Οι εφετινές Ευρωεκλογές θα είναι οι πρώτες μετά το 2009 που δεν θα διεξαχθούν παράλληλα με τον πρώτο ή τον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών. Τόσο το 2014 όσο και το 2019 οι κάλπες είχαν στηθεί την ίδια ημέρα με αυτές για την ανάδειξη δημάρχων – περιφερειαρχών, προκαλώντας μια εκτόξευση της συμμετοχής. Λογικό δεδομένου πως άλλη η σχέση ψηφοφόρου – τοπικών υποψηφίων, πιθανόν συγγενική, κι άλλη η σχέση ψηφοφόρου – υποψήφιου ευρωβουλευτή. Στην πρώτη περίπτωση το ενδιαφέρον αυξάνεται κατακόρυφα, ιδίως στη σταυροδοσία του πρώτου γύρου.
Η συγκυρία είχε ευνοήσει τις προηγούμενες δύο μάχες της ευρωκάλπης. Εφέτος η αποχή, παρότι ξορκίζεται από κάμποσες πλευρές, εκτιμάται ότι θα εκτοξευτεί πάνω από το 50%. Άρα περισσότεροι από τους μισούς εγγεγραμμένους ψηφοφόρους δεν πρόκειται να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα ανά την επικράτεια. Το ενδιαφέρον θα είναι μειωμένο.
Τα ίδια τα κόμματα, θα πει κανείς, ότι είναι αυτά που έχουν διαφοροποιήσει την ατζέντα. Αμελούν σε μεγάλο ποσοστό τα ευρωπαϊκά ζητήματα κι έχουν προτιμήσει να μετατρέψουν τη διαδικασία σ’ ένα δίλημμα ψήφου εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας για την κυβέρνηση, προτού συμπληρωθεί ένας χρόνος από την επανεκλογή της. Πρόωρα ή όχι για να συμβεί κάτι τέτοιο, θα μιλήσει η κάλπη.
Η ανθρωπογεωγραφία της ψήφου στις Ευρωεκλογές ανά ηλικία
Ποιοι, στο τέλος της ημέρας, θα πάνε να ψηφίσουν έχει σίγουρα μια αξία.
Η δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega άφησε ένα αποτύπωμα των όσων είναι πιθανό να συμβούν την Κυριακή 9 Ιουνίου. Μεταξύ άλλων παρείχε ποιοτικά στοιχεία για τις ηλικιακές ομάδες και τον τρόπο που θα κινηθούν πίσω από το παραβάν, αν εν τέλει σπεύσουν ν’ ασκήσουν το δικαίωμά τους.
Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 1.311 ερωτηθέντες. Εξ αυτών το 67%, 2/3 δηλαδή, απάντησαν πως τους νοιάζουν από αρκετά ως πολύ οι Ευρωεκλογές, εν αντιθέσει με το 33% που ανήκει το γκρουπ των «όχι τόσο» και «καθόλου». Συγκριτικά με ό,τι ίσχυε από τον περασμένο Φλεβάρη φαίνεται πως το ενδιαφέρον αυξάνεται σταδιακά.
Ταυτόχρονα ανεβαίνει το ποσοστό όσων έχουν την πρόθεση να ψηφίσουν. Φερ’ ειπείν οι «σίγουροι» ανέρχονται στο 68% πλέον, όταν η δυναμική τους τον Φεβρουάριο είχε μετρηθεί από την ίδια εταιρία στο 56%. Συμπληρώνονται δε από τους «μάλλον ναι» που με 17% κατέχουν το δικό τους μερίδιο.
Το 14% που υπολείπεται, μοιράζεται ισόποσα (7%) σ’ εκείνους που τείνουν προς την αποχή κι όσους θα απέχουν σίγουρα, τη στιγμή που το 1% έχει ήδη ψηφίσει μέσω επιστολής.
Γκρίζα ζώνη ή βουβή ψήφος
Θα ήταν σημαντικό να επισημανθεί πάντως πως, στην κάρτα που αφορά αυτούς που θα προσέλθουν στις κάλπες, μόνο το 43% έχει «κλειδώσει» ως τώρα το ευρωψηφοδέλτιο που προτιμά. Το 29% των «μάλλον βέβαιων» αφήνει ένα ανοικτό παράθυρο στα κόμματα να «κλέψουν» ψηφοφόρους, πόσο μάλλον να πείσουν τους αναποφάσιστους (όχι τόσο βέβαιος – καθόλου βέβαιος) που αθροιστικά εμφανίζονται στο 27%.
