Πάνω από 12,3 δισ. τόνοι φορτίου, αξίας άνω των 14 τρισ. δολ., μεταφέρθηκαν μέσω των πιο στρατηγικών πλωτών οδών στον κόσμο, στη διάρκεια του 2023.
Το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε έξι πλωτές οδούς που βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία, τα οποία τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν σε ανάλυσή τους οι Clarksons, με τη γεωπολιτική και την κλιματική αλλαγή να αποτελούν πλέον «μεγατάσεις», πολλές απ’ αυτές τις ζωτικής σημασίας διελεύσεις βρίσκονται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο.
Το παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο εξαρτάται σαφώς από ένα ευρύ φάσμα μικρών και μεγάλων πλωτών οδών, ζωτικής σημασίας για μια σειρά εμπορευμάτων. Πολλές απ’ αυτές βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τον τελευταίο καιρό, δεδομένης μιας σειράς συνεχιζόμενων εξελίξεων.
Το σημαντικότερο είναι το Στενό της Μάλακα μεταξύ της χερσονήσου Μαλάι και της Σουμάτρας – η «πύλη» (πλάτους 25 μιλίων στο στενό της σημείο) μεταξύ της Ανατολικής Ασίας και του Ινδικού Ωκεανού (και στη συνέχεια σε Μεσόγειο – Ατλαντικό).
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Clarksons, περίπου 3 δισεκατομμύρια τόνοι εμπορίου διήλθαν από το Στενό αυτό το 2023. Αριθμός που ισοδυναμεί με σχεδόν το ένα τέταρτο του συνολικού παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου.
Σε επίπεδο εμπορευμάτων, το 45% του εμπορίου αργού πετρελαίου διέρχεται από εκεί, καθώς και το 42% του υγραερίου, το 26% των αυτοκινήτων και το 23% του εμπορίου χύδην ξηρού φορτίου.
Εκτός από τα περιστασιακά περιστατικά πειρατείας, το πλοία σε μεγάλο βαθμό διέρχονται ελεύθερα μέσω αυτού του Στενού, με τη Σιγκαπούρη φυσικά να αποτελεί βασικό κόμβο.
Το ρωσικό εμπόριο
Τα Στενά της Δανίας και τα Στενά του Βοσπόρου, οι είσοδοι στη Βαλτική Θάλασσα και τη Μαύρη Θάλασσα αντίστοιχα, αποτελούν σημαντικές πύλες για το ρωσικό εμπόριο (συμπεριλαμβανομένου του 12% του εμπορίου πετρελαίου) και είναι επίσης σημαντικά για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Εν τω μεταξύ, η Διώρυγα του Παναμά μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο το 3% του θαλάσσιου εμπορίου σε τόνους, αλλά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε ορισμένους τομείς (6% του εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων/αυτοκινήτων και 19% του υγραερίου, ενώ διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στις εξαγωγές σιτηρών των ΗΠΑ).
Βρέθηκε πρόσφατα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω της χαμηλής στάθμης των υδάτων που περιόρισε τις διελεύσεις και μείωσε τα όρια βυθίσματος, αν και οι περιορισμοί αρχίζουν τώρα να χαλαρώνουν.
«Το θαλάσσιο εμπόριο εξαρτάται από μια σειρά βασικών πλωτών οδών. Με τη γεωπολιτική και την κλιματική αλλαγή στην κορυφή του καταλόγου των πιθανών “διαταράξεων”, θα είναι σαφώς σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις τάσεις και τις εξελίξεις» σημειώνουν οι Clarklsons.
Στη Μέση Ανατολή
Η Μέση Ανατολή φιλοξενεί τα δύο επόμενα μεγαλύτερα σημεία-κλειδιά για το θαλάσσιο εμπόριο. Το Στενό του Ορμούζ, στην είσοδο του Περσικού Κόλπου, αντιπροσώπευε πέρυσι 1,5 δισ. τόνους φορτίου (11% του συνόλου) και είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ενέργεια, καθώς το 31% του συνολικού εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου και το 38% του εμπορίου αργού πετρελαίου περνούν από το θαλάσσιο πέρασμα πλάτους 20 μιλίων.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή έχουν κατά καιρούς φέρει το Στενό στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια. Αλλά και από την κοντινή Διώρυγα του Σουέζ και τις νότιες απολήξεις της, μεταξύ της Αφρικής και της Αραβίας, μεταφέρονται περίπου το 20% του εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων και αυτοκινήτων, το 15% των πετρελαιοειδών και το 12% του αργού πετρελαίου.
Ωστόσο, η περιοχή έχει συχνά υποστεί γεωπολιτικές, ασφαλιστικές και λειτουργικές διαταραχές, και οι διελεύσεις τρέχουν σήμερα περίπου 60% κάτω από τα «κανονικά» επίπεδα λόγω των συνεχών επιθέσεων κατά της ναυτιλίας από τους αντάρτες Χούθι.
