Της Ανθής Αγγελοπούλου
Ο HPV ευθύνεται για το 5% όλων των καρκίνων παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και αιδοίου, της κεφαλής & τραχήλου, του πέους, του πρωκτού και των γεννητικών κονδυλωμάτων, επηρεάζοντας σημαντικά και τα δύο φύλα.
Μέχρι σήμερα σε πολλά κράτη οι πολιτικές υγείας έχουν εστιάσει στην πρόληψη των κοριτσιών. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το φορτίο της νόσου από τον HPV στους άνδρες είναι υψηλό και ευθύνεται για περίπου ~10.000 περιστατικά ανδρικών καρκίνων και ~390.000 περιπτώσεις πρωκτογεννητικών κονδυλωμάτων στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα αγόρια έχουν υψηλή πιθανότητα νόσησης ανεξαρτήτως ηλικίας, ενώ έχουν και χαμηλότερη ανοσολογική απόκριση στη φυσική λοίμωξη από ό,τι τα κορίτσια. Όπως εξηγούν, τα αντισώματα που παράγουν οι άνδρες δεν είναι επαρκώς «ανθεκτικά» έναντι του HPV, καθιστώντας τους ιδιαίτερα ευαίσθητους σε επακόλουθες ασθένειες και λοιμώξεις από τον HPV.
Θεωρώντας λοιπόν, τον HPV ως έναν ιό που επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες, υπο-εκτιμάται σημαντικά το βάρος της νόσου στους άνδρες. Συνεπώς ο εμβολιασμός είναι το μοναδικό μέσο πρόληψης για τα αγόρια και αναμένεται, εκτός από την άμεση προστασία που θα τους παρέχει, να βοηθήσει «εμμέσως» και στη προφύλαξη των κοριτσιών. Παράλληλα, ο αποκλεισμός των αγοριών από τον εμβολιασμό έναντι του HPV πλήττει την ισότητα των δύο φύλων, δημιουργώντας διακρίσεις όσον αφορά την ευημερία και την υγεία των αγοριών έναντι των κοριτσιών.
Ο εμβολιασμός κατά του HPV είναι μία οικονομικά αποδοτική λύση για το σύστημα υγείας
Με βάση τα δεδομένα κόστους-αποτελεσματικότητας από διάφορες χώρες της Ευρώπης επιβεβαιώνεται ότι η μετάβαση σε ένα εμβολιαστικό πρόγραμμα και για τα δύο φύλα είναι οικονομικά αποδοτική λύση σε σχέση με τον εμβολιασμό μόνο των κοριτσιών. Ο εμβολιασμός κατά του HPV μπορεί επίσης να θεωρηθεί επένδυση με σημαντική απόδοση στο σύστημα υγείας (Return of investment/ROI). Μελέτη που έγινε από το Ινστιτούτο Office of Health Economics έδειξε ότι η βρετανική κυβέρνηση με το υπάρχον πρόγραμμα εμβολιασμού των κοριτσιών ηλικίας 12 ετών σώζει 140 ζωές κοριτσιών εξασφαλίζοντας υψηλή ανταποδοτικότητα ως 50% ενώ, για κάθε 1 £ που δαπανά η κυβέρνηση, παίρνει πίσω 1,5 £.
Επίσης, πρόσφατη μελέτη της McKinsey έδειξε ότι το παγκόσμιο φορτίο των νόσων μπορεί να μειωθεί κατά περίπου 40% τις επόμενες δεκαετίες με πάνω από 70% του οφέλους να προέρχεται από τη στήριξη της πρόληψης μέσω μιας πληθώρας μέτρων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται ο εμβολιασμός. Η καλύτερη υγεία θα διασφαλίσει μια υγιή κοινωνία και μια υγιή οικονομία. Μάλιστα, η καλύτερη υγεία θα μπορούσε να συνεισφέρει 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια στο ΑΕΠ της Ευρώπης έως το 2040, ισοδύναμο με μια αύξηση 10% ή επιπλέον 0,5% του ΑΕΠ ετήσια ανάπτυξη πάνω από τις τρέχουσες ετήσιες προβλέψεις, καθώς θα έχουμε λιγότερους θανάτους, μειωμένη νοσηρότητα, μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στην εργασία και αυξημένη παραγωγικότητα.
Η Ελλάδα, διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα εμβολιαστικά προγράμματα, τόσο στην κάλυψη του παιδικού όσο και του εφηβικού και ενήλικα πληθυσμού. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικά κενά, όπως είναι ο προληπτικός εμβολιασμός των αγοριών για τον HPV. Συγκεκριμένα, αποζημιώνεται μόνο ο εμβολιασμός των κοριτσιών και ενηλίκων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (συμπεριλαμβανομένων μόνο ενηλίκων ανδρών όπως οι MSM και οι ανοσοκατεσταλμένοι). Συνεπώς είναι πιο απαραίτητη από ποτέ, η ανανέωση του Προγράμματος Εμβολιασμού διότι όπως λένε οι ειδικοί, θα ενδυναμώσει την εμπιστοσύνη του πληθυσμού στην προτεραιότητα που έχει θέσει η κυβέρνηση για την αξία του εμβολιασμού. Η ανανέωση του θα σηματοδοτήσει μία επιστροφή στην κανονικότητα και την επένδυση του συστήματος στην προαγωγή της υγείας μέσω του εμβολιασμού. Να υπενθυμίζουμε ότι η τελευταία ανανέωση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών για παιδιά και εφήβους είχε γίνει τον Ιούνιο του 2020, με την επικαιροποίησή του πλέον να παρουσιάζει καθυστέρηση λόγω της πανδημίας.
Όπως ανέφεραν και η διευθύντρια του Τμήματος Ανοσοποίησης και Εμβολίων της Unicef Κέιτ O’Μπράιαν,, στον ΠΟΥ αλλά και η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρία, η πανδημία της Co-19 οδήγησε σε μια μεγάλη οπισθοδρόμηση του παιδικού εμβολιασμού, οδηγώντας μας πάνω από μια δεκαετία πίσω. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του τοίχους ανοσίας απέναντι σε ασθένειες που μέχρι σήμερα είχαν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μέσω των εμβολίων.
Η ανάγκη ένταξης των αγοριών στις συστάσεις εμβολιασμού έναντι του HPV στην Ελλάδα κινείται προς την κατεύθυνση του οράματος για την εξάλειψη του HPV εναρμονιζόμενη με τις διεθνείς στρατηγικές για την εξάλειψη του HPV και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός κατά του ΗPV αποτελεί μέρος της στρατηγικής τόσο του Π.Ο.Υ όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση του καρκίνου. Μάλιστα, στις 17 Νοεμβρίου το 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας όταν όλες οι χώρες καταφέρουν να έχουν
90% των κοριτσιών 70% των γυναικών να εξετασθούν προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακρίβειας (HPV test) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχουν ενδεδειγμένης θεραπείας και υποστηρικτικής φροντίδας.
Ενώ, το Φεβρουάριο του 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνοντας το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, έχει συμπεριλάβει μεταξύ των κύριων προληπτικών δράσεων τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τον HPV-εμβολιασμό σε ποσοστό μεγαλύτερο του >90% των κοριτσιών και αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού των αγοριών.
