Την «ανηφόρα» έχουν πάρει οι τιμές στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια για μια ακόμη χρονιά με αυξήσεις μάλιστα που σύμφωνα με έρευνα της πλατφόρμας Vivanoda φτάνουν ακόμα το 101%.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, οι έξι διαδρομές που είχαν την μεγαλύτερη άνοδο (μέση τιμή ανά άτομο για ταξίδι 100 χλμ) ήταν:
Πάρος – Σύρος: 101%Λέρος – Λειψοί: 73%Σίφνος – Φολέγρανδρος: 68%Μύκονος – Κουφονήσια: 58%Νάξος – Κουφονήσια: 29%Πάτμος – Πυθαγόρειο: 27%Πάνω από 1.000 ευρώ για να πάει μια οικογένεια στη Ρόδο
Δείτε αναλυτικά πόσο στοιχίζουν τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια σε έξι νησιά:
ΡΟΔΟΣ 5 Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ + καμπίνα: 762,50€Ζευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ + καμπίνα: 1.006,50 ευρώ
ΧΑΝΙΑ Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ: 343,20 ευρώΖευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ: 567 ευρώ
ΣΑΜΟΣ 5 Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ: 577 ευρώΖευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ: 909 ευρώ
ΧΙΟΣ 5 Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ: 414 ευρώΖευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ: 616 ευρώ
ΠΑΡΟΣ 5 Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ: 452 ευρώΖευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ: 672 ευρώ
ΚΥΘΝΟΣ 5 Αυγούστου – 17 Αυγούστου
Ζευγάρι + ΙΧ: 152 ευρώΖευγάρι + 2 ανήλικα + ΙΧ: 220 ευρώ
Παρέμβαση Στυλιανίδη
Η κατάσταση που επικρατεί φαίνεται ότι οδήγησε τον υπουργός Ναυτιλίας Χρήστο Στυλιανίδη ο οποίος έστειλε επιστολή στην Επιτροπή Ανταγωνισμού ζητώντας «στενότερη συνεργασία» έτσι ώστε να «ώστε να υπάρχει ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση, τυχών, περιστατικών καταχρηστικής συμπεριφοράς στην αγορά, εκ μέρους ακτοπλοϊκών επιχειρήσεων». Στην επιστολή, σύμφωνα με πληροφορίες ο Χρήστος Στυλιανίδης φαίνεται να θέτει θέμα «ανάπτυξη αμοιβαίας συνεργασίας επί θεμάτων ναύλων εισιτηρίων».
Ακριβά τα εισιτήρια γιατί είναι ακριβό το λειτουργικό κόστος
Μιλώντας στο Action24 ο πρόεδρος της Συνδέσμου επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) Διονύσης Θεοδωράτος εξήγησε ότι στις βασικές γραμμές οι τιμές είναι ίδιες από το 2022, ενώ διαφορές υπάρχουν, κάποιοι ναύλοι είναι ακριβοί και υπάρχουν καταγγελίες αλλά υπάρχουν φθηνότερες επιλογές για τους καταναλωτές με άλλα πλοία.
Παραδέχθηκε ωστόσο ότι τα εισιτήρια είναι ακριβά αλλά όπως είπε αυτό οφείλονται στο ακριβό λειτουργικό κόστος ενός πλοίου και αυτό αφορά πολλούς παράγοντες όχι μόνο στο πετρέλαιο που ακρίβυνε 10% ετησίως αλλά και στο μισθολογικό κόστος, τα κόστη επισκευών που έχουν ανέβει 16%, είναι πολλοί οι παράγοντες.
Από την πλευρά του ο κ. Θεοδωράτος απέκλεισε να υπάρχουν συμφωνίες ακτοπλοϊκών εταιρειών κάτω από το τραπέζι. «Υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία και αυτή τηρείται. Έγιναν πάνω από 450 έλεγχοι από την επιτροπή Ανταγωνισμού για το αν τηρείται η διαδικασία και διαπιστώθηκαν 5 παραβάσεις. Ο Υπουργός ζήτησε συνεργασία, δεν έκανε καταγγελίες στην Επιτροπή».
Και κατέληξε: «Αυτήν τη στιγμή υπάρχει διαφορετική παροχή υπηρεσιών και ο πελάτης πρέπει να επιλέγει ανάλογα με τη μέρα, την ώρα και τον τύπο του πλοίου που θέλει να ταξιδέψει».
