Άνοιξη 2020: Την έλευση της νέας εποχής γιορτάζει σήμερα η google με ένα χαρούμενο doodle που είναι αφιερωμένο στην ημέρα που σηματοδοτεί και την αρχή της άνοιξης. Εφέτος αυτή η ημέρα είναι η Παρασκευή 20 Μαρτίου.
Άνοιξη 2020: Σύμφωνα με τη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ είναι μία από τις τέσσερις εποχές της εύκρατης ζώνης. Αστρονομικά ξεκινά με την εαρινή ισημερία κατά τις 21 Μαρτίου στο Βόρειο ημισφαίριο (η ακριβής ημερομηνία ποικίλει ανάμεσα στις 19 και 21 Μαρτίου), περιλαμβάνει τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο Μάιο και τελειώνει με το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου. Στο Νότιο ημισφαίριο η εαρινή ισημερία ξεκινά στις 21 Σεπτεμβρίου, περιλαμβάνει τους μήνες Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Νοέμβριο και τελειώνει στο χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου.
Στη μετεωρολογία αναφέρονται συμβατικά οι τρεις μήνες του βόρειου είτε του νότιου ημισφαιρίου ως Άνοιξη, παρόλο που η πραγματική διάρκεια της εν λόγω εποχής είναι 21 Μαρτίου – 21 Ιουνίου και 21 Σεπτεμβρίου – 21 Δεκεμβρίου αντίστοιχα. Στο Κελτικό ημερολόγιο, η Άνοιξη περιλαμβάνει τους μήνες Φεβρουάριο – Απρίλιο.
Όπως και το καλοκαίρι, η αξονική κλίση της Γης στρέφει το βόρειο ημισφαίριο προς τον ήλιο, η διάρκεια της ημέρας αυξάνεται, σταδιακά, κατά αρκετές ώρες και το φως της ημέρας διαρκεί περισσότερο από 12 ώρες. Το ημισφαίριο αρχίζει να ζεσταίνεται σημαντικά χωρίς να έχει ακόμη υπερβολική ζέστη, γι’ αυτό και θεωρείται ο ιδανικότερος καιρός από όλες τις εποχές του χρόνου, γεγονός που ευνοεί την ανθοφορία και τη φυτική ανάπτυξη.
Το χιόνι (αν υφίσταται) αρχίζει να λιώνει, το πολύ κρύο του χειμώνα υποχωρεί και τα ποτάμια ή οι χείμαρροι φουσκώνουν. Τα περισσότερα φυτά ανθίζουν αυτή την εποχή του χρόνου, ακόμη και αν υπάρχουν χιόνια σε ορεινές περιοχές. Σε περιοχές που δεν υπάρχουν βαριές χιονοπτώσεις, η Άνοιξη είναι δυνατόν να ξεκινήσει νωρίς τον Φεβρουάριο. Στις υποτροπικές περιοχές οι αλλαγές των εποχών παρουσιάζουν πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους και οι τροπικές σχεδόν καμία. Οι υποαρκτικές περιοχές αντιλαμβάνονται την Άνοιξη κατά τον Μάιο ή ακόμη και τον Ιούνιο και στην Ανταρκτική τον Δεκέμβριο.
Έθιμα, δοξασίες, προλήψεις
Κάθε Άνοιξη η φύση αναγεννάται, κάτι που παρατηρούμε γύρω μας. Δεν είναι τυχαίο ότι την Άνοιξη οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την Περσεφόνη που επιστρέφει στη Γή από τον Άδη. Ακόμα και εμείς σήμερα συμβαίνει να γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού την Άνοιξη. Αυτή η μυστηριακή πραγματικότητα – την αναγέννησης – πάντα προκαλούσε δέος στον άνθρωπο και δοξάζεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από την αρχή της ιστορίας των ανθρώπινων κοινωνιών. Τα διάφορα έθιμα της Άνοιξης που υπάρχουν σε όλους τους πολιτισμούς δεν είναι παρά μια ακόμα απόδειξη, όλα (δοξασίες και έθιμα) συμβολίζουν την αναγέννηση της φύσης και την ελπίδα μέσω αυτής γιαυτό και τα έθιμα είναι χαρούμενα.
Η Άνοιξη στη λογοτεχνία
Η Άνοιξη είναι μια εποχή που ως ξύπνημα της φύσης και η αναγέννηση της ζωής ήταν φυσικό να γίνει μούσα για όλες τις τέχνες τη λογοτεχνία, τη μουσική, τη ζωγραφική με τους δημιουργούς άλλοτε να την υμνούν ως ζωοποιό και άλλοτε να επιχειρούν την αντίστιξή της με τον θάνατο. «Την Άνοιξη αν δεν την βρεις τη φτιάχνεις», έγραφε ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.
