Του Γιώργου Δαλιάνη, με τη συνεργασία του Γιάννη Αρτσίτα και της Νίκης Χατζοπούλου*
Σε
παλαιότερη αρθρογραφία μας (βλ. «Κρυπτονομίσματα και φορολογία») είχαμε
τοποθετηθεί σχετικά με την φορολόγηση της υπεραξίας που προκύπτει από
την αγοραπωλησία των κρυπτονομισμάτων και είχαμε κρατήσει επιφυλάξεις
σχετικά με τον τρόπο φορολόγησης.
Με πρόσφατη απόφασή της η
Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (Θεσσαλονίκης) απέρριψε αίτημα
φορολογούμενου για φορολόγηση σύμφωνα με τα άρθρα 42 και 42Α του ΚΦΕ των
κερδών από αγοραπωλησία κρυπτονομισμάτων.
Πιο συγκεκριμένα,
σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση κρίθηκαν τα εξής: «(…) η φορολογική αρχή
ορθώς δεν έκανε αποδεκτό το δηλωθέν από τον προσφεύγοντα ποσό ύψους
182.500,00€ στον κωδικό 865 «Υπεραξία των άρθρων 42 και 42Α Κ.Φ.Ε.
αλλοδαπής προέλευσης» της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φορολογικού
έτους 2021, αφενός διότι το εισόδημα από την μεταβίβαση κρυπτονομισμάτων
στο εξωτερικό δεν εμπίπτει στις ως άνω διατάξεις των άρθρων 42 και 42Α
ΚΦΕ, με τις οποίες προβλέπονται και απαριθμούνται περιοριστικά οι τίτλοι
από την μεταβίβαση των οποίων προκύπτει υπεραξία που θεωρείται εισόδημα
και αφετέρου δεν προσκομίζονται επαρκή στοιχεία με τα οποία να
προσδιορίζεται με ειδικό και σαφή τρόπο η υπεραξία που προέκυψε από την
μεταβίβαση των εν λόγω κρυπτονομισμάτων» (το άρθρο 42 αφορά υπεραξία από
μεταβίβαση τίτλων).
Με βάση την απόφαση αυτή λοιπόν, δεν έγινε
δεκτό το επικαλούμενο από τον φορολογούμενο εισόδημα (α) επειδή το
εισόδημα αυτό δεν εντάσσεται στη φορολόγηση των άρθρων 42 και 42Α του
ΚΦΕ και (β) επειδή δεν προσκομίστηκαν επαρκή στοιχεία για τον
προσδιορισμό της υπεραξίας από τη μεταβίβαση των κρυπτονομισμάτων.
Σημειωτέον ότι ο φορολογούμενος επικαλέστηκε το εισόδημα αυτό
προκειμένου να καλύψει αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια). Όμως, η
φορολογική αρχή αφενός δεν αποδέχθηκε την κάλυψη των τεκμηρίων και
αφετέρου δεν προέβη σε φορολόγηση του κατά δήλωση αποκτηθέντος
εισοδήματος ελλείψει ειδικής διάταξης που να περιγράφει τον τρόπο
φορολόγησης. Αυτό σημαίνει εν ολίγοις ότι τα έσοδα από αγοραπωλησία
κρυπτονομισμάτων είναι για την Εφορία προς το παρόν αόρατα, δηλαδή δεν
μπορεί να γίνει ούτε επίκληση αλλά ούτε και φορολόγησή τους.
Το
κενό αυτό στη νομοθεσία το έχουμε επισημάνει πολλάκις και θα πρέπει να
ληφθεί άμεσα η σχετική μέριμνα από τον νομοθέτη και τη φορολογική
διοίκηση, καθώς αφορά πολλές περιπτώσεις φορολογούμενων που έχουν
αποκτήσει εισοδήματα κατά τον τρόπο αυτόν, αλλά δεν μπορούν να τα
δηλώσουν, να καταβάλουν τον αντίστοιχο φόρο και εντεύθεν να τα
χρησιμοποιήσουν.
Όσον αφορά τον επαρκή και ακριβή προσδιορισμό
της υπεραξίας από την πώληση των κρυπτονομισμάτων, ευλόγως οι
φορολογικές αρχές αναζητούν τα κατάλληλα στοιχεία τεκμηρίωσης, όμως,
λόγω του πλήθους των συναλλαγών που πραγματοποιούνται με τα
κρυπτονομίσματα είναι συχνά δυσχερής η εύρεση της υπεραξίας. Περαιτέρω,
σχετικά με την τοποθέτηση της Δ.Ε.Δ. για τη μη υπαγωγή στα άρθρα 42 και
42Α του ΚΦΕ τηρούμε τις επιφυλάξεις μας, καθώς ελλείψει ειδικής διάταξης
που να ορίζει τον τρόπο φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων, θα πρέπει το
εισόδημα αυτό να τύχει φορολόγησης έστω και κατ’ αναλογία (ενδεχομένως
με την χρήση της κατηγορίας «άλλα παράγωγα μέσα»), διότι σε διαφορετική
περίπτωση προκύπτει το παράδοξο να διαθέτει ένας φορολογούμενος εισόδημα
το οποίο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει (για φορολογητέους σκοπούς),
γεγονός που συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία.
Στο
σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι αποφάσεις της Δ.Ε.Δ. δεν
είναι δεσμευτικές ούτε για την Διοίκηση αλλά ούτε βεβαίως και για τα
δικαστήρια, καθώς συνιστούν την διοικητική επίλυση μίας συγκεκριμένης
φορολογικής υπόθεσης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η απόφαση αυτή της Δ.Ε.Δ.
θα γεννήσει προβληματισμούς και σύγχυση και για τον λόγο αυτόν η
Φορολογική Διοίκηση θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετήσει τον τρόπο
φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων. Εξάλλου, η ασάφεια και η αοριστία που
επικρατούν αυτή τη στιγμή εντείνουν τα φαινόμενα χρήσης των
κρυπτονομισμάτων ως μέσου φοροδιαφυγής.
* O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ARTION Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός.Ο Γιάννης Αρτσίτας είναι Senior Accountant – Φορολογία Φυσικών Προσώπων της Αrtion Α.Ε..Η Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω LL.Μ. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
