Του Θάνου Τσίρου[email protected]
Η αύξηση των δημοσίων εσόδων χωρίς την παραμικρή μεταβολή προς τα πάνω των φορολογικών συντελεστών είναι το «διαβατήριο» για την ενεργοποίηση περισσότερων ελαφρύνσεων τόσο μέσα στο 2022 όσο και από τις αρχές του επόμενου έτους. Το οικονομικό επιτελείο γνωρίζει ότι η μονιμοποίηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ που ενεργοποιήθηκαν εν μέσω πανδημίας σε υπηρεσίες και προϊόντα όπως ο καφές, η εστίαση και οι μεταφορές, αλλά και η μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης «περνούν» από τη συγκέντρωση φορολογικών εσόδων άνω των 50 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.
Το ενδιαφέρον εστιάζεται στο σκέλος των εσόδων, καθώς στο σκέλος των δαπανών η κατάσταση είναι πολύ πιεσμένη. Με την ενεργειακή και την υγειονομική κρίση να μαίνονται, αλλά και τον προϋπολογισμό της φετινής χρονιάς να έχει ήδη «απογυμνωθεί» από τις δαπάνες των μέτρων στήριξης που εφαρμόστηκαν πέρυσι, τα περιθώρια περαιτέρω περικοπών στις δαπάνες για να διασφαλιστεί η εκτέλεση του προϋπολογισμού (πόσο μάλλον η υπέρβαση των στόχων) είναι περιορισμένα.
Η αύξηση των φορολογικών εσόδων ακόμη και πάνω από τους στόχους εκτιμάται ότι μπορεί να προκύψει από τέσσερις πηγές:
* Πρώτον, από την ταχύτερη του αναμενομένου μείωση της ανεργίας, κάτι που επιδιώκεται να διασφαλιστεί και με τα προγράμματα επιδότησης για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
* Δεύτερον, με την αύξηση της κατανάλωσης που θα προκαλέσει ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης και φέτος.
* Τρίτον, με την καλύτερη του αναμενομένου κερδοφορία των επιχειρήσεων για τη χρήση του 2021 (κάτι άλλωστε που θεωρείται αρκετά πιθανό μετά τη μεγάλη αύξηση σε επίπεδο εσόδων που ήδη αποτυπώνεται μέσα από τις δηλώσεις ΦΠΑ).
* Τέταρτον, με την προσπάθεια μείωσης της φοροδιαφυγής μέσα από την περαιτέρω τόνωση των ηλεκτρονικών πληρωμών και με τη θέσπιση κινήτρων.
Μόνο για να παρατείνει την εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, το οικονομικό επιτελείο χρειάζεται φέτος δημοσιονομικό χώρο τουλάχιστον 220 εκατ. ευρώ: 123 εκατ. ευρώ για τον ΦΠΑ στις μεταφορές, 75 εκατ. ευρώ για τον σερβιριζόμενο καφέ και άλλα 13 εκατ. ευρώ για εισιτήρια κινηματογράφων, θεάτρων κ.λπ. Για να παραμείνουν χαμηλά και για ολόκληρο το 2023 θα απαιτηθούν περίπου 450 εκατ. ευρώ, ενώ θα χρειαστούν 850 εκατ. ευρώ για τη διατήρηση των μειωμένων ασφαλιστικών εισφορών και επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ για την πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Στον προϋπολογισμό του 2022 έχει εγγραφεί ως πρόβλεψη ότι τα φορολογικά έσοδα θα διαμορφωθούν στα 50,055 δισ. ευρώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης. Αυτή η εκτίμηση, ωστόσο, στηρίζεται στην παραδοχή ότι τα φορολογικά έσοδα του 2021 θα ανέλθουν στα 46,558 δισ. ευρώ. Ήδη, όμως, τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για τον Δεκέμβριο του 2021 έκλεισαν με υπέρβαση φορολογικών εσόδων της τάξεως των 800 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσό μπορεί να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο με την ενσωμάτωση και των φορολογικών εσόδων που θα συγκεντρωθούν μέσα στο πρώτο δίμηνο της φετινής χρονιάς.
Υπενθυμίζεται ότι τα φορολογικά έσοδα που έχουν βεβαιωθεί μέσα στο 2021, αλλά προβλέπεται να εισπραχθούν στο πρώτο δίμηνο του 2022, χρεώνονται στις εισπράξεις του 2021. Μόνο από την παράταση στην προθεσμία πληρωμής των τελών κυκλοφορίας εκκρεμούν για είσπραξη φορολογικά έσοδα της τάξεως των 500 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πιστωθούν στις εισπράξεις του 2021. Αυτό σημαίνει ότι το 2021 τα συνολικά φορολογικά έσοδα ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 48 δισ. ευρώ, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις να ανέβουν σε υψηλότερα επίπεδα και τα έσοδα του 2022.
Μέσα στην εβδομάδα θα ανακοινωθούν τα αναλυτικά στοιχεία για την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων του 2021 και από αυτά θα φανούν και οι «πηγές» από τις οποίες προέκυψε η υπέρβαση το 2021. Εκτιμάται, πάντως, ότι είναι ο ΦΠΑ, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων και ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων.
Ο ΦΠΑ ενισχύεται -και μπορεί να ενισχυθεί και μέσα στο 2022- λόγω της αύξησης της κατανάλωσης που συνοδεύει η υψηλή ανάπτυξη αλλά και του πληθωρισμού, ο οποίος επίσης φέρνει περισσότερα φορολογικά έσοδα, ειδικά από το τμήμα των ενεργειακών προϊόντων. Αυτή την τάση το οικονομικό επιτελείο θέλει να την ενισχύσει ακόμη περισσότερο με την ενεργοποίηση των κινήτρων για την πληρωμή με κάρτα.
Ο στόχος για το 2022 είναι οι ηλεκτρονικές πληρωμές να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν ακόμη και τα 60 δισ. ευρώ από περίπου 52 δισ. ευρώ το 2021, κάτι που αν συμβεί μπορεί να τονώσει τα έσοδα από τον ΦΠΑ κατά αρκετές εκατοντάδες εκατ. ευρώ. Για το 2022 έχουν προβλεφθεί έσοδα από ΦΠΑ της τάξεως των 18,8 δισ. ευρώ, αλλά η υπέρβαση είναι πιθανή. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να «χρηματοδοτήσει» και την παράταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε μεταφορές, εστίαση και θεάματα για ολόκληρο το 2022.
Τα έσοδα από την παρακράτηση του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων τονώνονται κυρίως από τη μείωση της ανεργίας. Με τη δημιουργία προγραμμάτων για επιδοτούμενες θέσεις εργασίας (περίπου 86.000) εκτιμάται ότι θα φανεί αύξηση εσόδων και στον συγκεκριμένο κωδικό.
Όσον αφορά τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, εκτιμάται ότι μπορεί κι αυτός να ενισχυθεί από τη σημαντική αύξηση εσόδων που καταγράφηκε μέσα στο 2021. Αυτή αναμένεται να αποτυπωθεί και ως αύξηση κερδών, κατά συνέπεια και ως αύξηση φορολογικών εσόδων παρά την ενεργοποίηση των μειωμένων φέτος φορολογικών συντελεστών (από το 24% στο 22%).
