Άρωμα γυναίκας είχε η ισχυρή άνοδος της ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές. Για την ακρίβεια, τριών γυναικών και μάλιστα στις τρεις ισχυρότερες οικονομίες της Γηραιάς ηπείρου: Στη Γαλλία, την Ιταλία και τη Γερμανία, τρεις γυναίκες ήταν οι μεγάλες νικήτριες: Η Μαρίν Λεπέν, η Τζόρτζια Μελόνι και η Aλις Βάιντελ, συμπρόεδρος της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD).
Λεπέν, Μελόνι και Βάιντελ διαδραματίζουν τους κύριους ρόλους, κυρίως επειδή τα τρία κόμματά τους από κοινού απέσπασαν τις 71 από τις 160 έδρες που διαθέτουν πλέον οι ακροδεξιές δυνάμεις στο νέο Ευρωκοινοβούλιο.
Στη Γερμανία, η AfD ήρθε στη δεύτερη θέση, μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες του Καγκελαρίου Ολαφ Σολτς και από τους Πράσινους και το FDP, που μετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό. «Θέλουμε να κυβερνήσουμε», είπε η Βάιντελ, έχοντας αποσπάσει το 16% των ψήφων. Το πρόβλημά της; Η AfD θεωρείται υπερβολικά ακροδεξιά ακόμη και στα μάτια της Λεπέν.
(REUTERS/Annegret Hilse)
Ο κομματικός ηγέτης του SPD Λαρς Κλίνγκμπαϊλ προκάλεσε σάλο το βράδυ των εκλογών όταν αποκάλεσε τα μέλη του AfD «Ναζί» στην τηλεόραση. «Πιστεύω επίσης ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών αφυπνίζει πολλούς ανθρώπους στο γεγονός ότι οι Ναζί έχουν γίνει ισχυρότεροι σε αυτές τις εκλογές Η πρόεδρος της AfD, Αλίς Βαιντελ ,η οποία ήταν επίσης παρούσα στο τηλεοπτικό πάνελ , ρώτησε στη συνέχεια: «Ποιους εννοείτε; », για να απαντήσει ο Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός: «Ξέρετε ότι εννοώ το AfD και εσάς». Αλλωστε, κάποιοι υπενθύμισαν ότι ’το 2017, δικαστήριο του Αμβούργου είχε εγκρίνει τον χαρακτηρισμό της Βάιντελ ως «Ναζιστική σκύλα», όπως είχε χαρακτηριστεί στο σατιρικό πρόγραμμα «Extra3» του δικτύου NDR.
Ανοικτό το Dexit
Η Βάιντελ μάλιστα, έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο του Dexit -της εξόδου δηλαδή της Γερμανίας από την Ε.Ε., όπως είχε πει πρόσφατα στους Financial Times, τονίζοντας ότι το Brexit ήταν «πρότυπο» για εκείνη. Εάν το AfD έρθει στην εξουσία, διαβεβαιώνει ότι θέλει να αφαιρέσει από την Κομισιόν πολλά από τα προνόμιά της στο όνομα της «κυριαρχίας» των κρατών μελών. Αν δεν τα καταφέρει, δεν αποκλείει τη διεξαγωγή «δημοψηφίσματος για το «Dexit». Στο επίσημο πρόγραμμα του, το ακροδεξιό κόμμα δεν κάνει καμία αναφορά σε ενδεχόμενο «Dexit», παρόλο που είναι γνωστό για τις ευρωσκεπτικιστικές του θέσεις.
Η Βάιντελ ελπίζει να δει το κόμμα της να έρχεται στην εξουσία το 2029. Μέχρι τότε, πιστεύει, ο «υγειονομικός κλοιός» που έθεσαν τα άλλα κόμματα σε σχέση με το AfD θα έχει σπάσει. Και κόμματα όπως η Χριστιανοδημοκρατική Ενωση CDU-CSU θα μπορούσε να μπει στον πειρασμό να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό με την «Εναλλακτική για τη Γερμανία».
Τα πανηγύρια της Μελόνι (REUTERS/Alberto Lingria)
Την ίδια ώρα στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι είδε τα ποσοστά του μεταφασιστικού κόμματός της, «Fratelli d’Italia» να απογειώνονται στο 31% και τις έδρες στην Ευρωβουλή να πενταπλασιάζονται. Η Μελόνι προσπαθεί βέβαια να ακολουθήσει μια πορεία υπέρ της ΕΕ, αλλά δεν κρύβει ότι στόχος της είναι ουσιαστικά η αλλαγή της Ευρώπης και η άλωσή της από τα μέσα.
Όπως άλλωστε και η «Rassemblement National» (Εθνική Συσπείρωση) της Μαρίν Λεπέν, που ξεπέρασε το φράγμα του 30% στις ευρωεκλογές στη Γαλλία και τώρα βαδίζει γοργά για μια μεγαλύτερη νίκη στις βουλευτικές εκλογές.
Η Λεπέν θα προσπαθήσει βέβαια να διατηρήσει την πιο μετριοπαθή εικόνα του κόμματός της και να αποστασιοποιηθεί από την γερμανική ακροδεξιά του AfD, που άλλωστε απομάκρυνε προς το παρόν,από την ευρωομάδα της «Ταυτότητας και Δημοκρατίας» (ID).
Τουλάχιστον πριν από τον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών στις 7 Ιουλίου, δεν θα υπάρξει επανένωση με την Βάιντελ. Αλλά η Λεπέν προσπαθεί να συνάψει συμφωνία με τη Μελόνι, η οποία, ωστόσο, κρατά τα πάντα ανοιχτά – συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης της φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Κομισιόν.
Απρόβλεπτο πολιτικό τοπίο
Το πολιτικό τοπίο στην Ευρώπη γίνεται πάντως όλο πιο απρόβλεπτο. Υπάρχουν επίσης έντονες περιφερειακές διαφορές. Στα κράτη της Βόρειας Ευρώπης και στις δημοκρατίες της Βαλτικής, η επιτυχία της ακροδεξιάς ήταν περιορισμένη. Η «μετατόπιση προς τα δεξιά» έχει ακόμα πολλά πρόσωπα. Το φάσμα κυμαίνεται από αντι-ΕΕ και ρατσιστικό έως εθνικοσυντηρητικό και επικριτικό.
Στην Ουγγαρία, για παράδειγμα, το κόμμα Fidesz του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν έχασε έδαφος για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό. Ο νέος του αντίπαλος Πέτερ Μαγιάρ, ο οποίος κέρδισε έξι έδρες, θα ενταχθεί στο κεντροδεξιό ΕΛΚ.
Τα αποτελέσματα των εκλογών δεν ερμηνεύονται εύκολα παντού. Ένα είναι σίγουρο: η ακροδεξιά έχει κερδίσει συνολικά. Αλλά δεν έφτασε σε τέτοιο επίπεδο ώστε να αμφισβητήσει τον συνασπισμό των φιλοευρωπαϊκών Χριστιανοδημοκρατών (ΕΛΚ), των Σοσιαλδημοκρατών (S&D) και των Φιλελευθέρων (RE)
Οι τρεις αυτές παρατάξεις θα μπορούσαν να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα για άλλα πέντε χρόνια, παρατείνοντας τη θητεία της απερχόμενης Προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Και επιλέγοντας τον σοσιαλιστή, πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, για τη θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως ήδη λένε στις Βρυξέλλες.