Πηγές του Υπουργείου Ναυτιλίας: Τι ισχύει για τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια
Σύμφωνα με πηγές του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, από τον περασμένο χειμώνα ξεκίνησαν συσκέψεις και συνεργασία με τους ακτοπλόους για το θέμα της συγκράτησης των τιμών των εισιτηρίων και παροχή πρόσθετων προσφορών. Το αποτέλεσμα είναι θετικό στην συντριπτική πλειοψηφία των ακτοπλοϊκών συνδέσεων.
Από 07/06/2024 έως και 16/06/2024 πραγματοποίησαν οι κατά τόπους Λιμενικές Αρχές 377 ελέγχους σε επιβατηγά και επιβατηγά οχηματαγωγά πλοία της ακτοπλοΐας και βεβαιώθηκαν επτά (7) παραβάσεις για παράλειψη ενημέρωσης της αρμόδιας Αρχής σχετικά με μεταβολές των τιμών των εισιτηρίων (άρθρο 44 πργ. 13 του ν.4948/2022). Ταυτόχρονα, ξεκίνησε η διαδικασία επιβολής διοικητικών κυρώσεων και των προβλεπόμενων προστίμων. Οι εντατικοί έλεγχοι θα συνεχιστούν κατά τη διάρκεια όλης της καλοκαιρινής περιόδου.Παράλληλα, διενεργούνται έλεγχοι για την τήρηση ή μη του κρατικού ναυλολογίου, όπου απαιτείται.
Έχει δημιουργηθεί Παρατηρητήριο Τιμών που ελέγχει σε χρόνους (σχεδόν) real time όλα τα εκδιδόμενα εισιτήρια της ακτοπλοΐας και διαθέτει παράλληλα ιστορικό αρχείο. Το Παρατηρητήριο βρίσκεται σήμερα σε πιλοτική λειτουργία και αναμένεται πολύ σύντομα να εκδίδει εβδομαδιαία, μηνιαία και ετήσια reports για επιλεγμένες γραμμές, τόσο για συμβατικά όσο και για τα ταχύπλοα σκάφη.
Ανταπόκριση της ακτοπλοϊκής αγοράς
Σύμφωνα με την ίδια ενημέρωση, η ανταπόκριση της ακτοπλοϊκής αγοράς είναι θετική κατά την φετινή σεζόν. Οι τιμές είναι σταθερές, έως και μειούμενες στα συμβατικά πλοία. Σε 2-3 περιπτώσεις όπου παρατηρήθηκε απότομη αύξηση τιμών (Σποράδες, Λαύριο – Λήμνος, Ραφήνα – Άνδρος) εξετάζεται, με την συνδρομή της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η μη τήρηση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού, αλλά και γενικότερα η τήρηση της νομοθεσίας.
Εκτός από τις σταθερές τιμές, είναι ακόμα περισσότερες οι προσφορές και οι εκπτώσεις. Μάλιστα, εκτός της οικονομικής θέσης σε κάποιες εταιρίες έχει προστεθεί και η «έξτρα οικονομική θέση».
Συγκρίνοντας τα στοιχεία της κίνησης του πολύ καλού Πάσχα του 2023 με το φετινό Πάσχα, η αύξηση της επιβατικής κίνησης από Πειραιά ήταν στο +17%, από την Ραφήνα στο +27% και από το Λαύριο +25%. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των εκδιδομένων εισιτηρίων την περίοδο του Πάσχα η μέση τιμή ενός εισιτηρίου οικονομικής θέσης Πειραιάς –Πάρος με συμβατικό πλοίο ήταν 41,56 Ευρώ, δηλ. -4% σε σχέση με πέρυσι ή Πειραιάς – Ρόδος στα 54,65 Ευρώ δηλ. -6,7% σε σχέση με πέρυσι.
Αν συγκρίνουμε το πρώτο εξάμηνο του 2024 με το αντίστοιχο του 2023 θα δούμε ότι οι επιβάτες σε όλους τους προορισμούς που διακινήθηκαν δια θαλάσσης ήταν μισό εκατομμύριο περισσότεροι (+566.257 επιβάτες), σημειώνοντας αύξηση +9,5%, ενώ παράλληλα στα οχήματα η αντίστοιχη αύξηση ήταν στο +8,5% (+126.018 οχήματα).
