Την ώρα που τα δελφίνια και οι παπαγάλοι έχει παρατηρηθεί πως επικοινωνούν μεταξύ τους μιμούμενοι τον ήχο ατόμων του είδους τους, οι ελέφαντες φέρεται να είναι τα πρώτα γνωστά πλάσματα, πλην του ανθρώπου, που χρησιμοποιούν «ονόματα» στα καλέσματά τους και όχι ηχητική μίμηση.
Κατά τη μελέτη των ελεφάντων, οι ερευνητές παρατήρησαν ένα φαινόμενο που τους κίνησε το ενδιαφέρον: Κάποιες φορές, όταν ένας ελέφαντας φώναζε στην αγέλη, ανταποκρίνονταν όλα τα μέλη της. Ωστόσο, σε άλλες περιπτώσεις, όταν ο ίδιος ελέφαντας έκανε ένα ανάλογο κάλεσμα, ανταποκρινόταν μόνο ένα άτομο του κοπαδιού.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης για να αναλύσουν τις κλήσεις δύο κοπαδιών άγριων ελεφάντων της αφρικανικής σαβάνας. Συγκεκριμένα, ανέλυσαν 469 διαφορετικά καλέσματα τουλάχιστον 100 ελεφάντων –κυρίως τους βρυχηθμούς που παράγουν χρησιμοποιώντας τις φωνητικές τους χορδές, παρόμοια με τον τρόπο που μιλούν οι άνθρωποι– στο Εθνικό Πάρκο Amboseli και στο Εθνικό Καταφύγιο Samburu, στην Κένυα.
Χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης, οι ερευνητές κατέγραψαν ένα στοιχείο σαν «όνομα» προς συγκεκριμένο αποδέκτη που φαινόταν να χρησιμοποιείται σε αυτά τα καλέσματα. Στη συνέχεια, αναπαρήγαγαν τον ήχο σε 17 ελέφαντες προκειμένου να δοκιμάσουν πώς θα ανταποκρίνονταν σε μία κλήση με φερόμενο αποδέκτη το σύνολο και σε μια κλήση «επί προσωπικού».
Στο άκουσμα του «ονόματός» του από έναν φίλο ή μέλος της οικογένειάς του, το ευφυές παχύδερμο ανταποκρινόταν θετικά και «δυναμικά», σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αντιθέτως, ο ίδιος ελέφαντας δεν έδειχνε τον ίδιο ενθουσιασμό όταν άκουγε ηχογραφήσεις με τα «ονόματα» άλλων ελεφάντων.
«Η έρευνα δεν καταδεικνύει μονάχα πως οι ελέφαντες χρησιμοποιούν συγκεκριμένες εκφράσεις για κάθε άτομο, αλλά και ότι αναγνωρίζουν και αντιδρούν σε μία κλήση που απευθύνεται στους ίδιους, ενώ αγνοούν εκείνες με αποδέκτες άλλους», σημειώνει ο Μάικλ Πάρντο, επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Νature Ecology & Evolution.
«Αυτό υποδεικνύει πως οι ελέφαντες μπορούν να καταλάβουν αν το κάλεσμα απευθύνεται σε εκείνους, ακόμη και όταν είναι εκτός πλαισίου», εξηγεί ο συμπεριφοριστής περιβαλλοντολόγος στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.
Κατά την έρευνα, οι ελέφαντες δεν χρησιμοποιούσαν πάντα ονόματα στα καλέσματά τους. Όταν, όμως, χρησιμοποιούσαν, το έκαναν συχνά σε μεγάλες αποστάσεις και σε καλέσματα ενηλίκων προς νεαρούς ελέφαντες.
«Όπως και οι άνθρωποι, έτσι και οι ελέφαντες χρησιμοποιούν ονόματα, αλλά πιθανότατα όχι στο 100% της επικοινωνίας τους», διευκρινίζει ο Πάρντο.
Οι ερευνητές ακολούθησαν τους ελέφαντες με τζιπ για να παρατηρήσουν ποιος φώναζε και ποιος φαινόταν να απαντά – για παράδειγμα, αν μια μητέρα φώναζε το ελεφαντάκι της ή μια μητριάρχης «μιλούσε» σε κάποιον που είχε ξεμείνει πίσω και έπρεπε να προλάβει το κοπάδι. Σημειώνεται πως οι ελέφαντες παράγουν ένα ευρύ φάσμα ήχων, από δυνατά «σαλπίσματα» μέχρι βοές χαμηλής συχνότητας, που δεν γίνονται καν αντιληπτές από το ανθρώπινο αυτί.
