε να ακούσει κιχ. Μαύρο καλοκαίρι…»
Οι κακοποιημένες γυναίκες, όταν μπορέσουν να διακρίνουν ένα χέρι βοηθείας να απλώνεται, κυρίως αποκτούν ελπίδα. Ένα συναίσθημα χαμένο, από την καταπίεση, τις μελανιές, τις σπασμένες μύτες…Γιατί τα εμπόδια, όπως αυτά καταγράφονται από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου, είναι πολλά και τα συναντούν σε κάθε βήμα της προσπάθειας «απόδρασής» τους από τον εφιάλτη…Ακόμα και μέσα στην οικογένεια…Στον κοινωνικό περίγυρο…Ακόμα και αν αυτή η απόδραση, τους έχει πάρει σχεδόν…δύο δεκαετίες…
Μαρτυρία 3η: Εμπόδια… Πρώτα απ’ όλα, και για 17 χρόνια, την απειλή του πρώην συζύγου μου ότι δεν πρόκειται να κάνεις τίποτα και ειδικά τα τελευταία χρόνια έτσι όπως είσαι. Ένιωθα να καταποντίζομαι και να νιώθω ότι έτσι είναι τα πράγματα.
Σκεφτόμουν πιθανά στηρίγματα αλλά από φόβο ίσως δεν καταλάβαινα κάτι, έστω και μηδαμινό. Τυχαία σε μια εκπομπή στην τηλεόραση με ανάλογο θέμα «Για την κακοποίηση γυναικών» μια πολύ γνωστή σύμβουλος σχέσεων μετά από πολλά που είπε αυτό που με ταρακούνησε, ήταν ότι αν μπορεί κάποια ας μαζέψει λίγα χρήματα και όταν ξανασυμβεί να μπορεί να αντισταθεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Το έκανα πράξη. Αλλά βρήκα όμως άλλα εμπόδια όταν ξανασυνέβη. Άρνηση από τα παιδιά μας για την τελική απόφασή μου ότι πρέπει να φύγω απ’ αυτή τη σχέση.
Άρνηση να παραστούν στο δικαστήριο να πουν ότι έλεγαν στις οικογενειακές συγκεντρώσεις…
Άρνηση από τις φίλες μου για να παραστούν στο δικαστήριο που μετά από αλλεπάλληλες συζητήσεις τελικά ήρθαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.»
Κι αν κάποιος πιστεύει ότι δεν έχει τα χαρακτηριστικά αυτά που θα μπορούσαν να τον παγιδεύσουν σ’ έναν φαύλο κύκλο κακοποίησης, τότε καλά θα κάνει να το ξανασκεφτεί, γιατί τα θύματα, μας λέει η κυρία Κική Πετρουλάκη, ψυχολόγος και μέλος του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, δεν έχουν συγκεκριμένο προφίλ…
«Όσον αφορά στην ηλικία τους, όσο πιο μεγάλες σε ηλικία είναι οι γυναίκες, όταν προσεγγίζουν να ζητήσουν βοήθεια, τόσα περισσότερα χρόνια έχουν κακοποιηθεί πριν. Ενώ οι δράστες, το μόνο χαρακτηριστικό που τους ομαδοποιεί, είναι το ότι έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη να ελέγχουν τη ζωής των ανθρώπων που θεωρούν περιουσία τους. Δηλαδή της συντρόφου και των παιδιών τους. Κι αυτό είναι που τους κάνει πραγματικά επικίνδυνους. Αυτό είναι το κοινό τους χαρακτηριστικό και αυτό είναι που πρέπει να διαχειριστούμε.»
claudia soraya/unsplash
«Δεν αυξήθηκαν τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, απλά καταγράφονται μετά τη δολοφονία της Κυριακής Γρίβα»
Οι παραπάνω ιστορίες κακοποίησης, που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο, δεν είναι παρά ένα μικρό δείγμα της σκληρής πραγματικότητας που καλείται να αντιμετωπίσει μέσα από τα θύματα και να βοηθήσει, η κυρία Πετρουλάκη και οι επιστημονικοί συνεργάτες της. Βία σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική κακοποίηση… συναισθηματικός εκφοβισμός, απομόνωση, έλεγχος, καταδίωξη, οικονομική κακοποίηση… Το τελευταίο διάστημα η ενδοοικογενειακή βία, φαίνεται να παίρνει -τουλάχιστον στα δικά μας μάτια- διαστάσεις επιδημίας…Κάθε μέρα, χωρίς υπερβολή, σύντροφοι κακοποιούν τις συζύγους/ συντρόφους τους και πολλές φορές, φτάνουν μέχρι και τη δολοφονία. Έχει όμως πράγματι κάτι αλλάξει ή μήπως τώρα «πέφτει φως», στη σκοτεινή καθημερινότητα χιλιάδων ανθρώπων που ζουν ανάμεσά μας και φοβούνται ακόμη και ν’ αναπνεύσουν στο πλευρό του κακοποιητή τους; Η κυρία Πετρουλάκη, μας εξηγεί…
«Αυτό που εσείς βλέπετε ως αύξηση, στην πραγματικότητα είναι ένα κομμάτι της καθημερινότητας, που υπήρχε και παλιά. Αυτό που έχει αλλάξει αυτή τη στιγμή είναι ότι όταν μια γυναίκα προσφεύγει στην αστυνομία, αυτό θα καταγραφεί. Δηλαδή ο αυτεπάγγελτος χαρακτήρας που έχει η ενδοοικογενειακή βία, τηρείται αυτή τη στιγμή και γι αυτό και βλέπετε τη μεγάλη αύξηση στα νούμερα των καταγγελιών. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Το δεύτερο κομμάτι που εξηγεί το γιατί αυξήθηκαν τώρα και γιατί άρχισε να εφαρμόζεται ο αυτεπάγγελτος χαρακτήρας, είναι η δολοφονία της Κυριακής στο Αστυνομικό τμήμα. Όπου εδώ τώρα, οι άνθρωποι, οι οποίες είναι γυναίκες ελπίζουν -επειδή φαίνεται πράγματι η αστυνομία φαίνεται να έχει την επιθυμία να διορθώσει μερικά πράγματα- ότι αυτή τη φορά θα προστατευθούν.»
