Του Δημήτρη Γκάτσιου
Πολλαπλά μηνύματα στις πολιτικές ηγεσίες των γειτονικών με την Ελλάδα χωρών εξέπεμψε ο πρωθυπουργός, στην ομιλία του από το βήμα της 79ης Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία αποτέλεσε την κορύφωση της πενθήμερης παρουσίας του στη Νέα Υόρκη. Δύο εικοσιτετράωρα μετά την έκτη μέσα σε δώδεκα μήνες συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο κ. Μητσοτάκης προέταξε το… κλειδί του Διεθνούς Δικαίου ως σημείο αναφοράς στην επίλυση των διαφορών, αναδεικνύοντας, παράλληλα, την πεποίθησή του ότι στον ορίζοντα ανοίγεται παράθυρο ευκαιρίας για την επίλυση του μοναδικού εκκρεμούς σημαντικού ζητήματος με την Άγκυρα. Δηλαδή, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
“Δεν έχουμε μπορέσει να διευθετήσουμε αυτήν τη διαφορά επί περισσότερα από 40 χρόνια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μοιραίο να παραμείνει άλυτη. Άκουσα με χαρά τον πρόεδρο Ερντογάν να λέει ότι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρης της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Είμαι πεπεισμένος ότι σήμερα έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας και θα πρέπει να είμαστε αρκετά τολμηροί και αρκετά σοφοί ώστε να αδράξουμε αυτήν την ευκαιρία. Αλλά αν πρόκειται να προσπαθήσουμε θα πρέπει και οι δύο πλευρές να υιοθετήσουμε μια συνεπή προσέγγιση σε κάθε πτυχή της συμπεριφοράς μας”, ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή του πρωθυπουργού. “Θα συνεχίσουμε να διερευνούμε τρόπους βελτίωσης των διμερών σχέσεων με την Τουρκία. Υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω συνεργασίας για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση. Διατηρούμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, ώστε να αποκλιμακώσουμε κάθε ένταση που ενδέχεται να προκύψει”, σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης, στον απόηχο των συνομιλιών του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις οποίες αποφασίστηκαν:
– Η εμβάθυνση της συνεργασίας στο προσφυγικό-μεταναστευτικό, με πρώτο ορόσημο τη συνάντηση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Νίκου Παναγιωτόπουλου με τον υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας.
– Τα χρονοδιαγράμματα του πολιτικού διαλόγου, της θετικής ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
– Η επόμενη συνάντηση κορυφής των δύο ηγετών που θα λάβει χώρα παράλληλα με τη σύγκληση του ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας, τον Ιανουάριο του 2025 στην Τουρκία.
Το “αγκάθι”
Και σε… σκηνικό Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών επιβεβαιώθηκε ότι το μεγάλο… αγκάθι στις σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας είναι το Κυπριακό. Ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε χθες με τον Αντόνιο Γκουτέρες και επισήμανε πως πρέπει να αξιοποιηθεί κάθε δυνατότητα για λύση, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ στην ομιλία του έδωσε τις δικές του απαντήσεις στον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος, από το ίδιο βήμα, επανέλαβε τη διακηρυγμένη θέση της Τουρκίας περί αναγνώρισης κυριαρχικής ισότητας του ψευδοκράτους.
“Δυστυχώς, δεν βλέπουμε καμία πρόοδο όσον αφορά στη στάση της Τουρκίας. Αυτή η εισβολή ήταν και εξακολουθεί να συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, επαναβεβαιώνω τη δέσμευσή μας όσον αφορά στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και σε μια λύση στη βάση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ”, ανέφερε.