Αυτό σημαίνει ότι οι περίπου 3,4 εκατ. επιβάτες της ακτοπλοΐας πέρυσι το Α’ εξάμηνο του 2023 πλήρωσαν καθαρό ναύλο (δηλ. χωρίς εκπτώσεις και προσφορές) κατά μέσο όρο 29,13 Ευρώ το εισιτήριο τους ενώ φέτος για το ίδιο διάστημα οι περίπου 3,8 εκατ. επιβάτες πλήρωσαν κατά μέσο όρο 28,66 Ευρώ το εισιτήριο τους, που σημαίνει ότι η μείωση των τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων (καθαροί ναύλοι χωρίς εκπτώσεις) για το Α’ εξάμηνο του έτους φέτος είναι στο -1,61%, σε σχέση με πέρυσι.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα των υψηλών τιμών των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων εμφανίζεται στις μετακινήσεις με ταχύπλοα σκάφη και κυρίως στις ενδονησιωτικές συνδέσεις. Για παράδειγμα στη γραμμή Πειραιάς-Μύκονος ενώ με το συμβατικό πλοίο η μέση τιμή του εισιτηρίου είναι μειωμένη κατά 5.25% η μέση τιμή του εισιτηρίου με ταχύπλοο σκάφος έχει αυξηθεί κατά 11.76%. Επίσης, στη γραμμή Νάξος-Πάρος ενώ με το συμβατικό πλοίο η μέση τιμή του εισιτηρίου είναι μειωμένη κατά 3.63% η μέση τιμή του εισιτηρίου με ταχύπλοο σκάφος έχει αυξηθεί κατά 32.80%.
Πώς καθορίζονται οι τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων;
Οι τιμές καθορίζονται ελεύθερα, σύμφωνα με τις γενικότερες αρχές του ανταγωνισμού και της υγιούς λειτουργίας της αγοράς. Στην περίπτωση αυτή, όπως και στην αεροπορική αγορά, οι τιμές των εισιτηρίων μπορούν να μεταβάλλονται ανάλογα με την προσφορά και την ζήτηση, ακόμη και κατά την διάρκεια της ημέρας. Να σημειωθεί πάντως ότι κάθε εταιρία έχει υποχρέωση να ενημερώνει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μέσα σε 3 μέρες, για την μεταβολή αυτή. Σε περίπτωση που μια εταιρία δεν ενημερώσει το αρμόδιο Υπουργείο αντιμετωπίζει διοικητικές κυρώσεις και επιβολή προστίμου. Όπως και στα αεροπορικά εισιτήρια έτσι και στα ακτοπλοϊκά η έγκαιρη έκδοση εξασφαλίζει την δέσμευση οικονομικής θέσης και ενδεχομένως χαμηλότερη τιμή.
Τα δημοσιεύματα που αναφέρουν διάφορες τιμές, είναι εικόνα της στιγμής από τις διάφορες μηχανές αναζήτησης. Το Υπουργείο (Παρατηρητήριο Τιμών) έχει πραγματική εικόνα των εισιτηρίων που εκδίδονται, των τιμών τους, των θέσεών τους (οικονομική, διακεκριμένη κ.ο.κ), των τυχών εκπτώσεών τους κ.ο.κ.
Όλες οι ακτοπλοϊκές εταιρίες έχουν για τους επιβάτες τους υποχρεωτικές από τον νόμο εκπτώσεις (ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι, παιδιά, φοιτητές κ.ά.) αλλά και πρόσθετα πακέτα προσφορών (εκπτώσεις αν κλειστούν εισιτήρια alle retour, εκπτωτικές κάρτες με ναυτικά μίλια, γκρούπ κ.ά.). Σημειώνεται ότι π.χ. οι εκπτώσεις των φοιτητών είναι για 12 μήνες τον χρόνο (δηλ. και το καλοκαίρι που είναι κλειστά τα ΑΕΙ) ενώ το κόστος βαρύνει αποκλειστικά την ακτοπλοΐα (σημ. οι ακτοπλοϊκές εταιρίες δεν εισπράττουν από το Υπουργείο Παιδείας το ποσό της έκπτωσης όπως γίνεται με τα άλλα μέσα μεταφοράς).
Τι επηρεάζει τις τιμές των εισιτηρίων;
Η τιμή ενός εισιτηρίου επηρεάζεται εκτός από τον ανταγωνισμό και από τον τύπο του πλοίου, το μέγεθός του (οικονομίες κλίμακας), την ώρα έναρξης ή την επιθυμητή ώρα προσέγγισης του πλοίου στον λιμένα επιλογής, την ταχύτητα και τις ανέσεις του πλοίου.