Το συνολικό ποσοστό προς διεκδίκηση υπερβαίνει το 55% επιτρέποντας στους πολιτικούς αρχηγούς και στα στελέχη να τοποθετούνται αισιόδοξα πριν από την τελική έκβαση, ανεβάζοντας τον πήχη των προσδοκιών τους. Το τι θα αναφέρει την Κυριακή των εκλογών ο λογαριασμός είναι κάτι διαφορετικό, όταν οι «γκρίζες ζώνες» είναι τόσο διευρυμένες και η ψήφος «βουβή».
Η ηλικία παίζει ρόλο στην αναποφασιστικότητα
Μεταξύ των τελευταίων ζητούμενων από τα επιτελεία των κομμάτων κατά το δεκαήμερο που μεσολαβεί ως την 9η Ιουνίου θα είναι η κινητοποίηση νεαρών ψηφοφόρων του εκλογικού σώματος. Των ψηφοφόρων εκείνων που καθρεφτίζουν είτε την απάθεια είτε την απογοήτευση για το πολιτικό σκηνικό στη χώρα. Πεδίο διείσδυσης εξακολουθεί να διατίθεται, αν και όσο κυλούν οι μέρες τόσο οι Ευρωεκλογές αρχίζουν ν’ απασχολούν και να ελκύουν περισσότερο.
Στην έρευνά της η Metron Analysis προχώρησε σε ηλικιακό διαχωρισμό και τα συμπεράσματα προσδίδουν μια άλλη οπτική πίσω.
Το γεγονός ότι είναι περισσότεροι οι εκπρόσωποι των Millennials (27-42) που δεν κόπτονται για τις Ευρωεκλογές έναντι της Gen Z (17-26) γεννά προβληματισμό. Μάλιστα το 7% που προκύπτει από το μεταξύ τους 19% – 12% δεν καλύπτεται από το ποσοστό όσων από τις δύο γενιές νοιάζονται πολύ. Εκεί τα ποσοστά είναι 62% και 59%.
Καθ’ ομολογία εκείνων που απάντησαν, όσο μεγαλύτερος είναι κάποιος τόσο περισσότερο δείχνει ζέση για τα τεκταινόμενα. Τα μέλη της Generation Χ (43-58), οι Boomers (59-77) και όσοι ανήκουν στη Silent Generation (78+) εμφανίζουν ενδιαφέρον που κινείται στον άξονα 69%-76%. Παράλληλα πέφτει η απάθεια.
Οι Millennials δεν ξέρουν τι θα κάνουν ή τι θα ψηφίσουν
Σε άμεση συνάρτηση των προηγούμενων είναι η πρόθεση συμμετοχής στις Ευρωεκλογές. Κοινός τόπος για όλες τις ηλικιακές ομάδες το «σίγουρα όχι» που εντοπίζεται μονοψήφιο.
Παρόλα αυτά δεν περνά απαρατήρητο πως οι νέοι 17-26 εκφράζουν αμφιβολία, μικρότερη ή μεγαλύτερη, για το αν θα ψηφίσουν. Είναι μειοψηφικό το 44% που δηλώνει «σίγουρα ναι». Αντιθέτως οι Millennials αντιστρέφουν το κλάσμα και τουλάχιστον 6/10 του θα είναι παρόντες.
Απλώς δεν έχουν κατασταλάξει τι είναι αυτό που τους εκπροσωπεί στην παρούσα φάση, τι θα ρίξουν στην κάλπη. Μόνο οι 3/10 της γενιάς των 27-42 έχουν αποκρυσταλλωμένη άποψη. Αντιθέτως εμφανίζονται μπερδεμένοι και μεταλλασσόμενοι. Μάλιστα από 70%, το 14% δεν είναι «καθόλου βέβαιο» για την ψήφο του. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ όλων των ηλικιακών ομάδων!
Ούτε οι Zoomers γνωρίζουν, δεδομένου πως μόνο 1/4 έχει καταλήξει στο ιδεατό για τους ίδιους, ενώ περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους στο φάσμα 43-58, το 55% για την ακρίβεια, βρίσκονται σε μερικό ή ολικό δίλημμα για την επιλογή τους.
Τα ποσοστά έχουν διαρκώς ανοδική τάση όσο αλλάζουν οι γενιές, αλλά αυτό δεν αναιρεί τη ρευστότητα που επικρατεί σ’ ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος, την ώρα που κάθε κόμμα επιχειρεί να καρπωθεί τις ψήφους αυτές και να εμπλουτίσει τα υπάρχοντα ποσοστά του.