Η στυγερή δολοφονία της Κυριακής Γρίβα, έξω από το αστυνομικό τμήμα των Αγίων Αναργύρων είναι το κομβικό σημείο, σύμφωνα με την κυρία Πετρουλάκη, του πριν και του μετά…Τώρα, ο αυτεπάγγελτος χαρακτήρας του αδικήματος τηρείται πιστά, δηλώνει στο Flash.gr…
«Πριν, αυτό που γινόταν ήταν ότι μπορεί να πήγαινε μια γυναίκα, να έλεγε σας παρακαλώ, κάντε κάτι κινδυνεύω και να της λέγανε… “θέλετε να κάνετε μήνυση; Όχι θα έλεγε αυτή”, όπως έγινε και με την Κυριακή…Kαι ο λόγος που δεν θέλουν οι πιο πολλές, είναι επειδή δεν τους παρέχεται προστασία ή επειδή το έχουν ξανακάνει. Δηλαδή, έχουν κάνει μήνυση και αντί να προστατευτούν, χειροτερεύει η κατάσταση, με τον δράστη να γίνεται πιο εκδικητικός και εκεί η αστυνομία αυτά τα άφηνε να χάνονται. Ενώ τώρα δεν τα αφήνει να χαθούν. Η δικογραφία συνεχίζεται, είτε η γυναίκα πει ναι, είτε πει όχι! Αυτεπάγγελτα διωκόμενα αδικήματα, ούτε την πάρεις πίσω μπορείς την καταγγελία, ούτε ακόμα και αν πεις… “εγώ δεν θέλω την ποινική του δίωξη” , η δικογραφία οφείλει να συνεχιστεί και αυτό γίνεται αυτή τη στιγμή.»
milada vigerov/unsplash
Τι χρειάζεται για να μπορέσουν να ξεφύγουν τα θύματα
Αυτό που χρειάζεται, για να μπορέσουν οι γυναίκες να ξεφύγουν από τον δυνάστη τους, σύμφωνα με την Πρόεδρο του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Δικτύου, είναι περισσότερη, ουσιαστική υποστήριξη στο θύμα και στα παιδιά που βιώνουν είτε άμεσα, είτε έμμεσα την κακοποίηση. Μια εποπτεία της ασφάλειάς τους, αλλά και δραστικές κινήσεις κατά του δράστη, όπως έξωση από την οικογενειακή εστία. Μια δυνατότητα που παρέχεται από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που σκοπό έχει την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και την προστασία των θυμάτων, θέτοντας παράλληλα τέλος στην ατιμωρησία των δραστών…
«Αυτό που ακούμε καμιά φορά από την αστυνομία να λέει, κάνουμε follow up , δηλαδή θα ξαναπάρουμε τηλέφωνο τη γυναίκα που κατήγγειλε κάτι για να δούμε αν όλα είναι. Ε, αυτό θέλει μια καθημερινή επαφή, έστω στην αρχή ειδικά που ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Μετά την καταγγελία εννοώ, άσχετα αν έχει υποβληθεί μήνυση ή όχι. Και θέλει και δυνατότητα αμφίδρομης επικοινωνίας. Να μπορεί δηλαδή η γυναίκα να πάρει τηλέφωνο και να πει … “τώρα είναι έξω από το σπίτι και θέλει να μου σπάσει την πόρτα, τώρα με απειλεί”.
Ωστόσο, κυρία Πετρουλάκη, πολλές γυναίκες όταν τους προτείνεται, δεν θέλουν να οδηγηθούν σε δομές, οι οποίες υπάρχουν…
«Βεβαίως. Γιατί να οδηγηθεί η γυναίκα και τα παιδιά της σε δομές; Από το 2018 έχουμε τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, το νόμο 4531, ο οποίος λέει ότι ένα βασικό μέτρο προστασίας, είναι η έξωση του δράστη και η απαγόρευση προσέγγισης. Γιατί πρέπει να ξεσπιτώνουμε μητέρες και παιδιά, να τα τρέχουμε σε ξενώνες που και οι συνθήκες διαβίωσης, ενδεχομένως, δεν είναι οι κατάλληλες; Να χάνουν τους φίλους τους, τα σχολεία τους, τη σειρά τους; Να μένουν εκεί για όσο καιρό αντέχουν ή για όσο καιρό τους παρέχετε αυτό και μετά τι; Μετά να ξαναγυρίσουν πίσω, να παρακαλέσουν τον δράστη;
Γιατί αν είναι να κάνουν έξωση στον δράστη που έχουμε νομικά τα εργαλεία να το κάνουμε, για ποιο λόγο η γυναίκα να πάει σε δομή; Θα μπορούσε κάλλιστα να μείνει στο σπίτι της, με το panic button της και όταν τολμήσει ο δράστης να πατήσει το κατώφλι της να τον συλλάβουν. Αλλά αυτό χρειάζεται και έναν/ μια εισαγγελέα που θα δώσει τους περιοριστικούς όρους της έξωσης του δράστη, άμεσα ή χρειάζεται μια αλλαγή σε θεσμικό επίπεδο ή νομοθετικό, όπως έχουν άλλες χώρες, αυτή τη δυνατότητα, να την έχει και η αστυνομία, η οποία με το που δέχεται την καταγγελία να κάνει και την έξωση.»