Το κόστος καυσίμου είναι το πιο σημαντικό στοιχείο στην διαμόρφωση της τιμής του εισιτηρίου. Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία (Φεβρουάριος του 2022) η τιμή του καυσίμου πολλαπλασιάστηκε, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη αύξηση των εισιτηρίων των πλοίων (σημ. οι αυξήσεις ήταν 15% περίπου).
Εκτός του καυσίμου σημειώνεται πως και στο κόστος διαμόρφωσης του εισιτηρίου συνυπολογίζονται κυρίως:
Το μισθολογικό κόστος (μισθοί και έξτρα μισθοδοσία), το οποίο έχει από το 2021 έως σήμερα αυξηθεί κατά 24% περίπου. Το επισκευαστικό κόστος (ανταλλακτικά, συντηρήσεις, δεξαμενισμοί κ.ά.), μεταξύ 2021 και 2023, έχει αυξηθεί κατά 14%. Γιατί δεν μπορεί να γίνει σύγκριση θαλάσσιων μεταφορών με τις χερσαίες μεταφορές;
Είναι αδόκιμο να συγκρίνεται το εισιτήριο ενός πλοίου, με το κόστος ή με το εισιτήριο των χερσαίων μεταφορών (Ι.Χ., Ταξί, Σιδηρόδρομος ή ΚΤΕΛ) ή των εναέριων μεταφορών, καθώς οι υπηρεσίες διαφέρουν ενώ είναι δύσκολο να υπολογίσεις, σε κάθε περίπτωση την αναλογία χιλιομέτρων με ναυτικά μίλια, σε σχέση με την κατανάλωση και το είδος του καυσίμου που χρησιμοποιεί κάθε μεταφορικό μέσο.
Γιατί η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από κάποιους ως μια από τις ακριβότερες χώρες στην Ευρώπη στις τιμές ακτοπλοϊκών εισιτηρίων;
Δεν είναι δόκιμο να συγκρίνονται οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις της Ελλάδας με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ελλάδα διαθέτει το πιο πυκνό εσωτερικό δίκτυο ακτοπλοΐας στην Ευρώπη, σε αντίθεση με χώρες όπως η Μάλτα, η Ιταλία και οι Σκανδιναβικές χώρες που έχουν μικρότερα δίκτυα. Έρευνες που συγκρίνουν τις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων μεταξύ ευρωπαϊκών ή μεσογειακών χωρών δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Χώρες όπως η Λετονία, η Τυνησία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Κροατία, η Ισλανδία, το Μαρόκο, η Πορτογαλία και η Σλοβενία δεν έχουν εσωτερική ακτοπλοϊκή αγορά, αλλά μόνο διεθνείς γραμμές. Αυτές οι γραμμές εξυπηρετούν κυρίως φορτηγά και μερικούς επιβάτες με τα Ι.Χ. τους. Το λειτουργικό κόστος των πλοίων διαφέρει από χώρα σε χώρα λόγω καυσίμων, αριθμού ναυτικών, υποδομών και επιπέδων ασφάλειας. Επιπλέον, η ελληνική νομοθεσία απαιτεί υψηλά επίπεδα διαχείρισης πλοίων, αυξάνοντας το λειτουργικό κόστος.
Ποιες γραμμές επιδοτεί το κράτος;
Σε κάποιες γραμμές μικρών νησιών που δεν υπάρχει μεταφορικό ενδιαφέρον το κράτος παρεμβαίνει και επιδοτεί τις γραμμές αυτές (σημ. οι λεγόμενες «άγονες»). Από € 90 εκατ. που ήταν το ετήσιο κόστος το 2019, σήμερα είναι € 154 εκατ. Αυτό, είχε σαν αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, την αύξηση της συχνότητας των δρομολογίων και την εισαγωγή νέων πλοίων στην αγορά. Σημειώνεται πως στα μικρά νησιά οι μετακινήσεις των μόνιμων κατοίκων είναι δωρεάν, ενώ γενικότερα το κρατικό ναυλολόγιο, υποχρεώνει τις ακτοπλοϊκές εταιρίες να έχουν για όλους τους επιβάτες, οχήματα και εμπορεύματα εξαιρετικά χαμηλές τιμές π.χ. €3, €5, €10 ευρώ είναι το εισιτήριο για τους τουρίστες στις άγονες γραμμές.