Ο γνωστός πεσιμιστής ποιητής Κώστας Καρυωτάκης δεν έμεινε ασυγκίνητος μπροστά στο μεγαλείο της άνοιξης γράφοντας το ομώνυμο ποίημα το οποίο μάλιστα δεν χαρακτηρίζεται από μελαγχολία. Δείτε εδώ την καταληκτική στροφή:
Παντού ξεχύνετ’ η χαρά. Μόνον εσύ, μικρή μου, βλέπεις τις τόσεςομορφιές με μάτια δακρυσμένα. Έλα να βρεις παρηγοριά στ’ολόθερμο φιλί μου! Επρόβαλε η Άνοιξη! Ξέχνα τα περασμένα!
Στο “Σονέτο 98” του Ουίλιαμ Σαίξπηρ (σε μετάφραση του Μιλτιάδη Σαριγιαννίδη-Θαλασσινού) διαβάζουμε:
Δεν ήμουν πλάι σου την άνοιξη αυτήκαθώς ο Απρίλης, πολύχρωμος και λαμπερός της νιότης την πνοή φυσούσε μεςστο καθετί – ως και ο Κρόνος γελούσε και έπαιζε, ο σκοτεινόςΜα ούτε τα τραγούδια των πουλιών, ούτε η γλυκιά η ευωδιά τόσων και τόσων λουλουδιών, με μύριαχρώματα κι οσμέςδε με κατάφεραν το καλοκαίρι να ιστορήσω ξανάκι άνθη να δρέψω, απ’ τις θαυμάσιες της γης τις αγκαλιές.Πώς να παινέσω το βαθύ το πορφυρό της τριανταφυλλιάς;πώς να θαυμάσω το υπέροχο του κρίνου το λευκό; ανούσια ήταν χάδια,σκαριφήματα και μόνο της χαράς,και πρότυπό τους μόνο εσύ, μοντέλο τους εσύ, μοναδικό.Κι έμοιαζε γύρω τους παγερός χειμώνας, ναι, εσύ μακριάκι εγώ εκεί, με τη σκιά σου λες να παίζω, με όλα αυτά.
Η Άνοιξη στη ζωγραφική
Η αναγέννηση και η ανανέωση, η αγάπη, η ελπίδα, η νεότητα και η ανάπτυξη, η ανάσταση και τα διδάγματα των θρησκευτικών εορτών, είναι στοιχεία της ανθρώπινης ζωής που συμβολίζονται μέσα από την Άνοιξη, και στη ζωγραφική.
Ο πίνακας του Έντουαρντ Μανέ με τίτλο «Άνοιξη» πουλήθηκε το 2014 στον οίκο δημοπρασιών Christie’s για 65 εκατομμύρια, σχεδόν διπλασιάζοντας το προηγούμενο ρεκόρ για τον Γάλλο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο. Ο πίνακας αυτός, ο οποίος θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του Μανέ, παρουσιάστηκε πρώτη φορά στο παρισινό Salon του 1882 και παρουσιάζει την ηθοποιό Jeanne Demarsy, η οποία φοράει ένα φόρεμα από ύφασμα με λουλούδια, υποδηλώνοντας την Άνοιξη.
Primavera, ή αλλιώς «η Αλληγορία της Άνοιξης» (1477–1482). Ένα από τα πλέον δυσερμήνευτα έργα του Μποτιτσέλι. Κεντρική μορφή του έργου είναι η Αφροδίτη, η θεά του έρωτα, που απεικονίζεται στον κήπο της, μπροστά από το ιερό της φυτό, τη μυρτιά. Το πέρασμα από τη μια μορφή στην άλλη παρουσιάζει την αλληγορική σημασία του έργου που, αν και διφορούμενη, παραπέμπει στον ερχομό της Άνοιξης, στην αναγέννηση τη φύσης και στον έρωτα.
Η Άνοιξη του Σεζάν είναι μια κοπέλα ανέμελη, ξυπόλυτη στη φύση και ταυτόχρονα μελαγχολική και νοσταλγική. Τα χρυσά μαλλιά της λάμπουν. Το χυτό φόρεμά της είναι κατακόκκινο, σαν τα λουλούδια που τυλίγει γύρω της και κάνει ακόμη πιο έντονη την αντίθεση με τα ψυχρά χρώματα στο φόντο.