“Η λύση δύο κρατών δεν μπορεί και δεν θα γίνει αποδεκτή. Απλούστατα δεν αποτελεί λύση… Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει δίκιο να υποστηρίζει ότι το Διεθνές Δίκαιο δεν μπορεί να εφαρμοστεί à la carte και ότι η ιστορία δεν μπορεί να ξαναγραφτεί ή να διαγραφεί. Η Ελλάδα υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων σε αυτό το πλαίσιο. Καλούμε την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τουλάχιστον να καλλιεργήσουν αμοιβαία εμπιστοσύνη και να συζητήσουν ειλικρινά για την επίτευξη μιας αμοιβαία αποδεκτής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης”, πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης.
Επαναλαμβάνοντας τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, ο πρωθυπουργός εξέπεμψε νέα σήματα που είχαν ως αποδέκτες την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. “Η πολιτική ηγεσία των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να επιλέξει -εμπράκτως, όχι με λόγια- να αγκαλιάσει το ευρωπαϊκό τους μέλλον, βελτιώνοντας τη δημοκρατική διακυβέρνηση, εδραιώνοντας το κράτος δικαίου και την ελευθερία της έκφρασης, επιδιώκοντας δύσκολες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και -εξαιρετικά σημαντικό- δεσμευόμενη για σχέσεις καλής γειτονίας. Η αναβίωση εθνικιστικών αφηγημάτων και επιδιώξεων δεν πρέπει να έχει θέση σήμερα σε μια περιοχή που βρίσκεται στο κατώφλι της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ας αρχίσουμε από τα βασικά: οι διεθνείς συμφωνίες πρέπει να γίνονται σεβαστές και να εφαρμόζονται πλήρως και καλόπιστα, είτε μιλάμε για το Ντέιτον, είτε για τις Πρέσπες, είτε για τις συμφωνίες Βελιγραδίου-Πρίστινας”, επεσήμανε.
Η Μέση Ανατολή
Με την κρίση στη Μέση Ανατολή να επιδεινώνεται και με το ενδεχόμενο κλιμάκωσης να απειλεί να προκαλέσει έναν πόλεμο ευρείας κλίμακας στην περιοχή, ο κ. Μητσοτάκης κάλεσε άπαντα τα εμπλεκόμενα μέρη να απόσχουν από τη διαιώνιση του σημερινού καταστροφικού κύκλου βίας, να μειώσουν τις εντάσεις και να εμπλακούν εποικοδομητικά στην επιδίωξη της ουσιαστικής αποκλιμάκωσης.
“Ένας πόλεμος ευρείας κλίμακας στον νότιο Λίβανο πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Οι άνθρωποι και στις δύο πλευρές των συνόρων έχουν το δικαίωμα να ζουν ειρηνικά χωρίς την απειλή πυραύλων ή βομβών να καταστρέφουν τις ζωές τους. Η Ελλάδα στηρίζει απόλυτα την πρόταση για άμεση κατάπαυση του πυρός για 21 ημέρες. Και στον απόηχο των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου, η Ελλάδα πάντα υποστήριζε και θα υποστηρίζει το νόμιμο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, αλλά ο τρόπος με τον οποίο το πράττει έχει σημασία. Πρέπει να δούμε την άμεση επιστροφή όλων των εναπομείναντων ομήρων. Πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η ανθρωπιστική καταστροφή εκεί δεν μπορεί να συνεχιστεί. Πρέπει να εξασφαλιστεί η ασφαλής πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό, καταφύγιο, ρουχισμό και φάρμακα κατά μήκος της περιοχής και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο πρέπει να γίνει σεβαστό. Όσο μακρινό, όσο αδύνατο κι αν φαντάζει σήμερα, πρέπει να δοθεί η ευκαιρία σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους να ζήσουν ο ένας δίπλα στον άλλο με ειρήνη και ασφάλεια”, τόνισε.
Επανέλαβε, δε, ότι μόνος δρόμος είναι να γίνει πραγματικότητα η λύση δύο κρατών. “Είναι απολύτως απαραίτητο να δώσουμε στους Παλαιστίνιους ελπίδα για το μέλλον. Αυτό αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της μακροπρόθεσμης ασφάλειας του Ισραήλ”, επεσήμανε ο πρωθυπουργός.
