Δεν τσιγκουνεύτηκε επαίνους για τον Ντόναλντ Τραμπ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν μετά την απόπειρα δολοφονίας του Ρεπουμπλικάνου υποψηφίου.
«Η γενναία στάση του Τραμπ μετά την αποτρόπαια επίθεση είναι αξιοθαύμαστη, η συνέχιση της πολιτικής του χωρίς διακοπή ενισχύει τη δημοκρατία και αυτό πρέπει να θεωρηθεί ως δείκτης εμπιστοσύνης στην προνοητικότητα του αμερικανικού λαού», τόνισε ο Ερντογάν στον Τραμπ. Δεν είναι μυστικό άλλωστε στους παροικούντες την Άγκυρα ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει ποντάρει «τα ρέστα του» στην επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Μπορεί επί προεδρίας Τραμπ οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις να ακολούθησαν μια ταραχώδη πορεία, όμως οι σχέσεις των δύο ηγετών έχουν πλέον αποκατασταθεί πλήρως. Ουδείς εκ των δύο θέλει να θυμάται, για παράδειγμα, την προσβλητική επιστολή που είχε στείλει ο Τραμπ στον Ερντογάν τον Οκτώβριο του 2019, μετά την τουρκική στρατιωτική εισβολή στη Συρία, καλώντας τον Τούρκο πρόεδρο να κάνει συμφωνία με τους Συρο-κούρδους αντάρτες: «Μην το παίζεις σκληρός. Μην είσαι ανόητος», κατέληγε στην επιστολή του ο Τραμπ προς τον Ερντογάν.
Πηγές της Τουρκικής Προεδρίας, μιλώντας τότε στο CNN Turk, ανέφεραν ότι η επιστολή Τραμπ «πετάχτηκε στα σκουπίδια»!
Στην εποχή Μπάιντεν
Ωστόσο, πολύ νερό κύλησε έκτοτε στις σχέσεις Ερντογάν-Τραμπ. Και κυρίως γιατί για την Άγκυρα η εποχή Μπάιντεν που ακολούθησε σημαδεύτηκε από την πιο τεταμένη περίοδο στις σχέσεις των δύο χωρών.
Στις αρχές της θητείας του, ο Μπάιντεν αρνήθηκε να συναντηθεί με τον Ερντογάν. Με την Άγκυρα να κατηγορεί μάλιστα τον Μπάιντεν ότι ζητούσε να εκδηλωθεί «πραξικόπημα» κατά του Τούρκου προέδρου, πριν καλά καλά μπει στον Λευκό Οίκο.
Μπάιντεν και Ερντογάν μπόρεσαν να συναντηθούν μόνο μετά την κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών παρέμειναν τεταμένες, με συζητήσεις για την πολιτική των ΗΠΑ για τη Συρία, την ένταση των F35 και την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
«Η Άγκυρα δείχνει έτοιμη για την εποχή Τραμπ, στην οποία η Αμερική αναμένεται να ακολουθήσει μια διαφορετική εξωτερική πολιτική», τονίζουν στη «Ναυτεμπορική» δημοσιογραφικές πηγές στην Κωνσταντινούπολη.
Υπενθυμίζουν μάλιστα τα θερμά λόγια με τα οποία απευθύνθηκε ο Τραμπ στον Ερντογάν κατά την επανεκλογή του στην Τουρκική Προεδρία τον Μάιο του 2023: «Συγχαρητήρια στον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη μεγάλη και άξια νίκη του στην Τουρκία. Τον ξέρω καλά, είναι φίλος και έχω μάθει από πρώτο χέρι πόσο αγαπά τη χώρα του και τον μεγάλο λαό της Τουρκίας, τον οποίο έχει ανεβάσει σε ένα νέο επίπεδο προβολής και σεβασμού!» ήταν η ανάρτηση τότε του Τραμπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Λίγους μήνες αργότερα μάλιστα, ο τέως πρόεδρος μπέρδεψε τον… Όρμπαν με τον Ερντογάν ως μεγάλο ηγέτη: «Βίκτορ Όρμπαν, τον έχει ακούσει κανείς;
Είναι ίσως ένας από τους πιο ισχυρούς ηγέτες στον κόσμο. Είναι ο πρόεδρος της Τουρκίας», είχε πει σε προεκλογική συγκέντρωση στο Νιου Χάμσαϊρ, ο Τραμπ. Ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος πρόεδρος δεν έκρυψε ποτέ, άλλωστε, την αγάπη του για τους ισχυρούς αυταρχικούς ηγέτες σε όλο τον κόσμο. Και η στοργή του για τον Ερντογάν δεν προκαλεί έκπληξη.
Την άνοιξη του 2018, ο Λευκός Οίκος προετοιμαζόταν για μια σύνοδο κορυφής μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Κιμ Γιονγκ Ουν. Ένας από τους βοηθούς του Τραμπ είχε πει τότε: «Στον πρόεδρο αρέσει να αντιμετωπίζει αυταρχικούς ηγέτες, πρόσωπο με πρόσωπο». Ήταν σαφές ότι η αδυναμία του Τραμπ για τους αυταρχικούς ηγέτες είχε φέρει σε αμηχανία ακόμη και ορισμένους από τους ανώτερους αξιωματούχους του.
«Αυταρχικές συνήθειες»
Η ανείπωτη ιδέα στον Λευκό Οίκο ήταν ότι ο ίδιος ο Τραμπ είχε εισαγάγει κάποιες συνήθειες «αυταρχισμού» στην καρδιά της μεγαλύτερης δημοκρατίας στον κόσμο. Η φλογερή ρητορική του προέδρου, η αγάπη του για στρατιωτικές παρελάσεις, η ανοχή του στις συγκρούσεις συμφερόντων και η μισαλλοδοξία του προς τους δημοσιογράφους και τους δικαστές είναι χαρακτηριστικά του «ισχυρού άνδρα» στην πολιτική, που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ξένα στις ώριμες δημοκρατίες της Δύσης. «Αλλά ο Τραμπ ήταν συντονισμένος με την εποχή του. Από το 2000, η άνοδος ισχυρών ηγετών έχει γίνει ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας πολιτικής. Σε τόσο διαφορετικές πρωτεύουσες, όπως η Μόσχα, το Πεκίνο, το Νέο Δελχί, η Άγκυρα, η Βουδαπέστη, η Μανίλα και το Ριάντ, αυτοδημιούργητοι “ισχυροί άνδρες” έχουν ανέλθει στην εξουσία (και μέχρι στιγμής είναι όλοι άνδρες)», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Συνήθως, αυτοί οι ηγέτες είναι εθνικιστές και πολιτικοί συντηρητικοί, με μικρή ανοχή για μειονότητες και διαφωνούντες πολιτικούς αντιπάλους. Στη χώρα τους ισχυρίζονται ότι υπερασπίζονται τον απλό άνθρωπο ενάντια στις «παγκοσμιοποιημένες» ελίτ. Στο εξωτερικό παρουσιάζονται ως η προσωποποίηση των εθνών τους. Και όπου κι αν πάνε, καλλιεργούν μια λατρεία προσωπικότητας. «Η εποχή των αυταρχικών ηγετών ξεκίνησε πολύ πριν έρθει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο και μετά από αυτόν θα συνεχίσει να είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα στην παγκόσμια κοινότητα».