Η Άνοιξη στη μουσική
Διάσημοι μουσικοί έγραψαν αριστουργήματα για την Άνοιξη, την ανάσταση της Φύσης. Συνήθως επικαλούμαστε μόνο την «Άνοιξη» του Βιβάλντι, ενώ υπάρχουν κι άλλα κομμάτια κλασσικής μουσικής με θέμα την Άνοιξη που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Η παρακάτω λίστα αποτελείται από μουσικά κομμάτια που είναι εμπνευσμένα από την εποχή της άνοιξης και είναι γραμμένα σε διαφορετικές περιόδους, από διαφορετικούς συνθέτες κι έτσι μπορούν να προσθέσουν ποικιλία και διαφορετικότητα στα ακούσματά μας. Ιδού κορυφαίες προτάσεις:
AARON COPLAND: APALACHIAN SPRING
JEAN SIBELIUS: SPRING SONG
IGOR STRAVINSKY: LE SACRE DU PRITEMPS (THE RITE OF SPRING)
ROBERT SCHUMAN: SYMPHONY No 1 “SPRING”
MAURICE RAVEL: DAPHNIS ET CHLOE, SUITE N.2
FELIX MENDELSSOHN: SPRING SONG
JOHANN STRAUSS: VOICES OF SPRING WALTZ
PIOTR TCHAIKOWSKY: IT WAS IN EARLY SPRING
EDWARD GRIEG: TO THE SPRING
CHRISTIAN SINDING: THE RUSTLES OF SPRING
ANTONIO VIVALDI: SPRING
THEODORE GOUVY: (CANTATA) SPRING
FREDERICK DELIUS: THE MARCH OF SPRING
SERGEI VASILENKO: IN SPRING
MARK O’ CONNOR: BUTTERFLY’S DAY OUT
“Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης” του Ιγκόρ Στραβίνσκι
Στις 29 Μαΐου του 1913 κάνει πρεμιέρα στο Champs-Elysées του Παρισιού το χορόδραμα του μεγάλου Ρώσου συνθέτη Ιγκόρ Στραβίνσκι (1882-1971), ” Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης”, το πιο αμφιλεγόμενο ίσως έργο στην ιστορία της μουσικής. Η “Ιεροτελεστία” δημιουργήθηκε για τα Ρώσικα Μπαλέτα του Σεργκέι Ντιαγκίλεφ, και τα κουστούμια σχεδιάστηκαν από τον Ρώσο ζωγράφο Νίκολας Ρόεριχ. Η πρεμιέρα δημιούργησε σάλο, και προξένησε σκάνδαλο. Το Παρισινό κοινό, η ελίτ και η αστική τάξη δηλαδή, σοκαρίστηκε άνευ προηγουμένου από την επαναστατική μουσική σύνθεση, και ακόμη περισσότερο, από την πρωτοποριακή και ρηξικέλευθη χορογραφία του Βασλάβ Νιζίνσκι.
Η παράσταση γρήγορα κατέληξε σε μία επεισοδιακή πρεμιέρα, με απίστευτα γιουχαΐσματα και ρίψη αντικειμένων στην σκηνή (!), μέσα στο κατάμεστο θέατρο. Θεατές αποχωρούσαν εξοργισμένοι και προσβεβλημένοι. Η πρόβλεψη του μουσικοκριτικού της εφημερίδας “Η Ηχώ των Παρισίων” είχε βγει σωστή: Το κοινό δεν καταλάβαινε την παράσταση, και ένιωθε ότι οι δημιουργοί το κοροϊδεύουν. Από τις πρώτες κιόλας νότες του έργου οι θεατές ξέσπασαν σε πρωτόγνωρες αποδοκιμασίες. Γέλια, σφυρίγματα, και φωνές που εξελίχθησαν σε δυνατές κραυγές, σκέπασαν ακόμα τον ήχο της ορχήστρας. Δεν άργησαν και οι συμπλοκές μεταξύ των θεατών, με αποτέλεσμα να επέμβει η αστυνομία και να βγάλει έξω από την αίθουσα σαράντα απ’ αυτούς.
Το έργο του Στραβίνσκι έφερε τον υπότιτλο “Εικόνες από μια παγανιστική Ρωσία”, και αναπαριστά μια παγανιστική τελετή γονιμότητας, που καταλήγει σε μία ανθρωποθυσία. Στην θυσία μίας παρθένας, για την ακρίβεια. Επρόκειτο για ένα είδος “αρχέγονης” συμφωνίας για την Άνοιξη, την οποία θα ονόμαζε “Η μεγάλη θυσία”.
Αυτό ήταν και το θέμα της “Ιεροτελεστίας της Άνοιξης” (“Sacre du Printemps” ο πρωτότυπος τίτλος στα γαλλικά). Η ιδέα του Στραβίνσκι ενθουσίασε τον Ντιαγκίλεφ ο οποίος τον έπεισε να διαμορφώσει την σύνθεση του σε μουσική για μπαλέτο. Το έργο αποτελείται από δύο μέρη: ‘Η Λατρεία της Γης’, και ‘Η Θυσία’, και η κεντρική ιδέα του έργου είναι το μυστήριο και η μεγαλειώδης δύναμη της Άνοιξης.
